Abstract: تأمین نیاز سرمایی مهمترین عامل در بیدار شدن درختان و آغاز تورم جوانهها در پسته میباشد. دانستن میزان کمی نیاز سرمائی، برای تعیین مناسب بودن یک رقم برای کشت در منطقهای خاص و خارج از مناطق بومی کشت، تعیین زمان عملیات مدیریتی باغ مانند محلول پاشی با توجه به زمان بیدار شدن درخت و مواجه شدن مرحله فنولوژی خاص با پدیدههای مختلف جوی و پیشبینی عملکرد محصول مورد نیاز است. برای انجام این پژوهش مراحل فنولوژی برای چهار رقم اکبری، کله قوچی، احمدآقایی و فندقی در طول سالهای زراعی98- 1397 تا 1400-1399 در شهرستانهای کرمان، انار، زرند، رفسنجان، سیرجان و شهربابک استان کرمان ثبت گردید و نیاز سرمایی به روشهای مختلف محاسبه شد. با توجه به محاسبات، در مرحله تورم جوانه مدل دینامیکی نسبت به مدل یوتا و ساعت های سرمایی همگونی بیشتری و تغییرپذیری کمتری مشاهده شد و این مرحله فنولوژی در روش دینامیکی میزان واحد سرمایی ثابتی دارد در حالیکه دو مدل دیگر افزوده میشوند. بنابراین با کمک مدل دینامیکی بهتر میتوان زمان جوانه-زنی پسته را در استان کرمان پیشبینی کرد. همچنین تحلیل دادهها نشان داد بین نیازسرمایی کسب شده به روش دینامیکی و تاریخ آغاز مرحله جو...
Abstract: یکی از خطراتی که برای محصولات زراعی و باغی ممکن است پیش بیاید، مقادیر بحرانی دمای هوا (دماهای کمینه و بیشینه) است. همچنین تخمین میزان دمای هوای آینده در علوم مختلف و بسیاری از مسائل روزمره دارای اهمیت بالایی است، بنابراین باید با روشهای دقیق تغییرات دمای هوا را مدلسازی و پیشبینی کرد. برای پیشبینی مقادیر دمای هوای کمینه، بیشینه و متوسط ایستگاه شهر رشت در تحقیق حاضر ازمدلهای سیستم استنتاج عصبی- فازی تطبیقی، شبکه عصبی مصنوعی و برنامهریزی بیانژن استفاده شد. با اینکه تفاوت اندکی در دقت خطای مدلهای مذکور در پیشبینی دما وجود دارد، سیستم استنتاج عصبی- فازی تطبیقی، شبکه عصبی مصنوعی و برنامهریزی بیان ژن به ترتیب در اولویتهای اول تا سوم رتبهبندی میشوند. همچنین روابط ریاضی بین متغیرهای ورودی و خروجی توسط مدل برنامهریزی بیان ارائه شد که برتری این مدل بر دو مدل دیگر را نشان میدهد. بر اساس شاخص SI در دوره آموزش دمای کمینه و روزانه در محدوده 1/0 تا 2/0 قرار دارند که در رتبهبندی از نظر دقت پیشبینی، خوب و دمای بیشینه در محدوده 2/0 تا 3/0 قرار دارد که متوسط ارزیابی میشود. نتایج نشان داد که در مقادیر با سه ویژگی ورودی یک، دو و سه ر...
Abstract: مطالعه وقایع حدی بارش اغلب به دلیل خسارتزا بودن از اهمیت فراوانی برخوردار هستند. با توجه به تأثیرگذاری پدیدههای دورپیوند و اثرات تأخیری آنها بر تغییرات آب و هوایی، میتوانند متغیرهای مناسبی جهت پیشگویی باشند. برای این منظور شاخصهای حدی بیشترین تعداد روزهای خشک و مرطوب متوالی، از شاخصهای حدی مدت بارش در نظر گرفته شدند تا امکان پیشگویی آنها در دو ایستگاه هواشناسی رشت و هاشمآباد گرگان بررسی شود. شاخصهای حدی مدت بارش طی دوره آماری 1362-1402 محاسبه تا به عنوان متغیرهای وابسته رابطه آنها با 24 شاخص دورپیوند بررسی شود. ابتدا روابط خطی با رگرسیون چند متغیره خطی (MLR) و سپس روابط غیرخطی با رگرسیون درخت تصمیم M5 بررسی شدند. این مدلها به منظور غلبه بر مشکل حریصانه بودن الگوریتم M5 و شناسایی متغیرهای مؤثر،گام به گام اجراء شدند. اثر تأخیری شاخصهای دورپیوند از همبستگی بالاتر آن با شاخصهای حدی بارش تأیید شد. دقت بالاتر مدل M5 نیز وجود رابطه غیرخطی بین شاخصهای دورپیوند با شاخصهای حدی مدت بارش را نشان میدهد بطوری که با متوسط درصد خطایی کمتر از 21 درصد پیشگویی شدند. دقت بیشتر مدل M5 با دخالت دادن تنها 5 متغیر در مقایسه با کلیه شاخصها، اهم&#...
Abstract: ماهی ها حیواناتی خونسرد هستند که دمای بدن آنها تقریباً با دمای آبی که در آن زندگی می کنند یکسان است. دمای آب و متابولیسم ماهی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. دما یک عامل محیطی حیاتی است که به شدت بر تغذیه و رشد ماهیان تأثیر میگذارد. تغییرات دمایی باعث بروز استرس در ماهی ها میشود و شیوع بیماری پس از تغییر دمای ناگهانی یا زمانی که دما به طور مزمن نزدیک به حداکثر تحمل خود است، رخ می دهد. لذا با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله به کمک داده های مشاهداتی روزانه ایستگاه هواشناسی کشاورزی رشت در استان گیلان، مربوط به بازه زمانی خرداد 1396 تا آبان ماه سال 1398، متغیرهای دمای بیشینه و کمینه استخر پرورش ماهیان گرمابی با استفاده از چند روش یادگیری ماشین مدلسازی میگردد. برای این منظور، روشهای شبکه عصبی مصنوعی، تقویت گرادیان و جنگل تصادفی، برای مدلسازی دمای بیشینه و کمینه استخرهای یک مجموعه پرورش ماهی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از ارزیابی عملکرد این روشها روی داده های آزمایش، نشان داد برای مدلسازی دمای کمینه، شبکه عصبی (با ریشه میانگین مربعات 1.93 و همبستگی 0.92) و برای مدلسازی دمای بیشینه، مدل جنگل تصادفی (با ریشه میانگین مرب...
Abstract: سناریوهای تغییر اقلیم آینده خوشی را از نظر منابع آب و محیط زیست برای کشورمان پیشبینی نمیکنند. راهکارهای اصلی مدیریت تغییرات اقلیمی مبتنی بر کاهش نرخ انتشار گازهای گلخانهای و یا سازگاری با آن است و بین این دو سازگاری با تغییرات اقلیمی برای مناطق خشک و نیمهخشک به ویژه برای کشورهای در حال توسعه عملیتر و کاربردیتر است. به گزارش 2022 آی.پی.سی.سی ایران متاسفانه از جمله معدود کشورهای انگشت شماری است که اقدام موثری در سطوح راهبردی، سیاستی و برنامهریزی در جهت سازگاری با تغییر اقلیم انجام نداده است وچنین به نظر میرسد که دخالت نهادهای قانونگذاری / اجرایی کشور به مساله سازگاری اقلیمی تنها و موثرترین راه برای فایق آمدن بر مشکلات و کاستیهای موجود باشد و این در حالی است که متاسفانه پیشنویس برنامه هفتم توسعه در این مورد ساکت به نظر میرسد و هیچ سر فصل جداگانهای به آن اختصاص داده نشده است. از آنجا که آیندهنگری اقلیمی یکی از الزامات اصلی برنامهریزی محسوب میگردد، تدوین و تصویب قانون جامع تغییر اقلیم که در ان برنامه اقدام ملی برای کاهش اثرات تخریبی وارتقاء سازگاری با تغییرات اقلیمی گنجانده شده باشد میتواند وصو&...
Abstract: خشکسالی می‏تواند اثرات جبران‏ناپذیری بر تأمین منابع آبی، کشاورزی و اقتصاد داشته باشد. کمبود آب و کاهش تدریجی ذخایر آبی مطلوب، از اصلی‏ترین دلایل ایجاد محدودیت در تولید محصولات کشاورزی در بیشتر مناطق دنیا از جمله ایران به حساب میآید. از این‏رو ارتقای ظرفیت رویارویی با پدیده‏ی خشکسالی به‏منظور کاهش آسیب‏پذیری‏های اجتماعی، اقتصادی و محیط‏ زیستی آن به شدت احساس می‏شود. هدف این تحقیق، پیش بینی واکنش کشاورزان نسبت به تغییر الگوی کشت در قالب سیاست‏ کاهش آب در دسترس (تبعات ناشی از خشکسالی) و اجرای روش آبیاری تحت فشار و به تبع آن آثار این تغییر الگوی کشت بر سود ناخالص و بازده خالص کشاورزان در سطح مزارع شهرستان ارزوئیه از توابع استان کرمان است. سیاست کاهش آب در دسترس با پیش فرض‏های، 5، 10 و 15 درصد در نظر گرفته شد. داده‏های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی ساده و تکمیل 100 پرسش‏نامه برای سال زراعی 1401-1400، جمع‏آوری گردید. نتایج نشان داد که کاهش آب در دسترس تحت سناریوی 15 درصد، منجر به کاهش سطح زیرکشت همه‏ی محصولات منتخب شد و سود ناخالص مدل، با اعمال این سناریو، 48 درصد نسبت به سطح مشاهده شده، کاهش یافت. نتایج مربوط به آث&#...
Abstract: پایش تغییرات اقلیم و عوامل تاثیرگذار بر پدیده خشکسالی نقش مهمی بر تولیدات بخش کشاورزی و به دنبال آن امنیت غذایی کشور دارد. این پژوهش به منظور بررسی و ارزیابی ارتباط شاخصهای خشکسالی و عوامل هواشناسی با تولید محصولات زراعی در استان کرمان انجام شد. بدین منظور از میانگین سالانه ماکزیمم و مینیمم دمای هوا، میانگین سرعت باد، میانگین رطوبت نسبی، مجموع بارش ماهیانه، تبخیرتعرق، دمای نقطه شبنم، فشار هوا، تعداد ساعات آفتابی، SPEI و تولید محصولات زراعی در بازه زمانی طولانی مدت (97-1370) استفاده شد. تحلیل روابط میان میزان تولید با متغیرهای اقلیمی و خشکسالی با بهرهگیری از مدلهای رگرسیون چندگانه انجام شد. نتایج نشان داد بین متغیرهای هواشناسی و خشکسالی با میزان تولید محصولات زراعی روابط معنی داری وجود دارد. به طور کلی بر پایه یافتههای این مطالعه، اثرگذارترین عوامل اقلیمی، سرعت باد، ساعات آفتابی، بارش، تبخیرتعرق، دمای نقطه شبنم، فشار هوا و دمای هوا شناسایی گردیدند. مقدار متوسط ضریب تبیین در مدلهای برازش داده شده بین متغیرهای اقلیمی و تولید محصولات زراعی گندم، جو، سیب زمینی، پیاز و یونجه بین 4/0 تا 55/0 برآورد گردید. به عبارت دیگر، ح...
Abstract: بارش مهمترین منبع تامین آب بخش کشاورزی کشور است که طبق میانگین بلندمدت به طور نایکنواختی در سطح کشور توزیع شده است. در این پژوهش دادههای شرایط مرزی مدل سامانه زمین MPI-ESM1.2-HR برای پیشنگری میانگین بارش کشور برای دوره 2026-2075 توسط مدل اقلیمی منطقهای RegCM4.7 مقیاسکاهی شد. مقیاسکاهی دینامیکی طبق دو سناریوی اقتصادی-اجتماعی میانه (SSP2-4.5) و بدبینانه (SSP5-8.5) از تفکیک افقی اولیه 100×100 به 30×30 کیلومتر انجام شد. بارش پیشنگری شده توسط مدل اقلیمی منطقهای با استفاده از روش تبدیلمقیاس خطی (LS) مورد تصحیح قرار گرفت. در تصحیح اریبی از دادههای مشاهداتی شبکهای CRU و مقادیر مقیاسکاهی شده دینامیکی بارش در دوره تاریخی (2000-2014) استفاده شد. نتایج نشان دادند که در مقیاس سالانه بارش در یکسوم جنوبی کشور در همه دوره-سناریوها بین 7 تا 15 درصد بیشتر از دوره مشاهداتی خواهد بود. اما در یکسوم شمالی و مرکزی کشور هر دو نوع تغییرات افزایشی و کاهشی (بین 2-% تا 7+%) رخ خواهد داد. در فصول بهار و تابستان بارشها عمدتا جهت افزایشی دارند که بیشترین افزایش فصل بهار در نواحی جنوبی و در تابستان در جنوب و شرق کشور متمرکز است. در مقابل در نواحی غربی کشور جهت تغییرات بارش کاهشی است. در فصل پاییز، بر اساس سناری...
Abstract: بیشتر مناطق کره زمین با افزایش دما (به خصوص دمای کمینه) تغییرات در رژیم بارشی و افزایش غلظت CO2مواجه شده است. با توجه به اینکه دو سوم ایران جز مناطق خشک و نیمه خشک محسوب میشود که موجب بروز تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالیهای پیاپی خواهد شد و این فرآیند بروی اکوسیستمهای کشاورزی و عملکرد آنها تاثیرگذار خواهد بود. هدف از این پژوهش شبیهسازی اثرات تغییر اقلیم بر رشد، عملکرد زیست توده و دانه ذرت در شرایط تغییر اقلیم در شهرستان شوشتر و صفی آباد در قسمت شمالی استان خوزستان در سالهای 2050-2020 میباشد. به این منظور، از داده های تولیدی بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و ساعت آفتابی مدل ریز مقیاس نمایی آماریLARS-WG با استفاده از مدل گردش عمومی جو HADCM3 و تحت سناریوهای انتشارA2 وB1، در دورههای2050-2020 استفاده شد. برای شبیهسازی عملکرد و رشد گیاه از مدل AquaCrop استفاده شد. قبل از استفاده،مدل AquaCrop توسط دادههای مزرعهای جمعآوری شده در منطقه، واسنجی و صحت سنجی شد. سپس مقادیر عملکرد دانه و زیستتوده در دورههای آتی، برای تیمار 50% نیاز آبی گیاه، شبیه سازی شد. با توجه به نتایج، تحت سناریوهای انتشار A2نتایج ارزیابی مدل LARS-WG نشان داد که پیش بینی مناسبی برای پارامترهای اقلیمی و شبی&#...
Abstract: تغییر در شدت و فراوانی بارشهای مناطق کشاورزی یکی از پیامدهای مهم تغییر اقلیم است. افزایش تعداد بارشهای با شدت کمتر از پنج میلیمتر در روز نمیتواند نقش موثری در تامین نیاز آبی کشاورزی دیم ایفا کند و ممکن است برنامهریزی در این مناطق را با خطا مواجه کند. هدف اصلی در این مطالعه بررسی تغییرات بارشهای با شدت کم و ارتباط آن با روند بارش و خشکسالی استان کردستان، به عنوان یکی از مناطق مهم کشاورزی دیم در ایران است. بدین منظور از دادههای روزانه بارش سی ساله چهار ایستگاه سینوپتیک سنندج، بیجار، قروه و سقز استفاده شد. بعد از آزمون همگنی و روندیابی، روند پارامترهای بارش فصلی و سالانه و خشکسالی محاسبه گردیدند. سپس دادههای بارش به دو گروه با شدت کمتر و بیشتر از پنج میلیمتر در روز تفکیک و روند فراوانی هر گروه محاسبه شد. نتایج، نشاندهنده روند کاهشی بارش و افزایشی خشکسالی در هر چهار ایستگاه بودند. کاهش شدت بارش نقش اصلی در روند نزولی بارش همه ایستگاها داشته است. روند کاهشی بارشهای با شدت متوسط تا زیاد در فصل بهار و زمستان مشاهده شد که برای کشاورزی دیم بسیار پر اهمیت میباشد. علاوه بر این، تعداد بارشهای با شدت کمتر از پنج می...
Abstract: در این مطالعه، با استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی وزارت نیرو به ارزیابی روند تغییرات متغیرهای بارش و دما در مقیاس حوزه ای در گستره ایران پرداخته شد. ابتدا دادههای ماهانه ایستگاههایی منتخب شامل 476 ایستگاه اقلیم شناسی و 116 ایستگاه تبخیرسنجی از مجموع 2142 ایستگاه اقلیم شناسی و 1230 ایستگاه تبخیرسنجی، با حداقل 40 سال آمار با حداکثر 3 ماه خلا آماری انتخاب جمع آوری شد. دوره مطالعاتی سالهای آبی 54-1353 الی 93-1392 میباشد. از آزمون من-کندال برای آشکارسازی روند این دادهها در هر ایستگاه استفاده شد. سپس با استفاده از روش تیسن، بارش و دمای ماهانه، فصلی و سالانهی ایستگاهها به سطح حوضههای آبریز بسط داده شد. در ادامه با توجه به بزرگی شاخص من-کندال نسبت به بازههای اطمینان 90، 95 و 99 درصد، نتایج در مقیاس ایستگاهها، حوضه آبریز درجه دو، درجه یک و کل کشور مورد بحث قرار گرفت. نتایج این تحقیق برای متغیربارش حاکی از روند افزایشی در فصل پاییز برای شمال کشور (13 درصد ایستگاهها)، روند کاهشی در فصل زمستان برای 33 درصد ایستگاهها، بدون روند معنی دار در فصل بهار، و روند افزایشی در فصل تابستان میباشد. همچنین روند افزایشی در تمامی حالات برای متغیر دما مشاهده شž...
Abstract: هدف این مطالعه ارزیابی تغییرات محتمل عملکرد دو گروه محصولات کشاورزی غلات و صیفیجات ناشی از نوسانات دو مؤلفه اقلیمی (دماوبارش)و اثرات رفاهی حاصل از آن برای کشاورزان در استان خوزستان است. به منظور برآورد تابع واکنش عملکرد گیاهان مطالعاتی ، دادههای هواشناسی شامل بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و رطوبت نسبی 13 ایستگاه هواشناسی در طی سالهای 1370 تا 1398جمعآوری گردید. برای محاسبه و تحلیل شاخصها از نرم افزارهای Excel، SPSS، EVIEWS و GAMS استفاده شد. تابع واکنش عملکرد در پهنه های اقلیمی استان تعیین و سپس میزان رفاه تولیدکننده و مصرفکننده ناشی از تغییرات عملکرد متاثر از نوسانات اقلیم برآورد شد. با توجه به نتایج به دست آمده در گروه غلات، مازاد رفاه تولیدکننده بالاتر از مازاد رفاه مصرفکننده است. پیش نگری با توجه به سناریوهای اقلیمی نشانگر روندی کاهشی در میزان رفاه بوده است. در محصولات مطالعاتی، میزان زیانهای ناشی از نوسانات اقلیمی برای مصرفکنندهها بالاتر از تولیدکنندهها میباشد. نتایج محاسبه رفاه گروه صیفیجات نشان داد که مازاد رفاه مصرفکننده بالاتر از مازاد رفاه تولیدکننده است همچنین میزان رفاه بطور کلی روند کاهشی همراه با &#...
Abstract: توجه به تناسب اقلیم در تعیین الگوی کشت عاملی اساسی در تضمین امنیت غذایی است. در این راستا تناسب اقلیمی مناطق مختلف استان آذربایجانشرقی طی چهار دهه 60 تا 90 برای کشت گیاهان راهبردی گندم و جو ارزیابی شد. جداسازی واحدهای اراضی بر مبنای محدوده تحت پوشش ایستگاههای هواشناسی فعال درهر دهه به روش تیسن صورت گرفت. ارزیابی تناسب اقلیم برای کشت دیم و آبی گندم و جو با توجه به نیازهای اقلیمی آنها با استفاده از روش پارامتریک ریشه دوم انجام شد. نتایج نشانگر کلاس تناسب اقلیم خیلی مناسب در هر چهار دهه برای کشت آبی هر دو محصول در سطح استان بود، در حالیکه برای کشت دیم این محصولات بهدلیل محدودیتهای اقلیمی، کلاسهای تناسب متفاوتی از وضعیت متوسط تا نامناسب در نواحی و دهههای مختلف تعیین گردید که می تواند ناشی از نوسانات اقلیمی در منطقه باشد. همچنین نتایج نشان داد تنزل مطلوبیت اقلیم لزوما باعث کاهش عملکرد نمیشود زیرا ترکیب عوامل کمتر مساعد اقلیمی و اثرات متقابل آنها ممکن است با تغییر طول دوره رشد و بهره گیری از فناوری ها نو جبران شود. ارائه الگوی کشت بهینه و جایگزینی گندم دیم با جو دیم براساس تأثیرپذیری تناسب اقلیم اراضی از نوسانات اقلی...
Abstract: هدف از مطالعه حاضر مدلسازی آموزشی – ترویجی سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم با استفاده از رویکرد روششناسی آمیخته اکتشافی است. در بخش کیفی از روش نظریه مبنایی بر مبنای 18 مصاحبه نیمه ساختاریافته با رویکرد هدفمند استفاده شد . در بخش کمی، روش مدلسازی معادلات ساختاری بکار رفت . در این مطالعه، به کمک نمونهگیری تصادفی طبقهای، تعداد350 نفر از جامعه کارشناسان ومدیران میانی سازمانهای مرتبط با تغییراقلیم موردمطالعه قرارگرفتند. یافته-های بخش کیفی تحقیق منجر به شناسایی 223 کد اولیه، 72کد ثانویه، 46 کدمفهومی، 30 مقوله فرعی و شش مقوله اصلی شد. مدل شناسایی شده با روش مدلسازی معادلات ساختاری و کاربرد نرم افزارSmart pls2 مورد ارزیابی قرار گرفت. یافتهها نشان داد که فعالیت های بشرساخت در عرصههای کشاورزی و صنعتی بالاترین تاثیر را در پیشبینی ظرفیت سازگاری کشاورزان با تغییرات اقلیمی دارند.
Abstract: تبخیرتعرق مرجع (ET0) عامل مهمی در تعیین نیاز آبی و برنامهریزی آبیاری گیاهان است و برای تخمین آن،، معمولا از روش نسبتا دقیق پنمن مانتیث فائو 56، استفاده میشود. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد روشهای شبکه عصبی مصنوعی (ANNs)، جنگل تصادفی (RF) و ماشین بردار پشتیبان (SVM) برای تخمین مقدار ET0 روزانه دراستان البرز است. در این پژوهش از دادههای ده ساله (1389 تا 1399) پنج ایستگاه سینوپتیک استان شامل (مشکیندشت، هشتگرد، اشتهارد، طالقان و کرج) استفاده شد و نتایج حاصل با دادههای سامانه نیازآبی گیاهان مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که برآورد مقدار ET0 روزانه به روش ANN بر اساس برآوردهای سامانه پیشنهادی، دقت بالاتری نسبت به سایر روشها دارد. در ایستگاه مشکیندشت، مقادیر آمارههای EF و NRMSE در روش ANN برای هر دو مرحلۀ آموزش و آزمون به ترتیب برابر با 96/0 و 11/0، و در روش RF به ترتیب برای آموزش برابر با 96/0 و 11/0، و برای آزمون برابر با 95/0، و 12/0 بهدست آمد. در ایستگاه کرج، مقادیر آمارههای EF و NRMSE درروش ANNs بهترتیب برای آموزش برابر با 96/0 و 11/0، و برای آزمون برابر با 95/0، و 12/0، و درروش RF برای آموزش به ترتیب برابر با 96/0 و 12/0، و برای آزمون برابر با 95/0، و 13/0 به-دست آمد. با توجه به بالا بودن دقت تخمین مقدار ET0 روزانه به روش&#...
Open Access journal
