JournalTOCs

Teologia Praktyczna
Number of Followers: 0

This is an Open Access Journal

Open Access journal
ISSN (Print) 1642-6738
Published by Adam Mickiewicz University

[58 journals]

Motywy działalności charytatywnej w Kościele
starożytnym
- Authors: Andreas Müller, Adam Kalbarczyk
  Pages: 9 - 20
  Abstract: Niniejszy artykuł przedstawia w sposób systematyczny uzasadnienie dobroczynności, jakie dawało wielu ojców Kościoła – począwszy od Cypriana z Kartaginy – w swoich mowach i pismach na temat jałmużny i uczynków miłosierdzia. Kościół starożytny posługiwał się licznymi tekstami biblijnymi dla uzasadnienia dobroczynności. W wielu z nich znajdziemy bezpośrednie wezwania do indywidualnego zaangażowania charytatywnego. Taka motywacja czyni jednak z diakonii formę sprawiedliwości z uczynków, która jest nie do przyjęcia dla protestantów. Niemniej w nauczaniu ojców Kościoła znaleźć można również takie linie argumentacji, które zwrócone są przede wszystkim w stronę adresata dobroczynności, oparte na chrześcijańskiej antropologii. Obok takiej argumentacji spotkać można także uzasadnienia związane z diakonią instytucjonalną, w ramach której do działalności charytatywnej mogła pobudzać presja międzyreligijnej konkurencji, a także chęć zdobycia prestiżu u dostojników kościelnych i wywierania osobistego wpływu na życie Kościoła i społeczeństwa.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.01
Odnowa przygotowania narzeczonych do małżeństwa po
adhortacji Amoris laetitia
- Authors: Jacek Goleń
  Pages: 21 - 35
  Abstract: Po ukazaniu się adhortacji apostolskiej Amoris laetitia rodzi się pytanie, jakiej odnowy wymaga przygotowanie narzeczonych do małżeństwa w Polsce. Analiza tekstu adhortacji pozwala wydobyć podstawy tejże odnowy, czyli dowartościowanie etapu wychowania w rodzinie oraz etapu pracy z parą narzeczonych, a także odpowiedni dobór treści formacyjnych, cele formacji, jej podmiot oraz zadania tegoż procesu. Pośród kierunków odnowy przygotowania do małżeństwa papieski dokument wskazuje na ewangelizację oraz mistagogiczne przygotowanie narzeczonych oraz pomoc w poznawaniu się i uczeniu miłości do konkretnej osoby. Akcentuje także pomoc w pogłębieniu motywacji zawarcia małżeństwa oraz w rozpoznaniu niezgodności i sygnałów ostrzegawczych zagrożeń wzajemnej relacji. Adhortacja rzuca także jasne światło na kierunek pracy duszpasterskiej z parami żyjącymi „bez ślubu”. Z przedstawionych przesłanek w artykule zostały sformułowane wnioski, dotyczące form przygotowania narzeczonych.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.02
Eucharystia – zgromadzenie, Krolestwo Boże, jedność. Wokoł teologii
Eucharystii Aleksandra Schmemanna
- Authors: Paweł Kiejkowski
  Pages: 37 - 52
  Abstract: Aleksander Schmemann (1921-1983) należy do najważniejszych współczesnych myślicieli prawosławnych, którzy tworzyli na emigracji we Francji oraz w Stanach Zjednoczonych. Eucharystia: misterium Kościoła to ostatnie dzieło tego wybitnego myśliciela. Stanowi ciąg rozmyślań poświęconych Eucharystii, będących świadectwem i owocem ponad trzydziestoletniej pracy tego prawosławnego duchownego jako duszpasterza, wykładowcy, pisarza. Niniejszy tekst podejmuje wybrane wątki z jego teologii eucharystycznej. Po pierwsze, w Eucharystii urzeczywistnia się Kościół jako zgromadzenie zwołane przez Zmartwychwstałego Pana. Po drugie, Święta Liturgia jest misterium królestwa Bożego. Po trzecie, Eucharystia jest sakramentem jedności.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.03
Czy wystarczy być dobrym człowiekiem, żeby dostać się do nieba'
Przyczynek do eschatologii praktycznej
- Authors: Bogdan Kulik
  Pages: 53 - 68
  Abstract: Według diagnozy postawionej przez papieża Franciszka, zainteresowanie eschatologią na poziomie akademickim i duszpasterskim przeżywa kryzys. Ojciec Święty wyraził swoja opinię przy okazji XXIII wspólnego posiedzenia członków Akademii Papieskich zgromadzonych 4 grudnia 2018 roku w Watykanie, które odbyło się pod hasłem: „Wieczność, inne oblicze życia”. Jednakże można zauważyć, że pewne problemy dotyczące związku życia doczesnego i wiecznego wciąż nurtują współczesnego człowieka i skłaniają do stawiania pytań o jego los po śmierci. Artykuł jest próbą odpowiedzi na jedno z takich pytań: „Czy wystarczy być dobrym człowiekiem, żeby dostać się do nieba'”. Prezentowane rozważania mają na celu stać się przyczynkiem do eschatologii praktycznej. Oznacza to, że poprzez teologiczną refl eksję nad treścią pojęć: „dobry człowiek” i „dostać się do nieba” pragnie się doprowadzić do sformułowania odpowiedzi i wskazania praktycznych wniosków kształtujących właściwe postawy wobec życia i wieczności.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.04
Czy istnieją jakiekolwiek punkty styczne między
chrześcijaństwem a islamem'
- Authors: Piotr Halczuk
  Pages: 69 - 84
  Abstract: Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie: Czy istnieją jakiekolwiek punkty styczne między chrześcijaństwem a islamem' Podstawę rozważań stanowią niektóre wypowiedzi Jana Pawła II z 1986 roku oraz islamski dokument: Jednakowe słowo dla nas i dla was z 2007 roku, a także inne dokumenty Kościoła katolickiego czy różne opracowania. Najpierw autor ukazuje to, co czyni chrześcijaństwo i islam podobnymi – wyznawana jedyność Boga oraz wezwanie do wypełniania „przykazań” miłości Boga i miłości bliźniego. Następnie przedstawia to, co jest charakterystyczne dla obu religii, tzn. co je jednocześnie łączy i dzieli – świadomość pełnienia Bożej woli oraz realizowanie konkretnego posłannictwa (misji), a także prezentuje, jak obie religie spoglądają na siebie nawzajem. W konkluzji przywołuje natomiast doświadczenia z dziedziny dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, które również były poprzedzone licznymi stereotypami i uprzedzeniami. Istotne jest, aby nieustannie głosić Dobrą Nowinę, a zatem najpierw to, co łączy chrześcijaństwo i islam, a następnie to, co dzieli, by w taki sposób tworzyć atmosferę wzajemnego zrozumienia i pokoju.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.05
Spiralna koncepcja czasu w prawie kanonicznym – inspiracje
pastoralne
- Authors: Jolanta Kostecka
  Pages: 85 - 98
  Abstract: Autorka w artykule proponuje analizę teoretycznych i praktycznych aspektów spiralnej koncepcji czasu. W pierwszej części wyjaśnia znaczenie pojęć: czas i wieczność, a następnie omawia konstrukcję spiralnej koncepcji czasu. Kolejne części pracy odnoszą się kolejno do aspektów czasowych w prawie, spojrzenia na czas w świetle nauki Kościoła katolickiego i teologii (perspektywa wieczności) oraz do zastosowania spiralnej koncepcji czasu w normach prawa kanonicznego. Przedmiotowa koncepcja stanowi syntezę dwóch innych teorii czasu, tj. cyklicznej i linearnej. Kościelny prawodawca korzysta ze spiralnej koncepcji czasu i konstruuje normy prawne mające na celu pomoc ludziom w odnalezieniu sensu ich życia – wieczności. Istotne jest, aby ukierunkować ich na troskę o jakość przeżywanego czasu – przemianę chronos w kairos. Współcześnie powszechnym doświadczeniem staje się problem nieustannego braku czasu, pośpiechu i lęku przed śmiercią, związany w pewien sposób z utratą perspektywy wieczności. W tym kontekście kairos to czas niosący nadzieję, dający szansę na wyjście z kryzysu i rozpoczynanie od nowa – korzystając z dotychczasowych doświadczeń, powracając do pewnych zdarzeń, lecz przeżywając je niejako w ruchu spiralnym, na nowym, wyższym etapie rozwoju. Autorka zwraca również uwagę, że prawo kanoniczne jest podporządkowane misji Kościoła, która polega na prowadzeniu wiernych do wieczności. Oznacza to konieczność ciągłego rozwoju i dążenia do chrześcijańskiej doskonałości.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.06
Wierność prawu liturgicznemu wiernością Chrystusowi i
Kościołowi
- Authors: Dariusz Kwiatkowski
  Pages: 99 - 113
  Abstract: Artykuł ukazuje konieczność zachowania wierności prawu liturgicznemu odnoszącemu się szczególnie do Eucharystii. Reforma liturgiczna Soboru Watykańskiego II dała możliwość różnym adaptacjom w liturgii, ażeby wierni mogli w niej uczestniczyć w sposób bardziej świadomy i zaangażowany. Niestety, ta wolność przez wielu kapłanów bywa niewłaściwie interpretowana i często wprowadzają oni zmiany w celebracjach liturgicznych tam, gdzie tego nie wolno czynić. Dotyczy to przede wszystkim Eucharystii. Należy podkreślić, że wszelkie nadużycia i błędy w sprawowaniu Eucharystii powodują zaciemnienie prawidłowej wiary i nauczania katolickiego odnośnie do tego przedziwnego Sakramentu. Najczęściej przyczyną różnych błędów i nadużyć jest fałszywe rozumienie wolności, niewłaściwe praktyki ekumeniczne, ignorancja oraz przede wszystkim brak wiary. Artykuł uzasadnia tezę, że wierność prawu liturgicznemu jest jednocześnie wiernością Chrystusowi i Kościołowi. Podstawowym źródłem artykułu jest instrukcja wydana 25 marca 2004 roku przez Kongregację ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów o zachowaniu i unikaniu pewnych rzeczy dotyczących Najświętszej Eucharystii Redemptionis Sacramentum. W sposób szczególny w artykule zostały omówione nadużycia dotyczące materii Eucharystii, modlitwy eucharystycznej i Komunii Świętej.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.07
Funkcja spowiednika i realizacja sakramentalnej posługi wobec duchowych
potrzeb ludzi młodych
- Authors: Bartłomiej Dolata
  Pages: 115 - 127
  Abstract: Sakrament pokuty i pojednania to wielki dar dla Kościoła. W nim człowiek otrzymuje pojednanie z Bogiem i z Kościołem, w nim doznaje oczyszczenia i formuje swoją osobowość chrześcijanina, doskonaląc rozwój swoich nadprzyrodzonych cnót i życia duchowego. Pomocą dla niego na tej drodze jest spowiednik. W duchu swojego powołania pełni on posługę Dobrego Pasterza na wzór Chrystusa, o czym uczy nas Katechizm Kościoła katolickiego (KKK 1465). Zadaniem, jakie spoczywa na spowiedniku, jest troska o lud mu powierzony i postawa sługi, który pochyla się nad nędzą drugiego człowieka. Posługa miłosierdzia, jaką podejmuje spowiednik, zawsze powinna mieć na celu dobro bliźniego. Dlatego wszystkie wskazówki udzielane penitentowi powinny być tak dostosowane, aby w jak największym stopniu odpowiadały jego wiekowi i stanowi. W niniejszym artykule omówiono obowiązki i kompetencje kapłana, a także wymagania co do sakramentu pokuty. Następnie ukazano znaczenie tychże kompetencji w realizacji posługi sakramentalnej pośród ludzi młodych z uwzględnieniem ich oczekiwań i problemów.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.08
Religijność a postawa wobec kary śmierci
- Authors: Tomasz Korczyński, Jacek Śliwak
  Pages: 129 - 151
  Abstract: Celem prezentowanych w tym artykule analiz było poszukiwanie powiązań pomiędzy religijnością a postawą wobec kary śmierci. Problem badawczy można oddać w pytaniu: Czy istnieje zależność pomiędzy religijnością a postawą wobec kary śmierci' W artykule sformułowano pięć hipotez i w celu ich weryfi kacji zastosowano następujące narzędzia badawcze: Skalę Intensywności Postawy Religijnej – W. Prężyny, Skalę Relacji do Boga – D. Hutsebauta, Skalę Religijności Personalnej – R. Jaworskiego oraz Kwestionariusz Postaw wobec Kary Śmierci – w opracowaniu autorów artykułu. Ogółem przebadano 100 osób, wśród nich było 55 kobiet oraz 45 mężczyzn. Średni wiek wyniósł 31,59 (SD = 9,01). Analiza wyników niniejszej pracy pozwala dosyć jednoznacznie stwierdzić, że istnieją powiązania między analizowanymi zmiennymi, tzn. postawą wobec kary śmierci a religijnością. Pozostałe hipotezy potwierdziły się tylko częściowo. W wielu przypadkach obraz powiązań w podgrupie kobiet był różny niż w podgrupie mężczyzn.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.09
Akceptacja treści przekonań religijnych a religijne style myślenia i
osobowość. Badania empiryczne studentów
- Authors: Władysław Chaim
  Pages: 153 - 176
  Abstract: Przedmiotem artykułu są teoretyczne i empiryczne relacje między postawą wobec doktryny religii chrześcijańskiej a innymi zmiennymi religijności oraz osobowością. Prównano dwie grupy osób istotnie zróżnicowanych stopniem akceptacji trzech wymiarów Skali Spójności Przekonań Religijnych (przekonania podstawowe, przekonania kościelne, przekonania naturalne) w zakresie kilku innych apektów religijności (religijne style poznawcze, samoocena religijności, nawrócenie, częstotliwość korzystania z Biblii i sposoby jej recepcji) oraz kilku aspektów osobowości (obraz siebie, preferencje psychologiczne, cechy osobowości). Stwierdzono, że osoby zróżnicowane w zakresie postawy wobec chrześcijańskiego credo różnią się istotnie także w zakresie wymiarów – stylów religijnego myślenia (ortodoksja, wtórna naiwność, krytyka zewnętrzna): oceną swojej religijności, częstotliwością posługiwania się Biblią, obrazem siebie, ugodowością oraz ekstrawersją. Respondenci, którzy wykazywali wyższy stopień akceptacji trzech wymiarów doktryny chrześcijańskiej, uzyskali istotnie wyższe wyniki w dwóch wymiarach religijnego myślenia (ortodoksji i wtórnej naiwności), w religijnej samoocenie, dwóch cechach osobowości (ekstrawersji i ugodowości) oraz w obrazie siebie. Respondenci, którzy w akceptacji doktryny chrześcijańskiej uzyskali istotnie niższe wyniki, uzyskali istotnie wyższe wyniki w zakresie krytyki zewnętrznej. W celu uzyskania lepszego wglądu w otrzymane rezultaty porównań, dodatkowo zostały przedstawione także współczynniki korelacji miedzy badanymi zmiennymi.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.10
Propozycje realizacji duszpasterstwa pielgrzymkowego w okresie między
pieszymi pielgrzymkami
- Authors: Dariusz Żochowski
  Pages: 177 - 187
  Abstract: W chrześcijańskiej duchowości – w zasadzie od początków istnienia chrześcijaństwa – ważne miejsce zajmuje praktyka pielgrzymowania do miejsc świętych. Wyraża ona między innymi fakt bycia na ziemi pielgrzymem, który nie ma tu swojego trwałego i ostatecznego miejsca. Podejmowanie pielgrzymek wiązało się także z praktykami pokutnymi, z decyzjami o nawróceniu, zmianie życia. W latach 80. i 90. XX wieku w Polsce nastąpiło ożywienie praktyki pielgrzymowania. Duszpasterze dość szybko zauważyli, że to jednorazowe wydarzenie powinno znaleźć kontynuację w różnych inicjatywach duszpasterskich realizowanych w czasie między pielgrzymkami. Niniejsze opracowanie – oparte na doświadczeniach pielgrzymowania z lat przełomu XX i XXI wieku – prezentuje sposoby ciągłej formacji pielgrzymów na płaszczyznach: ogólnopolskiej, diecezjalnej i grupy pielgrzymkowej.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.11
Stewardship. Włodarstwo w Kościele katolickim w Stanach Zjednoczonych
Ameryki Północnej
- Authors: Michał Jacenty Sznajder
  Pages: 189 - 209
  Abstract: Niniejszy artykuł jest refl eksją profesora ekonomii nad sposobem zarządzania parafiami w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Stanowi przyczynek do rozwoju nowoczesnej, katolickiej teorii ekonomii, zarządzania i fi nansów. Podstawę jej prezentacji stanowi zarysowana blisko 60 lat temu przez Konferencję Katolickich Biskupów Stanów Zjednoczonych koncepcja kościelnego włodarzowania (stewardship), która odwołuje się zarówno do Biblii, jak i do społecznego nauczania Kościoła. Jest to pewna teoria ekonomii, fi nansowania i zarządzania na poziomie parafi i i diecezji. Istota jej polega na włączeniu w życie Kościoła tysięcy wolontariuszy zainspirowanych do działania opisaną tu koncepcją kościelnego włodarzowania. Jest to pierwsza część opracowania. Druga ukaże się w kolejnym tomie czasopisma.
  PubDate: 2019-12-30
  DOI: 10.14746/tp.2019.20.12