|
|
- Samuel Bogumił Linde w Lipsku i Wiedniu. Wokół genezy Słownika języka
polskiego
Authors: Bogusław Dybaś
Pages: 7 - 27
Abstract: Pochodzący z osiadłej w Toruniu szwedzkiej rodziny Samuel Bogumił Linde (1771-1847) jest znany przede wszystkim jako twórca sześciotomowego Słownika języka polskiego, opublikowanego po raz pierwszy w latach 1807-1814. Linde uczył się najpierw w Toruniu, następnie studiował od 1789 r.w Lipsku, szczególnie interesując się językoznawstwem, uzyskując z czasem stanowisko lektora języka polskiego na Uniwersytecie Lipskim. W czasie studiów, a także w efekcie kontaktów z polską emigracją polityczną po klęsce
w wojnie polsko-rosyjskiej w 1792 r., zrodziła się idea opracowania słownika języka polskiego. W zasadniczej części została ona zrealizowana podczas dziewięcioletniej pracy w Wiedniu w charakterze bibliotekarza w prywatnej bibliotece Józefa Maksymiliana Ossolińskiego (późniejszej Bibliotece Ossolineum).
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.001
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Kazimierz Wajda – wybitny badacz dziejów
społeczno-gospodarczych Torunia i Pomorza
Authors: Agnieszka Zielińska
Pages: 29 - 50
Abstract: Artykuł prezentuje sylwetkę i drogę kariery naukowej profesora
Kazimierza Wajdy, który przez dużą część swojego życia zawodowego związany był z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Był wybitnym
badaczem dziejów społecznych i gospodarczych oraz zagadnień demograficznych Torunia, ale i Pomorza. Interesowały go także zagadnienia narodowościowe, wyznaniowe i polityczne. Spod jego pióra wyszły obszerne i szczegółowe, oparte na solidnej kwerendzie źródłowej rozdziały monografii miast pomorskich i kujawskich, dotyczące historii XIX i początku XX w. Był cenionym
dydaktykiem i organizatorem życia uniwersyteckiego. Wypromował sześciu
doktorów i około dwustu magistrów.
PubDate: 2022-05-31
DOI: 10.12775/RT.2021.002
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Germanizacja i nazyfikacja nazw topograficznych Torunia dokonana przez
niemieckie władze okupacyjne w 1939 roku
Authors: Włodzimierz Ignacy Deczyński
Pages: 51 - 87
Abstract: W artykule omówiona została problematyka germanizacji i nazyfikacji społecznej przestrzeni Torunia od dnia wkroczenia do miasta sił wojskowych hitlerowskiej III Rzeszy. Proces przemianowania nazw ulic, placów, dzielnic został opisany w oparciu o dokumenty zachowane w Archiwum Państwowym w Toruniu, liczne artykuły prasowe zamieszczone w dzienniku „Thorner Freiheit”, wytyczne i zarządzenia okupacyjnej władzy, mapy i plany miasta, które poddane zostały analizie historycznej. Niniejszy artykuł może się
stać przyczynkiem do dalszych badań nad tematyką nazewnictwa ulic, placów i dzielnic Torunia.
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.003
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Astronauci amerykańscy w Toruniu w 1972 roku. „Utajniona
wizyta”
Authors: Iwo Bohr
Pages: 89 - 112
Abstract: W artykule opisano wizytę Davida Scotta i Alfreda Wordena –
dwóch astronautów misji Apollo 15 w Toruniu, 19 stycznia 1972 r. – wydarzenie jak dotychczas słabo znane. Odbyła się ona w niezwykłych okolicznościach, przy obniżonym statusie dyplomatycznym i dużych ograniczeniach
w podawaniu informacji o nim w mediach. Rekonstrukcji przebiegu wizyty
dokonano głównie na podstawie dokumentów SB. Za pomocą akt opublikowanych w Polskich Dokumentach Dyplomatycznych wyjaśniono zaś przyczyny niskiego statusu wizyty. Szczególną uwagę poświęcono opisowi uroczystości powitalnej oraz spontanicznych reakcji mieszkańców Torunia na obecność
gości podczas ich spaceru po starówce. Załączono również krótki biogram rektora Jerzego Łukaszewicza i tekst mowy powitalnej (w zasobach SB) wygłoszonej przez niego oraz komentarz do tego dokumentu.
PubDate: 2022-05-31
DOI: 10.12775/RT.2021.004
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Samuel Bogumił Linde Toruniowi
Authors: Marian Ptaszyk
Pages: 113 - 117
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.005
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Madonna Brzemienna z Torunia – geneza typu kompozycyjnego i
funkcjonowanie statuetki
Authors: Karolina Greś
Pages: 119 - 161
Abstract: Artykuł omawia wybrane zagadnienia związane ze statuetką Madonny Brzemiennej z Torunia. Głównym celem tekstu jest dokonanie
pogłębionej refleksji nad genezą typu kompozycyjnego oraz funkcjonowaniem statuetki. Przeanalizowane zostały kwestie przynależności obiektu do typu przedstawień o charakterze „scenicznym” lub „samodzielnym”, a także analogie wyszukane zarówno dla figurki Marii, postaci na postumencie, jak i całej statuetki. Rozważania te wraz z zaproponowanym hipotetycznym sensem ideowym posłużyły również zastanowieniu się nad funkcjonowaniem obiektu.
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.006
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Restauracja dekoracji maswerkowej szczytu prezbiterium kościoła pw.
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu
Authors: Katarzyna Polak, Michał Kurkowski, Kormeliusz Kuczykowski
Pages: 163 - 190
Abstract: Artykuł poświęcony został rekonstrukcji maswerkowej dekoracji blend szczytu prezbiterium kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej
Marii Panny w Toruniu. Szczegółowo zostały omówione takie kwestie, jak przebieg prac konserwatorskich maswerków rytych i malowanych oraz technika ich wykonania. Poddano także analizie kompozycje rytów i przywołano dla nich analogie na obszarze dawnych Prus krzyżackich. Przeprowadzone prace zmieniły wizerunek szczytu kościoła, nadając mu wyjątkową dekoracyjność.
Dają one także niezaprzeczalny dowód barwnego wyglądu architektury tamtych czasów.
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.007
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Nieznana rzeźba toruńskiego snycerza Johanna Antona Langenhana
młodszego w Pakości
Authors: Emilia Ziółkowska - Ganc
Pages: 191 - 220
Abstract: Artykuł dotyczy anonimowej, jak dotąd, rzeźby Chrystusa upadającego pod krzyżem, znajdującej się w kalwaryjskiej kaplicy Drugiego upadku w Pakości (pow. inowrocławski). Odnalezienie kontraktu zawartego w 1774 r. na wykonanie tego posągu umożliwiło jego precyzyjne datowanie, określenie proweniencji materiału, przebiegu pracy, a przede wszystkim wskazanie zatrudnionego artysty, którym był toruński snycerz Johann Anton Langenhan młodszy (1737-1795). Tym samym niewielki dorobek twórcy został powiększony o – jedyne jak do tej pory pewne i zachowane – dzieło plastyki kamiennej. Przedmiotem rozważań stały się także okoliczności związane z fundacją rzeźby, kwestia jej pierwotnego usytuowania i wyglądu, a także aspekty formalno-ikonograficzne.
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.008
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Organizacja urzędu rejonowego na przykładzie urzędów rejonowych w
Toruniu i Grudziądzu
Authors: Hadrian Ciechanowski
Pages: 221 - 247
Abstract: W artykule przedstawiona została organizacja wewnętrzna urzędów rejonowych działających w latach 1990-1998. Problem przedstawiony został na przykładzie urzędów rejonowych w Toruniu i Grudziądzu. Na podstawie przeprowadzonej analizy wyróżnione zostały dwa okresy w organizacji tych urzędów: lata 1990-1992 oraz 1993-1998. W pierwszym okresie ich struktura była pionowa, a urzędy posiadały liczną kadrę. W drugim okresie nastąpiły natomiast spłaszczenie struktur organizacyjnych oraz wyraźny spadek liczby zatrudnionych. Badania oparte zostały na aktach prawnych oraz materiałach archiwalnych.
PubDate: 2022-06-01
DOI: 10.12775/RT.2021.009
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Włodzimierz Hołubowicz (1908-1962). Archeolog, pracownik naukowy
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i profesor Uniwersytetu
Wrocławskiego
Authors: Weronika Krajniak
Pages: 249 - 256
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Wanda Hanus (1914-1973). Badaczka spektroskopii teoretycznej i kwantowej
teorii pola
Authors: Weronika Krajniak
Pages: 257 - 261
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Stefania Grudzińska (1930-1997). Astrofizyk
Authors: Weronika Krajniak
Pages: 263 - 268
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Krystyn Jerzy Zieliński (1929-2007). Mistrz malarstwa, grafiki i
rysunku
Authors: Bożena Kierzkowska
Pages: 269 - 273
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Jan Mirosław Kasjan (1933-2010). Poeta, folklorysta i eseista, tłumacz i
edytor, historyk literatury
Authors: Bożena Kierzkowska
Pages: 275 - 279
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Profesor Jan Juliusz Tajchman 1929-2020. In memoriam
Authors: Janusz Krawczyk
Pages: 281 - 287
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Stanisław Świątek (1949-2021). Dziennikarz, prozaik, działacz opozycji
antykomunistycznej
Authors: Andrzej Szmak
Pages: 289 - 293
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Barbara Kukowicz-Wirowska (1950-2021). Toruńska przewodniczka. Kustosz
Muzeum Okręgowego w Toruniu. Twórczyni Muzeum Toruńskiego Piernika
Authors: Anna Kornelia Jędrzejewska, Magdalena Nierzwicka, Magda Polanowska
Pages: 295 - 301
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Jan Kotłowski, Grafika wileńska okresu międzywojennego wykładowców i
absolwentów Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w
Wilnie ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, Toruń 2020, ss.
415.
Authors: Jerzy Domasłowski
Pages: 303 - 306
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Małgorzata Mikulska-Wernerowicz, Krzysztof Lewandowski, Formy
piernikarskie ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Okręgowe w
Toruniu, Toruń 2020
Authors: Anna Kornelia Jędrzejewska
Pages: 307 - 314
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Anna N. Kmieć, Rubinkowo i osiedle Na Skarpie. Toruńskie przedmieścia
sprzed lat, Łódź, Księży Młyn. Dom Wydawniczy, 2020.
Authors: Roman Tondel
Pages: 315 - 320
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-15
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Działalność Towarzystwa Miłośników Torunia w okresie od 4 września
2020 r. do 14 września 2021 r
Authors: Włodzimierz Ignacy Deczyński
Pages: 321 - 332
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Sprawozdanie z działalności sekcji krótkofalowców ToMiTo za okres maj
2020 – wrzesień 2021 r.
Authors: Mariusz Thomas
Pages: 333 - 340
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
- Bibliografia miasta Torunia za rok 2020 wraz z uzupełnieniami
Authors: Adam Biedrzycki
Pages: 341 - 418
Abstract: brak.
PubDate: 2022-06-01
Issue No: Vol. 48, No. 48 (2022)
|
Open Access journal
