Subjects -> EARTH SCIENCES (Total: 771 journals)
    - EARTH SCIENCES (527 journals)
    - GEOLOGY (94 journals)
    - GEOPHYSICS (33 journals)
    - HYDROLOGY (29 journals)
    - OCEANOGRAPHY (88 journals)

GEOPHYSICS (33 journals)

Showing 1 - 31 of 31 Journals sorted alphabetically
Acta Geologica Polonica     Open Access  
Artificial Intelligence in Geosciences     Open Access   (Followers: 5)
Chinese Journal of Geophysics     Full-text available via subscription   (Followers: 1)
Contributions to Geophysics and Geodesy     Open Access   (Followers: 1)
Energy Geoscience     Open Access  
Eos, Transactions American Geophysical Union     Open Access   (Followers: 6)
Geodesy and Cartography     Open Access   (Followers: 2)
Geodesy and Cartography : The Journal of Committee on Geodesy of Polish Academy of Sciences     Open Access   (Followers: 2)
Geodesy and Geodynamics     Open Access  
Geofísica internacional     Open Access  
Geology, Geophysics and Environment     Open Access   (Followers: 1)
GEOMATICA     Hybrid Journal   (Followers: 1)
Geomechanics and Geophysics for Geo-Energy and Geo-Resources     Hybrid Journal  
Geophysical Research Letters     Full-text available via subscription   (Followers: 208)
GeoScience Engineering     Open Access  
Geothermal Energy     Open Access   (Followers: 5)
GIScience & Remote Sensing     Open Access   (Followers: 58)
Greenhouse Gases : Science and Technology     Hybrid Journal   (Followers: 4)
Interpretation     Hybrid Journal   (Followers: 1)
Journal of Earth Sciences and Geotechnical Engineering     Open Access   (Followers: 4)
Journal of Environmental & Engineering Geophysics     Hybrid Journal   (Followers: 3)
Journal of Remote Sensing & GIS     Full-text available via subscription   (Followers: 36)
Journal of the Earth and Space Physics     Open Access   (Followers: 7)
Near Surface Geophysics     Open Access   (Followers: 1)
New Zealand Journal of Geology and Geophysics     Hybrid Journal   (Followers: 7)
NRIAG Journal of Astronomy and Geophysics     Open Access   (Followers: 4)
Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C     Hybrid Journal   (Followers: 9)
Research in Geophysics     Open Access   (Followers: 5)
Results in Geophysical Sciences     Open Access   (Followers: 1)
Reviews of Geophysics     Full-text available via subscription   (Followers: 51)
Transportation Geotechnics     Full-text available via subscription   (Followers: 1)
Similar Journals
Journal Cover
Journal of the Earth and Space Physics
Number of Followers: 7  

  This is an Open Access Journal Open Access journal
ISSN (Print) 8647-1025 - ISSN (Online) 8647-1025
Published by U of Tehran Homepage  [9 journals]
  • بررسی تاثیر محیط‌های رسوبی و فرایندهای
           دیاژنزی بر کیفیت مخزنی سازند آسماری در
           میدان کوپال با استفاده از تلفیق نتایج
           چینه‌نگاری لرزه‌ای، ارزیابی
           پتروفیزیکی، نشانگرها و وارون‌سازی
           اطلاعات لرزه‌ای سه بعدی

    • Abstract: سازند آسماری مخزن اصلی میدان کوپال متشکل از دو توالی کاملاً مشخص رسوبات آواری در قسمت تحتانی و کربناته در قسمت فوقانی می‌باشد. مخزن آسماری دارای ۷ زون اصلی است، زون‌های 1 الی 5 در بخش‌کربناته، زون‌های 6 و 7 در بخش ماسه-سنگی می‌باشند. هدف اصلی این مقاله، بررسی تاثیر محیط‌های رسوبی و فرایندهای دیاژنزی بر کیفیت مخزنی زون‌های 1 الی 5 بخش کربناته سازند آسماری بوسیله تلفیق نتایج مطالعات زمین‌شناسی با نتایج وارون‌سازی اطلاعات لرزه‌ای سه بعدی است. جهت تعیین محیط‌های رسوبی سازند آسماری مقاطع نازک و مغزه‌ها بررسی گردیده است ولی بعلت اینکه این اطلاعات محدود به اطراف چاه هستند تعیین نحوه گسترش ریف‌های مرجانی و رودخانه‌ها امکان پذیر نمی‌باشد. ابتدا مقاومت صوتی از اطلاعات لرزه‌ای سه بعدی با روش وارون‌‌سازی بر پایه مدل بوسیله نرم افزار همپسون استخراج گردید. سپس نتایج وارون‌سازی با نتایج مطالعات رسوب-شناسی و چینه‌نگاری لرزه‌ای انطباق داده شد، مشخص‌گردید که زون‌های 3 و 4 و 5 به صورت پراکنده دارای تغییرات مقاومت صوتی و نشانگر دامنه و میزان تخلخل می‌باشند. مهمترین عامل این تغییرات می‌تواند بر اثر انحلال یا سیمانی شدن اشکال کربنا...
       
  • آنالیز چند مقیاسه میدان سرعت GPS در محدوده
           برخورد مایل صفحات زمین ساختی عربستان -
           اوراسیا با استفاده از موجک کروی

    • Abstract: میدانهای سرعت GPS متشکل از مجموعه مشاهدات جابجایی با توزیع مکانی نامنظم روی کره هستند. در این تحقیق آنالیز چندمقیاسی براساس موجک کروی برای برآورد میدان سرعت GPS در محدوده برخورد مایل صفحات زمین ساختی عربستان – اوراسیا انجام میشود. از آنجاییکه موجک کروی مورد استفاده به صورت تحلیلی مشتقپذیر است، کمیتهای حاصل از تانسور گرادیان جابجایی مانند نرخ کرنش، اتساع و دوران نیز قابل محاسبه هستند. نخست قابلیت رویکرد چندمقیاسی در مدلسازی با داده های شبیه سازی نشان داده شده و سپس داده های واقعی بررسی میشوند. مهمترین ویژگی این رویکرد تفکیک پذیری مکانی و مقیاسی جابجایی و کمیتهای اسکالر مستخرج از آن است. همچنین این رویکرد قابلیت استخراج بیشترین اطلاعات به صورت محلی را براساس تراکم ایستگاههای مشاهداتی با تنظیم خودکار مقیاسهای مورد استفاده توسط موجک کروی دارد. به این ترتیب هم حجم اطلاعات استخراجی بصورت خودکار به حداکثر رسیده و هم امکان مقایسه نتایج در مقیاس مشخص و مناطق مختلف فراهم میشود. سایر روشهای معمول مدلسازی نظیر المان محدود و تفاضل محدود فاقد این ویژگیها هستند. مطابق بررسی انجام شده در این تحقیق با درنظرگرفتن تراکم ایستگ...
       
  • کاربست روش معادله‌گرا برای حل معادله
           پخش در شبکه‌های مختلف

    • Abstract: امروزه ساختارهای شبکه‌ای در سیستم‌های طبیعی و مهندسی بسیار یافت می‌شوند، لذا استفاده از روش‌های کارآمد برای مدل‌سازی پدیده‌هایی مانند پخش و جابه‌جایی یک کمیت اسکالر (مانند دما یا غلظت) در این شبکه‌ها نمود پیدا می‌کند. یکی از روش‌های رایج برای مدل‌سازی این پدیده‌ها، مدل‌سازی عددی است. در این پژوهش با استفاده از روش معادله‌گرا پدیده یاد شده مدل‌سازی و بررسی شده‌است. در این تحقیق، روش اصلی در استفاده از روش معادله‌گرا، فرمول‌بندی پدیده پخش در کل شبکه به‌صورت یک دستگاه معادلات دیفرانسیل جزئی می‌باشد. درنهایت با اعمال شرایط مرزی مناسب در نقاط اتصال شبکه (با توجه به فیزیک پدیده)، دستگاه یادشده از طریق روش خطوط حل شد. رویکرد مذکور برای حل معادله پخش در سه نوع شبکه مختلف شامل درختی و حلقه‌ای به کار گرفته و نتایج بررسی شد. در مورد شبکه سوم، نتایج روش معادله‌گرا با روش عددی دیگر، که در آن یک معادله در کل شبکه با استفاده از روش تفاضل متناهی گسسته می‌شود، مورد مقایسه قرار گرفت. شاخص‌های خطا برای مقایسه مذکور حاکی از آن است که روش‌ها با یکدیگر هم‌خوانی داشته که این امر بیانگر صحت کاربست روش معادله‌گرا می‌باشد. از مزیت‌های روž...
       
  • بررسی توزیع سیلاب های کلان حوضه رودخانه
           اترک

    • Abstract: به منظور بررسی و توزیع سیلاب های کلان حوضه رودخانه اترک از داده های آبدهی روزانه 35 ایستگاه هیدورمتری طی بازه زمانی 30 ساله استفاده شد. برای استخراج سیلاب های کلان در منطقه ابتدا با استفاده از روش آماری موسوم به روش فیلتر عددی برگشتی اقدام به جداسازی رواناب پایه از کل شد. نتایج نشان داد که سری زمانی مستخرج پس از اعمال روش فیلترعددی برگشتی نشان از داشته که در 3 دهه رفتار متفاوتی از سیلاب ها در حوضه آبریز مشاهده می شود. در دهه نخست سیلاب ها از شدت بالاتری برخوردار بوده که این شدت بالا از تواتر بالایی نیز برخوردار بوده است. در دهه دوم از حجم سیلاب ها به شدت کاسته شده و در دهه سوم حجم سیلاب ها به مانند دهه نخست بوده اما از نظر زمانی با فواصل بیشتری اتفاق افتاده اند. بررسی شدیدترین سیلاب ها نشان داد که با افزایش حجم رواناب کل اختلاف بالایی بین آن و رواناب پایه بوجود می آید و رخداد این فرآیند بصورت ناگهانی بوده و گاها به بیش از 10 برابر رواناب پایه می رسد. حجم بالای دبی در دوره های سیلابی و از طرفی نوسان دهه ای در رخداد سیلاب های شدید در حوضه آبریز اترک نشان داد که جهت پیش بینی بلندمدت نیز می توان از روش فیلتر عددی برگشتی استفاده نمود.
       
  • تصحیح تانسور امپدانس سه‌بعدی در حضور
           مقادیر فاز غیرمعمول و اعوجاج‌های
           غیرالقایی

    • Abstract: آثار غیرالقایی ساختارهایی با ابعاد کوچکتر از مقیاس مشاهده و در اعماق کم، مانع مشاهده صحیح مدل رسانایی الکتریکی منطقه‌ای می‌شوند و در نتیجه مدل‌سازی و تفسیر داده‌های مگنتوتلوریک را با مشکل مواجه و در برخی موارد غیرقابل اعتماد می‌کنند. راهکارهایی که برای برآورد شدت این اعوجاج‌ها و بازیافت اطلاعات منطقه‌ای ارائه شده‌اند، بیشتر بر مدل‌سازی دوبعدی متمرکز بوده‌اند. گرچه مطالعات متعدد، آثار نامطلوب اعوجاج‌های گالوانی را بر نتایج وارون‌سازی سه‌بعدی مگنتوتلوریک نشان داده‌اند، حذف یا تصحیح این اعوجاج‌ها در عمل به دلیل فرومعین بودن شدید مسئله بازیافت اطلاعات غیرمعوج یا منطقه‌ای در حالت سه‌بعدی و نیاز به اعمال قیود بیشتر، به‌ندرت قبل از وارون‌سازی سه‌بعدی انجام می‌گیرد. در این تحقیق، پیچیدگی داده‌های مگنتوتلوریک در منطقه زمین‌گرمایی سبلان مورد مطالعه قرار گرفت. با تطبیق مدل سه‌بعدی/دوبعدی/سه‌بعدی در منطقه و برآورد اعوجاج و حذف آن برای بخشی از بازه پریودی که داده‌ها در آن رفتار دوبعدی نشان می‌دهند، مولفه‌های تانسور امپدانس برای ساختار سه‌بعدی بازیابی شده‌اند. علاوه بر این تعداد قابل توجهی از مولفه‌ها...
       
  • انتشار موج یون صوتی شوک در پلاسما در حضور
           میدان مغناطیسی غیریکنواخت

    • Abstract: مطالعه و بررسی امواج صوتی در پلاسمای مغناطیده به دلیل تأثیر میدان مغناطیسی خارجی بر پلاسما با زوایای مختلف انتشار موج، از جذابیت زیادی برخوردار است. مطالعات گسترده ای در مورد انتشار امواج صوتی در پلاسمای مغناطیده وجود دارد که نشان میدهد زمانی که شدت میدان مغناطیسی ثابت است، انتشار موج صوتی با نمایه سالیتونی و به شکل پایدار در پلاسما انجام میشود. در واقع میدان مغناطیسی یکنواخت در ارتعاشات ذرات پلاسمایی برای ایجاد مناطق رقیق و متراکم و نهایتا انتشار موج دخالتی ندارد و به همین دلیل موج سالیتونی هارمونیک در پلاسما منتشر می‌شود. قبلاً با عواملی نظیر برخورد ذرات و ویسکوزیته که باعث اختلال در ارتعاشات ذرات در پلاسما میشوند، آشنا شده ایم. در این شرایط موج ضربه‌ای ظاهر می شود. از سوی دیگر می‌دانیم که در شرایط واقعی، میدان مغناطیسی حاکم بر پلاسمای آزمایشگاهی مانند توکامک و همچنین پلاسماهای اخترفیزیکی و فضایی به هیچ وجه یکنواخت نیست. به عنوان یک مثال واقعی، شدت میدان مغناطیسی زمین از30000 nT در عرض جغرافیایی 0 و طول جغرافیایی 60+ تا45000 nT در عرض جغرافیایی 10 و طول جغرافیایی 90+ که در آن میدان مغناطیسی تقریباً افقی است، تغییر می‌کند. بناب&#...
       
  • تعیین مناسب‌ترین روش زمین آماری
           به‌منظور پایش خشکسالی بر مبنای
           شاخص‌های مختلف خشکسالی و کاربرد آن در
           دشت نیشابور

    • Abstract: خشکسالی، یکی از پدیده‌های آب و هوایی است که در همه مناطق کره زمین رخ می‌دهد و برای ارزیابی آن شاخص‌های گوناگون گسترش یافته‌اند. به‌منظور پایش وضعیت و بررسی چگونگی گسترش خشکسالی در سطح دشت نیشابور از داده‌های بارندگی و دمای‌حداقل و حداکثر ۱۳ ایستگاه تبخیرسنجی و ۳ ایستگاه سینوپتیک طی یک دوره 30 ساله استفاده شد. خشکسالی بر اساس ٦ شاخص SPI، aSPI، RDI، eRDI، SPEI و SPEIEP، بررسی شد. به‌منظورانتخاب بهترین روش تبدیل داده‌های نقطه‌ای به منطقه‌ای و شناخت دقیق‌تر نحوه گسترش خشکسالی در سطح دشت روش‌های زمین‌آماری کریجینگ ساده، معمولی و عمومی موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان‌داد که بر مبنای مقادیر جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) که در محدوده ۱٧/۰ تا ۳/۰ قرار دارند، در رابطه با شاخص‌های SPI، aSPI، RDI و eRDI مناسب‌ترین روش پهنه‌بندی وقایع خشکسالی شدید و بسیار شدید، روش کریجینگ معمولی می‌باشد. در حالی‌که در مورد شاخص‌های SPEI و SPEIEP مناسب‌ترین روش پهنه‌بندی، روش کریجینگ ساده می‌باشد. براساس شاخص‌های SPEI و SPEIEP در سال‌های اخیر تعداد وقایع خشکسالی در منطقه افزایش یافته است. نتایج استفاده از شاخص موران در تحلیل همبستگی مکانی خشکسالی نشان می‌دهد که بین ایستگاه‌ها، همبستگی مکانی ب...
       
  • Spatial Changes of Seasonal Reference Evapotranspiration in Iran Based on
           CMIP6 Models

    • Abstract: The aim of the present study is to investigate the spatial changes of seasonal ETo in Iran in the future (2020–2050), based on SSP1-2.6, SSP2-4.5, and SSP5-8.5 scenarios of CMIP6 models (MRI-ESM2 and GFDL-ESM4) compared to observed data (1992–2014). The FAO56-PM method was used to estimate ETo, and the CV was utilized to investigate the changes. The results showed that ETO will decrease in all seasons in the northern half, southeast, and southwest of the country under all GFDL-ESM4 scenarios (except winter under SSP5-8.5). But based on the scenarios of the MRI-ESM2 model for 2020–2050, the amount of ETO will increase in the southeastern and southern regions in winter. However, in the northwest, west, east, and areas corresponding to the Zagros highlands, ETo will decrease. In spring and summer, ETo will increase in the Caspian Coast, northeastern, western and interior areas of Iran, and even in the Northwest (in summer). In fall, ETO will increase in the eastern and western regions of the country, east of the Caspian Sea and the Northern Iranian plateau. Fall, summer, winter, and spring respectively represent the highest levels of spatial changes in ETo, but it will expand only according to the MRI-ESM2 model in the winter (21% – 25%) under SSP1-2.6. Other seasons show fewer changes than in the past, based on models. Accordingly, the need for detailed planning in water resources management is emphasized, especially in the southern and eastern parts of Iran toward the inner areas.
       
  • Lineament, Qualitative Interpretation and Depth Evaluation of Potential
           Field Signatures in the Abeokuta Region, Southwestern Nigeria

    • Abstract: Ground gravity and magnetic geophysical surveys are proven veritable tool in the imagery of the subsurface through the analyses of their responses (potential field data). This research attempts to delineate subsurface linear structures that are possible conduits for mineral accumulation at a 2,500 square metres active exploration site of FUNAAB, Abeokuta region. Abeokuta is embayed in the Dahomey Basin comprising of magmatic older granites of Precambarian age to early Palaeozoic age. The qualitative interpretation technique employed by visualizing the grids reveals variations in density contrasts and susceptibilities which connote the lithological distribution of the basement. Areas of high gravity and magnetic values directly correspond to areas of high density bodies and magnetically susceptible mineral contents respectively. While the lows and steep discontinuities of both gravity and magnetic maps predict possible entrapments of mineral accumulation in the study area. The depth evaluation techniques employed are Peter’s Half Slope Method (PHSM) and 3D Euler deconvolution, showing the magnetic depths to basement range as 3.18 m to 5.88 m for PHSM and 1.00 m to 4.43 m for 3D Euler deconvolution. The gravity depth to basement reveals 7.03 m to 14.72 m for PHSM and 0.96 m to 4.13 m for 3D Euler deconvolution. The average depth results obtained clearly show that the study location is composed of shallow depth intrusive sources.
       
  • Improving the accuracy of analytical downward continuation of terrestrial
           gravity anomalies

    • Abstract: The determination of the geoid using the Stokes integral requires transforming gravity data from their measurement altitude to the geoid/ellipsoid surface. In regions with complex terrain, such as Iran, the accuracy of downward continuation of gravity data is a significant concern, as errors can affect the precision of the resulting geoid model. This study aims to enhance the accuracy of analytical downward continuation (ADC) for reducing terrestrial gravity anomalies to the geoid. The ADC method employs the Taylor series and successive vertical gradients of the gravity anomalies. The Moritz integral formula, is used to derive the vertical gravity gradient. To improve its accuracy, the study proposes a mean vertical gradient by introducing an analytical formula based on planar approximation, which improves the accuracy by 50%. Numerical analysis using simulated free air anomalies up to harmonic degree/order 5540/5540 reveals that the difference between mean and point ADC results in geoidal height can be several decimeters. The standard deviation of the difference in geoid height is approximately 4cm, which is significant for precise geoid determination. The study also finds that the ADC of 2'×2' anomalies remains stable even with varying levels of noise, while the Taylor series of 1'×1' gravity anomalies diverges.
       
  • Sparse norm and Cross-gradient inversions of gravity and magnetic data
           sets utilizing open-source resources in Python Case study: Hematite ore
           body in Jalal Abad area (Iran)

    • Abstract: The gravity and the magnetic data sets are utilized to model the Hematite ore body. The cross-gradient joint inversion is used to invert the data sets simultaneously. To discretize the model space, the advanced meshing algorithm (Octree mesh) has been applied. The sparse norm and cross-gradient inversion modules in Python, accessible through Simulation and Parameter Estimation in Geophysics (SimPEG, version 0.17.0) website, have been applied to the inversion process. The sparse norm inversions do not provide reasonable results, particularly for the gravity data set. The estimated density contrasts through the inversion process are very low and unrealistic and on the other hand, the north-south cross sections do not represent a real image from the subsurface sources. The magnetic modeling results obtained through sparse norm inversion also show unrealistic characters, particularly for the 3-dimensional figure of the subsurface anomaly.The cross-gradient inversion acts quite successfully for both gravity and magnetic models despite of high noise level in gravity data and the weak signal of magnetic data. The results are in good agreement with geological evidences and also former geophysical survey in the survey area. The priority of cross-gradient inversion of gravity and magnetic data sets to separate inversion is quite clear in spite of weak magnetic signal.
       
  • Disparity of ground-based Total Solar eclipse polar plumes and AIA/SDO
           space mission EUV ray-like jets

    • Abstract: Multi-wavelength observations could help discriminate the fundamental differences for the mechanism of the jet-like structures of the hot and cool material in the inner atmosphere. We use the Atmospheric Imaging Assembly (AIA) on-board the Solar Dynamics Observatory (SDO) unprecedented temporal and spatial resolving power for a wide range of wavelengths to increase our knowledge about the origin and the evolution of jets. The dynamical behavior of the jets in polar plumes (PP’s) is considered for the first time based on the simultaneously observed in space EUV hot and cool emission lines also observed in W-L at total eclipses.At the USA 2017 total solar eclipse, we observed white-light polar plumes (W-L PPs) with an excellent resolution from different sites. We tried several combinations of pictures taken (a) from different sites at the ground, using different image processing, and (b) from space, taken with different coronal filters and time sequences. consecutive AIA frames from a sequence taken around the total eclipse time. This should smear images showing fast dynamical events, but the jet part is not significantly smeared, the flow being linear. We also found promising results using the 171 Å filter with temperature sensitivity extended from 0.6 MK to 2 MK due to lines of Fe IX, Fe X and Ni XIV but also performed the analysis with the higher temperature sensitivity filters, at 193 and 211 Å.
       
  • A new approach for electromagnetic log prediction using electrical logs,
           south California

    • Abstract: Well logging data shows the change of physical properties of rocks and fluids in lithology units with depth. Well logging is one of the main parts of natural resources exploration. But in some cases, due to the lack of geophysical equipment or due to high exploration costs, it is not possible to record some geophysical logs. In this paper, electromagnetic log predicted using electrical logs for the first time. In such cases, estimating the desired log using other geophysical logs is a suitable solution. In the estimation of geophysical logs, machine learning algorithms are used in most cases. In this research, a new strategy developed to processing and preparation of geophysical logs. This strategy consists of three parts: data smoothing, correlation intensifier, and MLR (Multiple Linear Regression) or ANN (Artificial Neural Network). The purpose of the data smoothing and correlation intensifier section is to remove outliers and identify the pattern of main changes in the log data, and as a result, the accuracy in estimating the target log increases. In this article, the determination of the electromagnetic log has been done using electric logs. The well logging data have been recorded in Southern California and the Central Valley. A total of 6 wells have been selected, 4 wells for MLR and ANN training and 2 wells for testing. By applying data smoothing and correlation intensifier to these data, the correlation between electrical and electromagnetic data increased significantly and caused the estimation accuracy of electromagnetic log to be above 95%.
       
  • بررسی آماری نقطه سرد وردایست گرمسیری در
           تهران و شیراز در ماه‌های ژانویه و
           ژوئیه(2022-2000)

    • Abstract: چکیدهنقطه سرد وردایست معرف سردترین سطح فشاری نیمرخ قائم دما در محدوده وردایست است که مرز گرمایی بین وردسپهر و پوشن‌سپهر را مشخص می‌کند. هدف از این پژوهش بررسی ویژگی‌های نقطه سرد وردایست گرمسیری در ماه‌های ژانویه و ژوئیه دوره آماری 2022-2000 در ایستگاه‌های کاوش جو مهرآباد تهران و شیراز می‌باشد. برای اینکار ابتدا میانگین مداری فشار سطح وردایست گرمائی در محدوده صفر تا سی درجه شمالی برآورد و بر اساس آن فشار کف وردایست گرمسیری تعیین شد. برای روزهای مختلف دوره آماری، نیمرخ قائم دما رسم و پس از آشکار شدن وردایست گرمسیری، ویژگی‌های نقطه سرد آن تعیین و میانگین ماهانه آن‌ها بدست آمد. در ادامه نقطه سرد میانگین ماهانه نیمرخ قائم دما نیز محاسبه شد و اختلاف این دو کمیت برای بررسی اثر عوامل موثر بر وردایست گرمسیری در نظر گرفته شد.نتایج نشان داد که کمترین دمای نقطه سرد وردایست گرمسیری در ایستگاه شیراز، سردتر از ایستگاه مهرآباد تهران است و کمترین دمای نقطه سرد وردایست گرمسیری در ماه ژوئیه برآورد شده است. این اختلاف به سبب تفاوت عرض جغرافیائی دو ایستگاه و توسعه کم‌فشار گرمائی در ماه ژوئیه در روی ایران است که از طریق افزایش انرژی گرمائ...
       
  • ارزیابی عملکرد بانک داده‌های بازتحلیل
           ERA5 و MERRA2 درتخمین میزان عمق برف در شمال
           غرب ایران

    • Abstract: پوشش برف گسترده‌ترین جزء یخ‌کره است و تنوع فصلی و سالانه قابل توجه آن تأثیرات چشم‌گیری بر گردش آب جهانی و توازن انرژی سطحی دارد. مشاهدات زمینی قابل اعتمادترین منبع داده عمق برف است. از آنجایی که این داده‌ها در برخی از مناطق از جمله مناطق مرتفع و کوهستان‌ها در دسترس نیستند و تعداد این ایستگاه‌ها بسیار محدود است، در چنین نواحی، از بانک‌ داده‌های بازتحلیل و سنجش از دور استفاده می‌شود. هدف از مطالعه حاضر، مقایسۀ عملکرد نتایج حاصل از بانک داده‌های MERRA2 و ERA5 در تعیین پارامتر عمق برف در منطقۀ شمال غرب ایران است. بدین منظور از داده‌های میانگین ماهانۀ عمق برف حاصل از ایستگاه‌های همدیدی در منطقه مورد مطالعه استفاده شده -است. این مقایسه برای دورۀ 40 ساله در بازه زمانی 1981 تا 2020 انجام می‌گیرد. نتایج بررسیِ توزیع مکانی و زمانی در سراسر محدوده مورد مطالعه نشان می‌دهد که داده‌های ERA5 در تخمین میزان عمق برف نسبت به داده‌های مشاهداتی دارای فروتخمین هستند؛ در حالیکه داده-های MERRA2 در بیشتر ایستگاه‌ها در تخمین میزان عمق برف میانگین با فراتخمین همراه هستند. همچنین بر اساس نتایج، میزان عدم قطعیت در برآورد میزان عمق برف میانگین حاصل از داده‌های ERA5 با افز&#...
       
  • تحلیل آسیب پرتویی در طراحی سیستمی یک
           ماهواره در مدارGTO

    • Abstract: تشعشعات فضایی یکی از چالشهای طراحی ماهواره در سطح سیستم است. پرتوهای فضایی منجر به افت کارایی یا ایجاد خرابی‌های دائمی در قطعات و تجهیزات بکارگرفته شده در ماهواره ها را دارند. در مقاله حاضر با رویکرد شبیه‌سازی و محاسباتی تغییرات شار ذرات پرانرژی در مدار GTO، آسیب پرتویی تک رخدادی و بازده زیر سیستم توان ماهواره در این مدار با عمر عملیاتی مشخص تحلیل و بررسی میشود. در این پژوهش از نرم افزار تحت وب SPENVIS برای شبیه سازی محیط تشعشعی فضا و آسیبهای پرتویی ماهواره GTO به منظور استخراج پارامترهای مقاوم‌سازی استفاده شده است. نتایج حاصل از شبیه‌سازی تشعشعی در فاز طراحی اولیه با تاکید بر عبور ماهواره از دوکمربند تابشی ون آلن نشان می‌دهد بیشینه شار پروتون ‌و الکترون‌ها از مرتبه 108 می‌باشد. همچنین شار پرتوها در مدار GTO با افزایش انرژی آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد. به طوریکه انرژی الکترون‌ها حداکثر تا MeV7 و پروتون‌ها تا MeV400 است. نتایج نشان می‌دهد که برای کاهش دز به سطح krad10، حفاظی ازجنس آلومینیوم به ضخامت 6 میلیمتر لازم است. افت حدوداً 33% کارایی برای پانل‌های خورشیدی در طول یک سال یکی از چالش‌های سیستمی آسیب‌های تشعشعی بر ماهواره در این مدار است. همچنین شبی...
       
  • تحلیل تأثیر رخداد هم‌زمان برخی شاخص های
           دورپیوندی نیمکره شمالی بر دمای زمستانه
           ایران

    • Abstract: هدف اصلی این مطالعه، بررسی اثر هم‌زمان دورپیوندهای نوسان اطلس شمالی (NAO) و نوسان شمالگان (AO) با نوسان چند دهه‌ای اقیانوس آرام و نوسان آرام آمریکای شمالی و تأثیر آن بر دمای زمستانه ایران است. بدین منظور، از داده‌های دمایی 100 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک ایران در دوره آماری 1988-2019 استفاده شد. نتایج نشان داد که ارتباط معکوس و معنی‌داری بین دورپیوندهای نوسان شمالگان و نوسان اطلس شمالی با دمای اغلب مناطق ایران در ماه فوریه وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که هم‌زمانی وقوع فازهای مثبت نوسان اطلس شمالی و نوسان شمالگان با فازهای منفی و خنثی نوسان چند دهه‌ای اقیانوس آرام و الگوی آرام آمریکای شمالی، موجب رخداد دمای نرمال و کمتر از نرمال در اغلب مناطق ایران بخصوص بخش‌های غربی می‌شود در صورتیکه، هم‌زمانی وقوع فازهای منفی نوسان اطلس شمالی و نوسان شمالگان با فازهای منفی و خنثی نوسان چند دهه‌ای اقیانوس آرام و فازهای خنثی و مثبت الگوی آرام آمریکای شمالی موجب رخداد دمای بیشتر از نرمال در بخش‌های شمالی ایران می‌شود. همچنین، هم‌زمانی فازهای خنثی نوسان اطلس شمالی و نوسان شمالگان با فازهای مثبت و منفی نوسان چند دهه‌ای اقیانوس آرام و فازهای ž...
       
  • ارزیابی عملکرد داده‌هایERA5 در برآورد
           انواع مختلف CAPE و CIN در ایستگاه‌های جو
           بالا در ایران

    • Abstract: یکی از ابزارهای مطالعه توفان‌های تندری داده‌های گمانه‌زنی است که پراکندگی مکانی دارد. با توجه به تفکیک مناسب و پوشش جهانی داده‌های بازتحلیل ERA5، استفاده از نمایه‌های قائم تولید شده توسط این مجموعه داده‌ در تحقیقات بسیاری مورد استقبال واقع شده است. البته در صورتی داده‌های بازتحلیل در یک مکان می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیار کاربر قرار دهد که قبل از استفاده اعتبارسنجی شده باشد. در این تحقیق اعتبار داده‌های بازتحلیل ERA5 در برآورد دو پارامتر همرفتی CAPE و CIN با استفاده از نودهزار داده مشاهداتی (در نه ایستگاه جو بالا در منطقه ایران) و در بازه زمانی 31 ساله (از ابتدای 1990 تا انتهای 2020) و با استفاده از چهار شاخص آماری R، ME، MAE و RMSE ارزیابی ‌شد. در این راستا، انواع پارامتر همرفتی CAPE اعم از CAPE، SB-CAPE، ML-CAPE و MU-CAPE و همچنین انواع پارامتر همرفتی CIN اعم از CIN، SB-CIN، ML-CIN و MU-CIN بررسی ‌شدند. ایستگاه‌ها عبارت بودند از ایستگاه تبریز، مشهد، تهران، کرمانشاه، اصفهان، اهواز، کرمان، شیراز و زاهدان. نتایج نشان داد که پارامترهای ML-CAPE و ML-CIN در ایستگاه‌های بیشتری توانسته‌اند بالاترین همبستگی و کمترین خطا میان مقادیر محاسبه شده مشاهداتی و بازتحلیل را تولید کنند. از این‌رو، نتیجه‌گیری می‌شود که ...
       
  • بررسی کارایی مدل ‏WRF-Chem‏ در شبیه‌سازی
           میدان باد در توفان گردوغبار آوریل
           ‏‏2022 در استان خوزستان

    • Abstract: برآورد صحیح جهت و سرعت باد منجر به افزایش دقت در شبیه‌سازی و پیش‌بینی گردوغبار می‌شود. با توجه به این‌که استان ‏خوزستان تحت تاثیرگردوغبار قرار دارد، هدف از این مطالعه ارزیابی میدان باد شبیه‌سازی‌شده مدل ‏WRF-Chem‏ در شرایط ‏وقوع و عدم وقوع گردوغبار است. به این منظور مدل برای روزهای 7 تا 25 آوریل سال 2022 برای چهار پیکربندی مختلف (دو ‏طرح‌واره لایه‌مرزی ‏YSUو ‏MYJ‏ و دو طرح‌واره خردفیزیک ‏Lin‏ و ‏WSM6‎‏) و همچنین دو دامنه 27 و 9 کیلومتر اجرا شد. ‏ارزیابی برون داد مدل ‏WRF-Chem‏ نشان داد، پیکربندی‌های مختلف بیشترین تأثیر را در تندی باد داشته و در جهت بادنقش ‏کمتری دارند. بیشینه سرعت باد برآورد شده توسط مدل در تمامی ایستگاه‌ها بیش از داده مشاهداتی بوده است. در آبادان، ماهشهر ‏و امیدیه شاخص‌های آماری و نمودار تیلور نشان می‌دهند که مدل ‏WRF-Chem‏ در شبیه‌سازی سرعت باد ده متری عملکرد بسیار ‏خوبی دارد. در سه ایستگاه اهواز، بهبهان و دزفول با افزایش تفکیک‌پذیری مدل از دامنه اول به دوم، عملکرد آن در شبیه‌سازی باد ‏ده متری بهبود می‌یابد. با افزایش سرعت باد تراز 700 هکتوپاسکال، غلظت گردوغبار برآورد شده توسط مدل ‏WRF-Chem‏ ‏افزایش می‌یابد. توزیع گردوغبار به‌دست‌آمده &...
       
  • پیش‌بینی چندسالانه بارش و دمای ایران و
           کشورهای همسابه در دوره 2026-2022 با استفاده
           از مدل‌های پیش‌بینی دهه‌ای DCPP

    • Abstract: در مطالعه حاضر پیش‌بینی سالانه بارش و دمای هوای ایران و کشورهای همسایه در بازه زمانی سال‌های 2022 تا 2026 با استفاده از تصحیح برونداد سه مدل‌ پیش‌بینی دهه‌ای شامل MPI-ESM1.2-LR، MIROC6 و CNRM-ESM2-1 انجام شده است. تصحیح اریبی بر مبنای شیوه‌نامه استاندارد کارگروه WCRP سازمان جهانی هواشناسی انجام شد. نتایج نشان داد که میانگین بارش ایران در پنج سال آینده (2022-2026) بیش از نرمال نخواهد بود و محتمل‌ترین سال‌های با بارش کمتر از نرمال سال‌های 2022 و 2025 و نرمال سال 2023 است. با توجه به پیش‌بینی‌پذیری بالای انسو و تاثیر آن بر افزایش بارش ایران، وقوع النینو در سال 2023 می‌تواند تاییدی بر پیش‌بینی مقدار بارش نرمال در سال 2023 باشد. انتظار می‌رود در 5 سال آینده میانگین دمای کشور بیشتر از نرمال باشد و حداقل بی‌هنجاری مورد انتظار دما در طبقه 0.5-0 درجه سلسیوس پیش‌بینی می‌شود. بیشترین افزایش دما در سال‌های 2022 و 2026 در نیمه غربی و شمال‌شرق کشور رخ می‌دهد. در مدت یادشده بارش غرب آسیا به ویژه مناطق همجوار با پهنه‌های آبی دریای عرب و دریای سرخ بیشتر از نرمال و سایر کشورها در محدوده نرمال برآورد می‌شود. میانگین دمای هوا در غرب آسیا بین 0.3 تا 1.2 درجه بیشتر از نرمال برآورد گردید.
       
  • اتلاف انواع امواج درونی خورشید در
           لایه‌ها و نقاطِ داخلی و مرزی گرانول‌های
           خورشیدی کروموسفری و ناحیه انتقالی

    • Abstract: در این مقاله به بررسی مکانیزم اتلاف انواع موج در لایه‌های مختلف خورشید و نقاط روشن مناطق میان ـ شبکه و شبکه کروموسفر و ناحیه‌ی انتقال، پرداخته شده است. برای این منظور، ابتدا نقاط روشنی در کروموسفر انتخاب می‌شود.این انتخاب با کمک ‌تصاویر SJI از آیریس انجام می‌شود. سپس، برش‌های زمانی سرعت دوپلری طیف مینیزیم (Mg II k) در سرعت مشخصی ترسیم می‌گردد و به عنوان ورودی به تابع تبدیل موجک داده می‌شود تا تحلیل ‌زمان-فرکانسی انجام شده و دوره‌ی نوسان سرعت دوپلری بدست ‌آید. از نتایج دوره‌ی نوسان سرعت، برای شناسایی نقاط روشن مناطق میان ـ شبکه و شبکه کروموسفر و ناحیه‌ی انتقال، استفاده می‌گردد به این صورت که، دوره‌های نوسانی حدود ۱۸۰ ثانیه مربوط به نقاط میان ـ شبکه کروموسفر خورشیدی است و دوره‌های نوسانی حدود ۳۰۰ ثانیه‌ای مربوط به نقاط شبکه کروموسفری خورشیدی است . سپس نمودار شیفت دوپلری برای خط طیفی سیلیسیوم (Si IV 1394) بر حسب زمان رسم می‌گردد. این نمودار، در بازه‌هایی از زمان، نموداری میراست. این میرایی، بیانگر اتلاف موج در لایه‌های خورشیدی می‌باشد.بر طبق نتایج بدست آمده، نقاط روشن شبکه کروموسفری و ناحیه انتقالی دارای زمان میرایی در حدود ۱...
       
  • مقایسه مدل های تاخیر تروپوسفری با مقادیر
           زمین مبنای GPS ZTD در جو ایران

    • Abstract: برای تعیین دقیق موقعیت به کمک GPS چندین منبع خطا وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. یکی از این منابع خطا، تاخیر تروپوسفری سیگنال است که برآورد دقیق آن منجربه افزایش دقت تعیین موقعیت در ناوبری و همچنین محاسبه دقیق بخارآب قابل بارش برای هواشناسان و اقلیم شناسان می‌شود. علاوه بر پردازش مشاهدات GPS، استفاده از مدل‌های جهانی یا منطقه‌ای تجربی و یا مدل‌های مبتنی بر داده‌های هواشناسی سطحی از جمله روش‌های محاسبه تاخیر تروپوسفری زنیتی(ZTD) به حساب می‌آیند. ارزیابی دقت و صحت این مدل‌ها در هر منطقه قبل از استفاده در کاربری مورد نظر، امری ضروری است. در این مطالعه، به کمک یک سال از برآوردهای ZTD بدست آمده از پردازش مشاهدات GPS در 28 ایستگاه واقع در منطقه ایران، کیفیت آماری مدل‌های هاپفیلد، ساستاموینن، HGPT2 و GTrop بررسی شد. بر اساس نتایج، میانگین RMSE مقادیر یکسال از ZTD محاسبه شده به کمک مدل‌های هاپفیلد، HGPT2، Gtrop و ساستاموینن به ترتیب 75، 8/38، 7/31 و1/26 میلیمتر برآورد شد. همچنین، میانگین بایاس مقادیر ZTD حاصل از مدل‌های هاپفیلد، HGPT2، GTrop و ساستاموینن در کل منطقه به ترتیب 8/69-، 9/18، 4/5 و 8/10- میلیمتر بدست آمد. براساس مقادیر ضرایب همبستگی، مدل هاپفیلد و ساستاموینن بیشترین همخوانی را با مقادی...
       
  • شناسایی حداکثر ضخامت لایه گردوخاک بر
           مبنای مشاهدات ماهواره CALIPSO مطالعه موردی:
           استان خوزستان

    • Abstract: این مطالعه شناسایی حداکثر ضخامت لایه گردوخاک با روش نیم‌رُخ قائم هواویز با استفاده از داده‏های لایدار کالیپسو می پردازد. جهت اجرای این روش، محدوده استان خوزستان به عنوان منطقه هدف در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج تحقیق، حداکثر ضخامت لایه گردوخاک در نمونه‏های مطالعاتی در سرزمین کاملاً هموار غرب استان بیش از شرق آن است. علاوه بر این در شرق استان نیز مقادیر حداکثر ضخامت لایه گردوخاک عمدتاً منطبق بر عرض‏های پایین منطقه است که سطح زمین از ارتفاع کمتری برخوردار است. به طور کلی، یافته‏های تحقیق نشان می‏دهد که حداکثر ضخامت لایه گردوخاک با روش نیم‌رُخ قائم هواویز از داده‏های لایدار قابل استخراج است اگرچه خروجی این روش در شرایطی که لایه گردوخاک از پوشش افقی و قائم یکدست و متراکمی برخوردار باشد، دقیق‏تر است. علاوه بر استخراج ضخامت لایه گردوخاک، اندازه و میزان تراکم ذرات نیز با استفاده از شاخص نسبت رنگی مورد مطالعه قرار گرفت. مقادیر این شاخص در هر یک از نمونه‏های مطالعاتی، وجود ذرات ریز گردوخاک در منطقه را تأیید کرد. این شاخص پس از اعمال روش میانگین‏گیری افقی ۵ کیلومتر بر داده‏های بازپراکنش امواج رادار محاسبه شد. این ر...
       
  • استفاده از وارون‌سازی مرز زبر و نواحی
           شکاف برای تفسیر بهینه داد‌ه‌های
           مگنتوتلوریک در شمال‌غرب ایران

    • Abstract: وارونسازی داده‌های مگنتوتلوریک (MT) از نظر ریاضی یک مسئله غیرخطی و کم‌تر از حد تعیین شده است. اغلب الگوریتم‌ها به‌منظور رفع مشکل بدوضع بودن این مسئله از رویکرد تیخونوف استفاده کرده و برمبنای یافتن هموارترین مدلی که بر داده‌ها برازش می‌یابد، پاسخ مسئله را تثبیت می‌سازند. اما در مواردی که سایر داده‌های ژئوفیزیکی (مثلا داده‌های چاه‌پیمایی و لرزه‌نگاری) حاکی از وجود ساختارهای زیرسطحی تقریبا یکنواخت و مجزا با مرزهای واضح (زبر) هستند، اعمال قید هموارترین مدل می‌تواند نتایجی ارائه دهد که از نظر زمین‌شناسی غیرواقعی هستند. در این تحقیق درپی آن هستیم که ببینیم در چنین مواردی چگونه می‌توان با استفاده از نواحی شکاف در مدل آغازین وارون‌سازی و نیز انجام وارون‌سازی مرز زبر، نتایج حاصل از وارونسازی داده‌های مگنتوتلوریک را ارتقا بخشید. بدین منظور چهار مدل مصنوعی درنظر گرفته شده و پاسخ‌های مگنتوتلوریک آنها با استفاده از مدلسازی پیشرو المان‌های محدود تولید و با نوفه ترکیب شده‌اند. در گام بعد، مدل‌های حاصل از وارونسازی این داده‌ها با اعمال روش‌های هموارترین مدل، نواحی شکاف و مرز زبر باهم مقایسه شده‌اند. این نتایج نشان می‌...
       
  • بررسی تأثیر زمین‌لرزه بر سازه‌های
           انسان‌ساز در مجاورت خطوط ساحلی (مطالعه
           موردی، زمین‌لرزه 11 تیر 1401، سایه‌خوش)

    • Abstract: ناحیه ساحلی از حساس‌ترین مناطقی است که به دلیل ماهیت پویای آن همواره در حال تغییر است. وقوع هرگونه تغییر در این‌چنین مناطقی می‌تواند تغییرات عمده‌ای در عملکرد مناطق ساحلی ایجاد کند. در 11 تیر 1401 سه زمین‌لرزه شدید و متوالی در منطقه ساحلی سایه‌خوش رخ داد. در اثر این زمین‌لرزه‌ها مرکز پرورش میگوی سایه‌خوش دچار آسیب جدی شد. در این مطالعه با به‌کارگیری تکنیک‌های RS و GIS میزان تأثیرگذاری زمین‌لرزه بر منطقه ساحلی موردنظر بررسی‌شده است. با استفاده از داده‌های ماهواره سنتینل-1 و به‌کارگیری تکنیک DInSAR، نقشه همدوسی، تداخل‌سنجی راداری نقشه تغییرات عمودی منطقه تولید شده است که جهت مشخص نمودن میزان بالاآمدگی یا فرونشست سطح زمین مورداستفاده قرارگرفته است. با استفاده از داده‌های ماهواره سنتینل-2، لندست-5 و لندست-8 و به‌کارگیری تکنیک نسبت باندی، وضعیت حوضچه‌های مزرعه و خط ساحلی منطقه مشخص شد. سطح منطقه در ناحیه شمال غربی مزرعه به شکل بالاآمدگی (تا 2/0 متر) و در نواحی شرقی مزرعه در امتداد ساحل به شکل فرونشست (تا 1/0- متر) تغییر داشته است. نتایج نسبت باندی نشان می‌دهد پس از پنج روز از وقوع زمین‌لرزه‌ها 189 حوضچه‌ از آب تخلیه‌شده است، و از طرفی میزان انتق...
       
  • تصحیح بوگه و توپوگرافی در یک مرحله از
           طریق مدلسازی پیشرو با استفاده از منابع
           متن باز در پایتون

    • Abstract: در این تحقیق برای به دست آوردن آنومالی بوگه کامل برخلاف روش معمول در تصحیح داده ها که در آن حذف اثرات جرم موجود بین سطح مبنا و سطح توپوگرافی در یک فرآیند گرانی سنجی در دو مرحله شامل تصحیح بوگه و تصحیح زمینگان انجام می شود، این فرآیند به صورت تک مرحله ای انجام می شود. بدین منظور ابتدا حجم محصور بین سطح مبنا و سطح زمین با استفاده از روش مش بندی کواد تری موجود در پایگاه شبیه سازی و تخمین پارامتر در ژئوفیزیک که امکان تعریف سلول های کوچک در نواحی مرزی و در نتیجه دقت بالا در پوشش توپوگرافی را دارد، گسسته می شود. سپس داده های ارتفاعی منطقه مورد مطالعه که از تصاویرGeo TIFF SRTM موجود در پایگاه USGS Earth explore با قدرت تفکیک یک آرک ثانیه (۹۰ متر) استخراج شده اند، با توجه به مش بندی صورت گرفته برای موقعیت مراکز مش ها درونیابی می شوند. پس از آن اثر گرانی جرم با استفاده از مدلسازی پیشرو توسط ماژول شبیه سازی تعبیه شده در پایگاه شبیه سازی و تخمین پارامتر در ژئوفیزیک محاسبه شده و برای حصول آنومالی بوگه کامل از مقادیر آنومالی هوای آزاد کم می شود. روش مذکور روی منطقه ای به وسعت تقریبی ۲۰۰ کیلومتر در ۲۰۰ کیلومتر واقع در بخش هایی از زاگرس مرکزی و ایران مرکزی مورد آزمایش قر...
       
  • زمین ساخت فعال سامانه گسلی امتدادلغز
           گیلاتو-تبریز، شمال‌غرب ایران

    • Abstract: در این مقاله، با استفاده از تصویرهای ماهواره‌ای، تصویرهای DEM، شواهد میدانی، داده‌های زمین‌لرزه‌ای و GPS، زمین‌ساخت فعال سامانه گسلی امتدادلغز گیلاتو-تبریز، به طول تقریبی 400 کیلومتر، بررسی شده ‌‌است. این سامانه گسلی از جنوب‌شرق به شمال‌غرب، از سه زون گسلی اصلی شمال تبریز، میشو-تسوج، و گیلاتو-سیه‌چشمه-خوی تشکیل شده است. انتهای شمال‌غربی سامانه گسلی گیلاتو-تبریز به ساختار دم اسبی (horsetail structure) شامل گسل‌های نرمال در جنوب کاقیزمان (Kaghysman) ترکیه و انتهای جنوب‌شرقی آن به زون راندگی بزقوش ختم می-شود. سامانه گسلی گیلاتو-تبریز ساختارهای زمین‌ساختی ترافشاری و تراکششی (گسل‌های انشعابی (splay faults)، گسل‌گامه‌ها (stepovers)، خمش‌ها (bendings) و حوضه‌های کششی-جدایشی (Pull-apart basins)) پدیدآمده در یک زون برشی راست‌گرد، با چیدمان پلکانی (En echelon)، را در بر دارد. زون گسلی شمال‌تبریز که عامل سه زمین‌لرزه‌ تاریخی ویرانگر 04/11/1042، 6/7Mw ؛ 26/04/1721، 7/7 Mw؛ و 08/01/1780، 7/7 Mw، بوده‌است، شامل سه گسل‌پاره امتدادلغز راست‌گرد بستان‌آباد، شیبلی و تبریز با چینش راست‌پله است. زون گسلی میشو-تسوج که رومرکز میدانی زمین‌لرزه‌‌ تاریخی 10/1786، 2/6 Mw، در نزدیکی آن تعیین شده‌ است، ‌در خمش ترافشاری شکل گرفته‌ در نواحی مرکزی سامانه گسلی گیلاتو-تبریز ¦...
       
  • برآورد رفتار استاتیکی و دینامیکی سازه
           های مهندسی با تحلیل سری زمانی مشاهدات GPS
           مطالعه موردی: پل کابلی قدس اردبیل

    • Abstract: رفتار سازه های مهندسی متأثر از بارهای استاتیکی و دینامیکی بسته به نوع طراحی، نوع مصالح به کار رفته در آنها و زمان بهره برداری متفاوت است. این رفتارها را میتوان با سریهای زمانی حاصل از مشاهدات GPS در حوزه زمانی و فرکانسی مشاهده و ارزیابی کرد. تحقیق حاضر با هدف بررسی رفتار پل کابلی قدس اردبیل با پایش ژئودتیکی توسط GPS انجام شد. شبکه میکروژئودزی برای گردآوری داده و نرم افزار RTKLIB برای تشکیل سریهای زمانی مورد استفاده قرار گرفته است. برای ارزیابی حرکت پل از پالایه های میانگین متحرک، میانگین زمانی و میانه بترتیب برای برآورد مؤلفه های نیمه استاتیک، استاتیک و دینامیک حرکت استفاده شد. با اﻋﻤﺎل ﭘﺎﻻﻳﻪ میانگین متحرک ﻣﺆﻟﻔﺔ ﻧﻴﻤﻪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎ دقت 4، 1 و 2 میلیمتر بترتیب در راﺳﺘﺎهای شرق، شمال و قائم اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻴﻦ ﻣﺆﻟﻔﺔ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ و ﻣﺆﻟﻔﺔ ﭘﺮﻳﻮدﻛﻮﺗﺎه RMSE ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 0/8، 0/1 و4 میلیمتر ﺑﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺳﻪ ﺟﻬﺖ شرق، شمال و قائم بدست آﻣﺪه است. ﻓﺮﻛﺎنسهای ﻏﺎﻟﺐ ﺣﺮﻛﺖ ﭘﻞ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از نمودار پریودوگرام حاصل از تبدیل فوریه سریع ﺑﺮآورد ﺷﺪﻧﺪ. در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺪل ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد 10 ﻻﻳﻪ ﭘﻨﻬﺎن و 10 ﺗﺄﺧﻴﺮ، ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﭘﻞ، ﺑﺮاﺳﺎس دادهﻫﺎی اﺳﺘﺨﺮاج ﺷʋ...
       
  • تصویربرداری لرزه‌ای ساختار سه بعدی
           گوشته بالایی‌ ناحیه برخوردی زاگرس با
           استفاده از وارون سازی کامل شکل موج امواج
           طولی

    • Abstract: در این مطالعه تمرکز بر بکارگیری روش اجزای طیفی برای شبیه‌سازی لرزه‌نگارهای مصنوعی و بکارگیری فن الحاقی و الگوریتم بهینه‌سازی برودن⎽فلچر⎽گلدفارب⎽شانو (L-BFGS) برای بازسازی ساختار لرزه‌ای موج طولی، در بخش فوقانی گوشته، می-باشد. بدین منظور برای محاسبه لرزه نگاشت‌های مصنوعی از حل چشمه 37 زمینلرزه و مدل زمین‌لرزه‌ای مشترک (CSEM) استفاده شد. رویکرد چند مقیاسی برای دوره‌های بین 20 تا 80 ثانیه بر روی شکل‌موج‌های همین زمین‌لرزه‌ها، برای منطقه زاگرس که متشکل از حاشیه شمال شرقی سکوی عربی، کمربند چین خورده و گسل رانش زاگرس و حاشیه جنوب غربی صفحه اوراسیا می‌باشد، استفاده شد. در این مطالعه با بکارگیری تعداد محدودی شکل موج و با استفاده از روش وارون سازی شکل‌موج⎽کامل مدل سه‌⎽بعدی از ساختار لرزه‌ای طول موج بلند برآورد شدند. با توجه به نتایج برآورد شده، یک تباین سرعتی شدید در بخش فوقانی گوشته سنگ‌کره و بخش زیرین آن در سرتاسر ناحیه برخورد زاگرس مشاهده می‌شود. این تباین سرعتی می‌تواند نتیجه برهم کنش ساختار گوشته سنگ‌کره فلات ایران با سکوی عربی در طی مراحل اولیه برخورد قاره به قاره بعد پایان فروانش صفحه اقیانوسی نتوتتیس باشد. تفاوت گسترد...
       
  • بررسی آماری تحول لایه مرزی جوی شهر زنجان
           با استفاده از داده های لیدار پس پراکنش
           کشسان

    • Abstract: ارتفاع لایه مرزی جوی براساس داده‌های حاصل از لیدار پس‌پراکنش کشسان مستقر در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان برای شهر زنجان استخراج شد. براساس کاهش محسوس نمایه ارتفاعی ضریب پس‌پراکنش خاموش‌شده لیدار در گذر از لایه مرزی جوی به جو آزاد و با روش تبدیل کوواریانس موجک، ارتفاع لایه مرزی برای 105 روز داده‌برداری لیدار از جو زنجان و در بازه زمانی 1390-1391 (2011-2012) محاسبه شد. تحول زمانی تغییرات ارتفاع لایه مرزی در طول شبانه‌روز به تفکیک فصلی و نیز برای کل داده‌ها انجام گرفت. با طلوع (غروب) آفتاب و افزایش (کاهش) دمای هوا، افزایش (کاهش) ضخامت لایه مرزی در توافق با مطالعات گذشته مشاهده شد. همچنین مقدار میانگین روزانه ارتفاع لایه مرزی در طول سال مطالعه شد. بیشترین مقدار این کمیت در فصل تابستان و با مقدار میانگین 2.597 کیلومتر بالاتر از سطح زمین و با انحراف معیار 0.714 کیلومتر ثبت شد. کمترین مقدار آن نیز در فصل زمستان (با مقدار میانگین 0.975 کیلومتر بالاتر از سطح زمین و با انحراف معیار 0.556 کیلومتر) مشاهده گردید. مقدار میانگین کل ارتفاع لایه مرزی نیز 2.067 کیلومتر به دست آمد. همچنین ارتباط معنادار و مستقیمی بین دمای سطح زمین و ارتفاع لایه مرزی به ویژه در فصل زمستان مش...
       
  • روندیابی بارش در ایران بر اساس داده های
           MERRA2

    • Abstract: تغییر اقلیم با تأثیرگذاری بر بخش‌های مختلف سیستم اقلیم موجب تغییرات بارندگی نیز شده است. در این تحقیق به بررسی تغییرات بارش در ایران بر اساس داده‌های بازکاوی MERRA2 طی سال‌های ۲۰۲۰-۱۹۹۰ بر اساس هفت شاخص (میزان بارش کل سالانه،تعداد روز‌‌های بارانی، تعداد روز‌های با بارش ۱۰ میلی‌متر و بالاتر، حداکثر بارش روزانه، شدت بارش روزانه، بیشترین تعداد روزهای خشک متوالی و بیشترین تعداد روزهای ترمتوالی) شده است. همبستگی داده‌های MERRA2 با داده‌های مشاهداتی برای کل کشور به ویژه برای شمال، شمال غرب و غرب در سطح قابل قبولی بوده است. برای آشکارسازی روندهای موجود درشاخص‌ها از آزمون ناپارامتریک من-کندال استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده روند کاهشی چهار شاخص بارشی شامل میزان بارش کل سالانه، تعداد روزهای بارانی، تعداد روزهای با بارش ۱۰ میلی‌متر و بالاتر و بیشترین تعداد روزهای متوالی خشک در مناطق غرب وشمال غرب می‌باشد. در مناطق شمال شرق روند تغییرات بارش افزایشی و به سمت بارش‌های حدی است که این موارد در استان های خراسان رضوی، سمنان وگلستان نشان داده‌ شده است. تعداد روز‌های با بارش ۱۰ میلی‌متر و بالاتر نیز عمدتا در جنوب و جنوب شرق ...
       
  • ارزیابی فصلی شاخص های جوی آتش سوزی (FWI)
           جنگل در نواحی رویشی ایران با کاربست
           برونداد همادی ECMWF-ERA5

    • Abstract: روند آتش‌سوزی‌ جنگل در سال‌‌های اخیر از نظر تعداد و همچنین مساحت در عرصه‌های طبیعی ایران افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. لذا تهیه نقشه خطر آتش‌سوزی مناطق آسیب‌پذیر و تعیین نواحی با ریسک بالای آتش‌سوزی لازم و ضروری است. هدف از این پژوهش ارزیابی و مقایسه محصولات همادی آتش‌سوزی جوی FWI منتج شده از پایگاه ECMWF-ERA5 در نواحی رویشی ایران است. برای دستیابی به این هدف از محصول ترکیبی ماهواره‌ای مناطق سوخته شده (FireCCI 5.1.1) با تفکیک افقی 25/0 درجه قوسی طی بازه زمانی 2020-2001 و شاخص‌های DC، DMC، FFMC، BUI، ISI و FWI با تفکیک افقی 0.5 درجه قوسی طی دوره آماری (2020-1981) استفاده شده است. نتایج نشان داد، آتش‌سوزی در نواحی رویشی ایران فصلی بوده و بیش‌تر در فصل تابستان و سپس پاییز رخ می‌دهد. بیشترین سطح سوخته شده فصل تابستان و پاییز به‌ترتیب مربوط به ارسباران با 102 هکتار و زاگرس 18.1 هکتار است. پایین‌ترین سطح سوخته شده نیز در ناحیه ایرانی-تورانی مشاهده شد. براساس شاخص‌های رطوبتیDC ،DMC و FFMC کاهش رطوبت مواد سوختنی ناشی از افزایش دما و کاهش بارش در تمامی نواحی رویشی ایران بویژه در فصل پاییز و تابستان مشاهده می‌شود. شاخص DC دارای بالاترین مقادیر در بین شاخص‌های رطوبتی است به گونه‌ای که مقادیر آن از358.7 تا 1221.7به ترتی...
       
  • شبکه‌ی پیچیده‌ی لک‌های خورشیدی

    • Abstract: خورشید به عنوان جسم خارج از زمین در جو زمین و هوا-فضا تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارد. بروز لک‌ها شواهدی از دینامیک پیچیده خورشید بوده و نمایانگر فعالیت خورشید هستند. ظهور لک‌ها در شید سپهر نمایانگر پیچیدگی میدان‌ مغناطیسی در خورشید است. سری زمانی تعداد لک‌های خورشید در طی چند صد سال گذشته ثبت شده و این سری زمانی دارای تغییرات معنی‌دار است. دوره های تناوب متنوعی از لک‌های خورشیدی ثبت شده است و دامنه فعالیت در بازه‌های مختلف زمانی دارای تغییرات بوده که بیانگر پیچیدگی در سری زمانی لک‌های خورشیدی است. در این پژوهش، با بهره‌گیری از داده‌های لک‌های خورشید (زمان و تعداد آن‌ها) شبکه‌ی پیچیده در حال رشد با شرط پدیداری ساخته شده است. ما نشان دادیم که توزیع درجات شبکه‌ی پیچیده سری زمانی لک‌های خورشیدی از یک تابع قانون توانی پیروی می‌کند. همچنین نمای درجه توانی توزیع درجات بزرگ‌تر از مقدار سه بدست آمده است که نشان دهنده‌ی شبکه‌ای بدون مقیاس و جهان- کوچک است. جهان‌کوچک بودن شبکه‌ی پیچیده سری زمانی لک‌های خورشیدی نشانگر طول مشخصه کوچک با ضریب خوشه‌ای بالا است. در این مطالعه مشخص شد که همبستگی درجه شبکه‌ی پیچیده سری زمانی لک‌های خو...
       
  • بررسی مکانیزم گرمایشی لوله های داغ تاج
           به کمک مطالعه طیفی و تصویری نواحی خزه
           خورشیدی

    • Abstract: نواحی فعال تاج که لنگرگاه‌های مغناطیسی خورشید هستند به دو زیر بخش کلی تقسیم می‌شوند: لوله‌های گرم با دمای 1 مگا کلوین و لوله‌های داغ با دمای بیش از 1.5 مگا کلوین. شواهد رصدی بسیاری وجود دارد که گرمایش در لوله‌های گرم از طریق مدل یکنواخت نانوشراره‌ای ایجاد می‌شود اما پهنای ذاتی خطوط نشری گسیل شده از تاج، امکان تعیین دقیق نوع گرمایش را در لوله­های داغ در هاله­ای از ابهام نهاده است. از این رو برای مطالعه مکانیزم گرمایشی لوله­های داغ بر نواحی پایه این لوله‌ها که نواحی موس (Moss) نامیده می‌شود، تمرکز می­نمایند. به کمک داده‌های تلسکوپ فضایی آیریس و اِس دی او به بررسی تحول دینامیکی و طیفی نواحی موس از یک ناحیه فعال پرداخته‌ایم. نتایج تحلیل نوسانات به روش فوریه روی نواحی موس، نوساناتی با دوره تناوب­های مشترک 3.9 و 6.9 دقیقه­ای را در پهنا، شدت و سرعت دوپلری خطوط طیفی C II و Si IV نشان می­دهد. نوسانات 3.9 دقیقه ای در کانال داغ AIA 211 نیز دیده شدند که می­تواند مربوط به حضور امواج آلفن پیچشی تلفیق شده با امواج مغناطودینامیکی کینک باشد که نهایتا می­تواند منجر به گرمایش تاجی از نوع موجی در ساختارهای موس شود. دوره تناوب­های کوتاه بین 0.9 تا 2 دقیقه­ای نیز در کان...
       
  • ترازمندی تابش‎های خورشیدی در سطح زمین
           در ایران

    • Abstract: تمدن آینده در دست ملت‎هایی است که بتوانند بیش‎ترین بهره را از انرژی‎های پاک و تجدیدپذیر ببرند. ایران از دیدگاه طبیعی برای بهره‎برداری از انرژی خورشیدی بسیار توانمند است. با توجه به پیچیدگی ناهمواری و تنوع اقلیمیِ ایران، پیش‎نیاز بهره‎برداری از انرژی خورشیدی آن است که ترازمندی تابش خورشیدی در سطح زمین را بدانیم. داده‎های ماهواره‎ای امکان برآورد مقدار تابش دریافتی در سطح زمین را فراهم می‎آورند. در این پژوهش نخست مقدار تابش در مرز جو محاسبه و سپس به کمک داده‎های مودیس تررا اثر جو بر فروکاست‎ تابش برآورد شد تا مقدار تابش رسیده به سطح زمین روشن شود. سرانجام مقدار سپیدایی سطح زمین از داده‎های مودیس برآورد و ترازمندی تابش خورشیدی در سطح زمین برای ایران به دست آمد. این بررسی نشان داد که در ایران مقدار تابشی که بدون اثر جو به سطح زمین می‎رسد 356 وات بر متر مربع است. جو فراز ایران حدود 30 درصد از تابش را فرومی‎کاهد و در نتیجه در یک روز آفتابی مقدار تابشی که به سطح زمین می‎رسد حدود 248 وات بر مترمربع است. در شرایط ابری حدود 17 درصد از تابش توسط ابرها فروکاسته می‎شود و به این ترتیب مقدار تابش رسیده به سطح زمین حدود 205 وات برمترمربع خواهد...
       
  • دسته‌بندی ذرات معلق جوی ‌با استفاده از
           داده های پارامتر درجه قطبش خطی
           شیدسنج‌خورشیدی

    • Abstract: هواویزها ذرات ریز جامد یا مایع معلق در هوا هستند که اثرات مهمی بر سلامتی انسان‌ها، تغییرات اقلیمی، کیفیت هوا و بودجه تابشی جو زمین دارند. دسته‌بندی انواع مختلف آنها تاثیر بسیار زیادی در تخمین دقیق اثرات آنها در تغییرات اقلیمی دارد. در این مقاله قصد داریم انواع مختلف ذرات جوی را با استفاده از اندازه‌گیری‌های مد ‌قطبیده ‌شیدسنج ‌خورشیدی دسته‌بندی کنیم. به همین منظور، داده‌های چهار سایت بانزیمبو، پکن، آل-آرنسیلو و مینسک که به ترتیب دارای هواویز غالب غباری‏، شهری- صنعتی‏، دریایی و زیست‌توده هستند، از شبکه ارونت انتخاب شدند. در اینجا از سه پارامتر عمق‌اپتیکی هواویزها، نمای آنگستروم و درجه قطبش خطی استخراج شده از داده‌های شیدسنج خورشیدی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که میانگین پارامتر بیشینه مقدار ‌درجه ‌قطبش‌ خطی (انحراف معیار) در طول‏‌موج 870 ‎‏ نانومتر برای ‌هواویز غالب غباری (بانزیمبو)، شهری- صنعتی (پکن)، دریایی (آل-آرنسیلو) و زیست‌توده (مینسک) به ترتیب برابر 14/0‎‏ ( 05/0 )‎، 35/0‎‎‏ ( 10/0 )، 47/0‎‎‏ ( 08/0 ) و 37/0‎‎‏ ( 08/0 ) هستند. در نهایت نتایج نشان می‌دهند که پارامتر درجه‌قطبش‌‌خطی قادر به جداسازی هواویزهای غباری، شهری-صنعتی و دریایی &...
       
  • پیش‌نگری بارش‌های فرین در ایران بر اساس
           رویکرد همادی مدل‌های CMIP6 در آینده نزدیک
           (2050-2026) با وزن‌دهی مبتنی بر رتبه

    • Abstract: در این مطالعه پیش‌نگری چهار شاخص بارش فرین (R95p، R95d، AEPI و R95pT) بر روی کشور ایران، با استفاده از دوره مرجع 2014-1990 بر اساس رویکرد مجموعه چندمدلی و روش وزن‌دهی مبتنی بر رتبه با کاربست پنج مدل از مدل‌های CMIP6 انجام شد. وزن هر مدل بسته به مهارت شبیه‌سازی تاریخی آن محاسبه و سپس، گروه‌های وزن‌دار و بدون وزن برای پیش‌نگری‌های آینده استفاده شدند. نتایج بررسی مهارت نشان می‌دهد که مدل MPI-ESM1-2-HR با MR_taylor برابر با 5/0 و با MR_IVS برابر با 6/0 به ترتیب دومین و اولین مدل مناسب در بین پنج مدل منتخب برای شبیه‌سازی الگوهای فضایی و زمانی شاخص‌های بارش فرین است. بنابراین تفکیک افقی مدل تنها عامل تعیین کننده مهارت مدل در شبیه‌سازی نیست و بهبود در فرآیندهای فیزیکی نیز مورد نیاز است. نتایج نشان می‌دهد احتمال اینکه کل بارش فرین (R95p) و شدت مطلق بارش فرین (AEPI) در منطقه مورد مطالعه، در دوره 2050-2026 تحت چهار سناریوی SSP1-2.6، SSP2-4.5، SSP3-7.0 و SSP5-8.5 بیش از صفر باشد، در کل کشور بزرگتر از 5/0 است. با توجه به مقدار میانه نزدیک به صفر و یا حتی منفی شاخص فرین R95d، تقدم افزایش مقدار بارش فرین بر تعداد روزهای رخداد استنباط می‌شود و این بارش‌های فرین در تعداد روزهای کمتری رخ خواهند داد که خود اعلام خطری برای رخداد بارش‌های سیل‌آسا می‌باشد. م...
       
  • وارون‌سازی داده‌های ژئوئید، توپوگرافی
           و گرانی برای تعیین ضخامت پوسته و سنگ‌کره
           در منطقه‌ شمال شرق فلات ایران

    • Abstract: هدف اصلی این پژوهش، تعیین ضخامت پوسته و سنگ‌کره در مناطق شمال شرق فلات ایران است. روش حاضر با توجه به استفاده از داده‌های ماهواره‌ای بزرگ مقیاس، نیازی به برداشت‌های میدانی سخت و زمان‌بر نداشته و دارای مزیت دستیابی مستقیم به مدلی از ساختار سنگ‌کره است. برای این منظور از وارون‌سازی هم‌زمان داده‌های ژئوئید، توپوگرافی و گرانی استفاده می‌شود. ابتدا مدلی یک‌بعدی و نزدیک به واقعیت با استفاده از مدل‌سازی هم‌زمان داده‌های ژئوئید و توپوگرافی با بهره‌گیری از مفاهیم پایه فیزیک و ریاضی و همچنین هم‌ایستایی محلی، برای ضخامت موهو و لیتوسفر به‌دست می‌آوریم و در ادامه برای کاهش اختلاف داده‌های اندازه‌گیری شده و محاسبه شده، از وارون‌سازی سه‌بعدی استفاده می‌کنیم. در این منطقه مطالعات زیادی با روش‌های لرزه‌ای صورت گرفته است ولی با روش گرانی به جز یک پروفیل، مطالعه‌ای صورت نگرفته است. از نتایج به‌دست‌آمده استنباط می‌گردد که در زیر رشته‌کوه کپه‌داغ ضخیم شدگی موهو مشاهده می‌شود و در حرکت به‌طرف شمال شرق و جنوب غرب رشته‌کوه کپه‌داغ، به‌تدریج از این ضخامت کاسته شده است. عمق موهو در منطقه‌ی مورد بررسی از 40 تا 60 کیلومتر متغیر است...
       
  • پیش بینی فرین های بارشی ایران در آینده
           نزدیک (2028-2021) با استفاده از پروژه پیش بینی
           اقلیمی دهه ای (CMIP6-DCPP)

    • Abstract: پیش‌بینی‌ دهه‌ای مرز بین پیش‌بینی کوتاه مدت و پیش‌نگری اقلیمی است. هدف از تحقیق حاضر، پیش‌بینی فرین‌های بارشی در دوره 2021 تا 2028 در ایران است. دو گروه داده شامل 77 ایستگاه همدید و برونداد سه مدل از پروژه CMIP6-DCPP با تفکیک افقی 100 کیلومتر استفاده شد. برونداد بارش مدل‌های DCPP هر کدام با 9 اجرای متفاوت، برای دو دوره گذشته‌نگر (2019-1981) و دوره پیش‌بینی (2028-2021) استفاده شد. جهت درستی‌سنجی برونداد مدل‌ها، از سنجه‌های آماری MBE، RMSE، PCC و PBIAS و برای بررسی مدل همادی از نمودار تیلور استفاده شد. برونداد مستقیم مدل‌ها (DMO)، با روش تغییر عامل دلتا (DCF) تصحیح شد و از روش میانگین وزنی با رویکرد مستقل (IWM) برای تولید مدل همادی استفاده شد. برای بررسی فرین‌های بارشی از شاخص‌های روزهای همراه با بارش سنگین (R10mm) و خیلی سنگین (R20mm)، شدت بارش (SDII) و بیشینه بارش یک‌روزه، سه روزه و پنج‌روزه (RX1,3,5day) استفاده شد. درستی‌سنجی برونداد مدل‌های DCPP، نشان داد که همبستگی برونداد مدل‌های یاد شده در بیش‌تر ایستگاه‌های مورد بررسی بیش‌تر از 8/0 به دست آمده است. با این حال، مدل همادی تولید شده کارایی بالاتری را نسبت به مدل‌های منفرد نشان داد. نتیجه پیش‌بینی فرین‌های بارشی نشان داد که به‌طور کلی شش شاخص بارش فرین مورد بررسی در بیش‌ت...
       
  • تخمین سرعت موج برشی از روی نشانگرهای
           لرزه‌ای در یکی از مخازن ماسه‌سنگی جنوب
           ایران

    • Abstract: اطلاعات سرعت موج برشی نقش بسزایی در محاسبه پارامترهای پتروفیزیکی مخزن دارد. لیکن هزینه‌های گزاف اندازه‌گیری‌های مستقیم سرعت موج برشی، تلاش‌های گسترده‌ای برای برآورد این سرعت از طریق سایر اطلاعات چاه و لرزه انجام شده است. در این مطالعه یک روش کاربردی برای تخمین سرعت موج برشی در یک مخزن نفتی ماسه‌سنگی ارائه شده است. در مخزن مورد مطالعه، از هفت چاه موجود فقط در یکی از آن‌ها (چاه شماره 7) سرعت موج برشی اندازه‌گیری شده است. بنابراین با استفاده از سایر لاگ‌های پتروفیزیکی مرتبط (سرعت موج تراکمی، چگالی، ...)، سرعت موج برشی در چاه‌های فاقد داده تخمین زده شده است. رابطه ارائه شده برای تخمین سرعت موج برشی در چاه 7 ، 90 درصد همبستگی بین مقادیر واقعی و تخمینی نشان می‌دهد. سپس به محاسبه توزیع آن در فضای مابین چاه‌ها (کل محدوده مخزن) پرداخته شده است. برای نیل به این هدف، ابتدا وارون‌سازی لرزه‌ای انجام و امپدانس صوتی محاسبه شده است و سپس با انتخاب تعداد بهینه نشانگرها با استفاده از روش اعتبارسنجی متقابل، تخمین سرعت موج برشی در محدوده مخزن انجام شده است. نتایج حاصل از روش اعتبارسنجی متقابل نشان می‌دهد که نشانگرهای فیلتر 40/35-30/25، کسینوس فاز لحظه&#...
       
  • Regression Models and Hybrid Intelligent Systems for Estimating Clear-Sky
           Downward Longwave Radiation in Equatorial Africa

    • Abstract: Modelling downward longwave radiation (DLR) in Equatorial Africa is challenging due to dense cloud cover and data scarcity. In this twofold study, daily cloudless DLR in Ilorin (8° 32′N, 4° 34′E), Nigeria, was modelled using two atmospheric factors, namely water vapour pressure and air temperature. Firstly, four cloudless DLR models were reformed and tested with others. Secondly, both particle swarm optimisation (PSO) and genetic algorithm (GA) were deployed to optimise the adaptive neuro-fuzzy inference system (ANFIS) and artificial neural networks (ANN). The statistical measures used to evaluate the performance of the models were the coefficient of determination (r2), the mean bias error, and the mean square error (MSE). While restructuring clear skies DLR models typically reduces the estimation errors, it may not necessarily impact r2 positively. The regression models have r2 values ranging from approximately 0.82 to 0.87, while MSE lies between 56.6 W/m2 and 767.5 W/m2. There are instances where MSE drastically reduces from 692.6 to 72.3 (W/m2) and from 767.5 to 66.2 (W/m2) after restructuring two different models. A recently developed expression for the region remains the best, possibly because of its format. During the training phase of the computationally intelligent systems, r2 approximately ranges between 88% and 92% but lies between 55% and 76% during testing. Furthermore, hybrid intelligent systems had higher r2 values than standalone computationally intelligent modes at the testing phase. Due to the efficient generalisation based on r2 during the testing phase, ANN-GA is viable for modelling cloudless DLR at this site.
       
  • Projected Effects of Climate Change on Urban Ozone Air Quality by Using
           Artificial Neural Network Approach, Case Study: Tehran Metropolitan Area,
           Iran

    • Abstract: We developed an artificial neural network as an air quality model and estimated the scope of the impact of climate change on future (until 2064) summertime trends of hourly ozone concentrations at an urban air quality station in Tehran, Iran. Our developed scenarios assume that present-time emissions conditions of ozone precursors will remain constant in the future. Therefore, only the impact of climate change on future ozone concentrations is investigated in this study. General Circulation Model (GCM) projections indicate more favorable climate conditions for ozone formation over the study area in the future: the surface temperature increases over all months of the year, solar radiation increases, and precipitation decreases in future summers, and summertime daily maximum temperature increases about 1.2^∘C to 3^∘C until 2064. In the scenario based on present-time ozone conditions in the 2012 summer without any exceedances, the summertime exceedance days of the 8-hr ozone standard are projected to increase in the future by about 4.2 days in the short term and about 12.3 days in the mid-term. Similarly, in the scenario based on present-time ozone conditions in the 2010 summer with 58 days of exceedance from the 8-hr ozone standard, exceedances are projected to increase by about 4.5 days in the short term and about 14.1 days in the mid-term. Moreover, the number of Unhealthy and Very Unhealthy days in the 8-hr Air Quality Index (AQI) is also projected to increase based on pollution scenarios of both summers.
       
  • Poro-acoustic impedance as a new seismic inversion attribute for reservoir
           characterization

    • Abstract: Porosity is one of the most important petrophysical parameters that is studied in the subject of reservoir characterization. Determining porosity and how it changes in hydrocarbon reservoirs is an important issue that has been conducted in various researches since the past. In this research, Poro-Acoustic Impedance (PAI) is introduced as an extended form of acoustic impedance. The difference between PAI and acoustic impedance is that porosity is directly involved in the PAI. The inclusion of porosity data in the PAI formula made porosity effective in forward modeling and inversion of seismic data. The use of PAI in the forward modeling of synthetic models increased the contrast between the subsurface layers and the contrast increased twice as compared to the acoustic impedance. Band Limited Recursive Inversion (BLRI) algorithm was used for inversion of synthetic seismograms and model-based algorithm was used for real seismic data inversion. For actual data, due to the existence of well data, seismic horizons and geological information, using the basic model method for inversion is more accurate. The main difference between inversion using PAI and acoustic impedance is that changes in porosity can be seen directly in the results of PAI inversion. The correlation of porosity with PAI and acoustic impedance is -0.93 and -0.85, respectively, which shows that porosity has a stronger relationship with PAI. The use of PAI can be a quick and simple solution to understand porosity changes in hydrocarbon reservoirs and increase the accuracy of porosity determination in reservoirs to a great extent.
       
  • مقایسه مدل‌سازی دو بعدی غیرخطی
           داده‌های گرانی‌سنجی محدوده غربی
           آناتولی ترکیه با استفاده از الگوریتم
           ژنتیک مرتب‌سازی نامغلوب و الگوریتم
           ژنتیک تک هدفه

    • Abstract: مطالعه هندسه سنگ بستر در اکتشافات معدنی و نفتی جهت دست‌یابی به تصاویر دو بعدی از آن، مستلزم استفاده از محاسبات وارون غیرخطی است. الگوریتم‌های مورد استفاده در این مطالعه، الگوریتم ژنتیک مرتب‌سازی نامغلوب NSGA-II و الگوریتم ژنتیک GA است که جهت محاسبات برآورد عمق مورد استفاده قرار گرفته است. الگوریتم ژنتیک مرتب‌سازی نامغلوب برای حل مسائلی با توابع هدف متعدد و عموماً متعارض که از قابلیت توسعه و توانایی بالایی در حل مسائل چند هدفه نامقید برخوردار است. الگوریتم ژنتیک تک‌هدفه نیز قابلیت مدل‌سازی را دارد. در این مطالعه، جهت راستی‌آزمایی و صحت‌سنجی هر دو الگوریتم، از داده‌های تولید شده توسط یک مدل مصنوعی پیچیده استفاده شد و برای بررسی دقیق‌تر عملکرد این الگوریتم‌ها از این داده‌ها در دو شرایط بدون نوفه و همراه با نوفه سفید گوسی تا 10% مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل از مدل‌سازی توسط این الگوریتم‌ها تطابق قابل قبولی را با مدل اولیه ارائه داد به طوری که در الگوریتم NSGA-II پارامتر ریشه میانگین مربع خطا (RMS)برای داده بدست آمده از داده اولیه مدل مصنوعی از 0.05 تا 0.35 میلی‌گال و در الگوریتم GA از 0.07 تا 0.52 میلی‌گال است. این پارامتر در الگوریتم NSGA-II ...
       
  • حذف نوفه های هارمونیکی با بسامد پایه
           متغیر سیگنال MRS با روش مبتنی برلوپ مرجع
           در حوزه‌ زمان

    • Abstract: روش سونداژ تشدید مغناطیسی (Magnetic Resonance Sounding) که به اختصار MRS نامیده می‌شود، به عنوان یک روش ژئوفیزیکی سطحی اطلاعات مناسبی درباره‌ی پارامترهای هیدروژئوفیزیکی (مانند محتوای آب و هدایت هیدرولیکی) لایه های آبخوان ارائه می‌دهد. با وجود کارایی بسیار این روش، سیگنال ثبت شده با این شیوه، به شدت تحت تاثیر نوفه‌های الکترومغناطیسی از جمله نوفه‌های هارمونیکی‌و نوفه‌های اسپایکی قرار می‌گیرد. در این مقاله برای آن که بتوان برآورد درستی از پارامترهای سیگنال MRS به‌دست آورد، روشی برای حذف نوفه‌های هارمونیکی در حوزه زمان ارائه می‌شود. سیگنال های مصنوعی به منظور بررسی تاثیر پارامترهای گوناگون بهینه‌ی فیلتر، برای روش‌های حذف رویدادهای اسپایکی و هارمونیکی شرح داده شده و ارزیابی می‌گردند.مبحث جدیدی که در این مقاله دنبال می شود بررسی کارایی الگوریتم پیشنهادی در مواقعی است، که سیگنال هارمونیکی دارای فرکانس پایه متغیر با زمان می‌باشد. پیش از به‌کاربردن الگوریتم حذف نوفه‌های هارمونیکی، می‌بایست سیگنال‌های اسپایکی حذف و یا تا اندازه‌ی ممکن کاهش داده‌ شوند. بنابراین نخست، یک الگوریتم پردازشی آماری براساس روش SD-ROM برای حذف نوفه‌های اسپایک®...
       
  • بررسی اثر اصلاح چگالی و کوواریانس
           بهبودیافته در مدل‌سازی محلی میدان گرانی
           به‌روش کالوکیشن کمترین مربعات در ایران

    • Abstract: به‌دلیل عدم‌وجود اطلاعات کافی در مورد چگالی اجرام زیرسطحی، در مدل‌سازی میدان گرانی زمین، معمولاً از میانگین جهانی چگالی به‌صورت عددی ثابت در کل منطقه موردمطالعه استفاده می‌شود. در حالی‌که، افزایش دقت تقریب چگالی در مدل‌سازی اثر گرانش ناشی از جرم توپوگرافی، دقت مدل‌سازی میدان گرانی را بالاتر خواهد برد. برای امکان‌سنجی این موضوع، از یک مدل چگالی توپوگرافی با قدرت تفکیک "30×"30 که از پردازش نقشه‌های لرزه‌نگاری و اطلاعات ماهواره‌ای لایه‌های لیتوسفر تهیه شده، برای افزایش دقت تقریب چگالی ثابت در چهار منطقه مطالعاتی درون ایران با وضعیت توپوگرافی و پراکندگی داده متفاوت استفاده شده است. به این ترتیب که، علاوه بر مقدار میانگین جهانی، مقدار میانگین چگالی در ایران و منطقه نیز در مدل‌سازی اثر گرانش ناشی از جرم توپوگرافی لحاظ شد. در مدل‌سازی میدان گرانی، روش کالوکیشن کم‌ترین مربعات و به‌تبع، تکنیک RTM در مدل‌سازی اثر گرانش ناشی از جرم توپوگرافی به‌کار گرفته شد. همچنین، افزون بر اصلاح چگالی، استفاده از رویکرد کوواریانس بهبودیافته در مدل‌سازی میدان گرانی نیز مورد ارزیابی واقع شد. نتایج مقایسه با نقاط کنترلی این پژوهش  ...
       
  • تغییرات زمانی و مکانی گردوخاک در استان
           گلستان با استفاده از عمق نوری هواویزها و
           تاثیرپذیری این استان از بیابان‌های
           ترکمنستان

    • Abstract: در این پژوهش با هدف بررسی نحوه توزیع سالانه و فصلی گردوخاک در استان گلستان و نحوه تاثیرپذیری آن از بیابان‌های ترکمنستان، نمودار تعداد روزهای همراه با گردوخاک با استفاده از داده‌های AOD (دارای همبستگی 66/0 با داده‌های دید افقی ایستگاه‌های همدیدی) بزرگتر از 5/0 سنجنده MODIS، در بازه زمانی 2020-2000 مورد مطالعه و همچنین نقشه تغییرات مکانی تعداد روزهای همراه با گردوخاک بررسی گردید. به منظور بررسی شدت تأثیرپذیری استان گلستان از بیابان‌های ترکمنستان علاوه بر رهگیری مسیر انتقال گردوخاک با استفاده از خروجی مدل HYSPLIT برای یک رویداد منتخب از هر فصل، تحلیل همدیدی توسط داده‌های ERA5، نیز انجام شد. شرایط همدیدی در روز منتخب از هر فصل بیان‌گر جریانات شمالی و وزش باد قابل توجه در منطقه بیابانی واقع در شرق دریای خزر است که این مطلب موجب خیزش خاک در بیابان‌های ترکمنستان و انتقال آن می‌گردد و با استقرار پشته در تراز میانی وردسپهر، ماندگاری بیشتر گردوخاک رخ می‌دهد. بر اساس نتایج به‌دست آمده در حقیقت دو بازه زمانی با رخداد کم (سال‌های 2000 تا 2007 (به جز سال 2003) و سال‌های 2016 تا 2020) و یک بازه زمانی با رخداد زیاد (سال 2008 تا 2015) وجود دارد که رابطه مستقیمی بین افزایش گردوخاک در بیابان‌ه&...
       
  • مدلسازی ماهانه خشکسالی با استفاده از
           برونداد پس‌پردازش شده سامانه CFS.v2-RegCM4 در
           دوره 1982 تا 2010 (مطالعه موردی: ایران)

    • Abstract: از آنجا که کشور ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک واقع شده است، همواره در معرض کمبود بارش، دما و تبخیر بالا و در نتیجه خشکسالی‌های متعدد با اثرات مخرب بوده است. لذا پایش، مدل‌سازی و پیش‌بینی این پدیده به ویژه در مقیاس ماهانه می‌تواند نقش بسزایی در مدیریت ریسک خشکسالی داشته باشد. هدف مطالعه حاضر، توسعه مدلی با قابلیت محاسبه شاخص‌های SPI و SPEI در پیش‌دید یک‌ماهه با بهره‌گیری از برونداد بارش و دمای مدل CFS.v2 که توسط مدل منطقه‌ای RegCM4 ریز مقیاس شده است، می‌باشد. ابتدا با استفاده از داده‌های دمای ریز مقیاس شده مدل CFS.v2 در دوره 2010-1982 و همچنین داده‌های ERA5، مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل ماهانه به روش هارگریوز-سامانی محاسبه گردید. سپس داده‌های ریز مقیاس شده بارش و تبخیر-تعرق پتانسیل سامانه CFS.v2-RegCM توسط مدل‌های درخت تصمیم و ماشین بردار پشتیبان پس‌پردازش گردیدند. داده‌های ریز مقیاس شده به عنوان ورودی و داده‌های بازتحلیل ERA5 به عنوان داده‌های مرجع جهت آموزش (2002-1982) و آزمون (2010-2003) استفاده شدند. در پایان، از داده‌های ریز مقیاس شده و پس‌پردازش شده جهت محاسبه مقادیر SPI و SPEI یک ماهه مدل و از داده‌های ERA5 برای محاسبه مقادیر نظیر مرجع استفاده گردید. مقایسه داده‌های پس پردازش شده باž...
       
  • چشم‌انداز بارش ایران در قرن 21 با
           بکارگیری مقیاس‌کاهی آماری برونداد
           مدل‌های منتخبCMIP6 توسط نرم‌افزار CMHyd

    • Abstract: این پژوهش چشم‌انداز تغییرات محتمل بارش در 43 ایستگاه هواشناسی کشور را تا انتهای قرن حاضر ارائه می‌کند. برای این منظور، از داده های چهار مدل از نوع ESM به نامهای MIROC6، FGOALS_g3، BCC-CSM2-MR و ACCESS-ESM1-5 از مجموعه مدل‌های سری CMIP6 استفاده شد. برونداد خام بارش توسط نرم افزار CMHyd مقیاس‌کاهی شد. دوره مشاهداتی 2014-1985 و دوره‌های آینده به صورت آینده نزدیک 2050-2026، آینده میانه 2075-2051 و آینده دور 2100-2076 در نظر گرفته شدند. تغییرات بارش در سطح معنی داری 05/0 بر مبنای سه سناریوی SSP1-2.6 ، SSP2-4.5 و SSP5-8.5 بررسی شد. نتایج نشان دادند که تغییرات بارش آینده در حدود 78 درصد از ایستگاهها معنی‌دار نیستند و در 19 و 3 درصد ایستگاهها به ترتیب افزایش و کاهش معنی داری دارند. بیشترین افزایش بارش در جنوب - جنوب‌شرق و بیشترین کاهش در زاگرس مرکزی رخ خواهد داد. میانگین بارش کشور در مقیاس سالانه 0.4 درصد (با دامنه عدم قطعیت 14 درصد) افزایش می یابد. پیش نگری در مقیاس فصلی نشانگر تغییرات ‌ در فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب به مقدار 2/15+، 11- ، 6- و 5/3+ درصد می باشد. اگرچه برای فصل بهار افزایش بارش 2/15 درصدی پیش نگری شده است، اما دامنه تغییرات 9/81 درصدی نشان از بی اعتمادی به بارش های آینده این فصل است.
       
  • مدل سازی موهو با قدرت تفکیک بالا در پهنه
           فرورانشی مکران با ترکیب طیفی داده های
           لرزه ای و گرانی

    • Abstract: روش‌های ترکیبی برای تعیین عمق موهو در نبود نقاط لرزه‌ای با چگالی و پوشش مناسب عمدتاً در مطالعات ژئوفیزیک، ژئودزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در میان این روش‌ها می‌توان به روش پارکر-اولدنبرگ و ونینگ ماینتز مورتس اشاره کرد. با هدف بهبود مدل‌های موجود عمق موهو در پهنه فرورانشی مکران به عنوان یک منطقه با زمین ساخت پیچیده، دو مدل مختلف به نامهایBC وSC با روش ترکیبی ثقلی- لرزه‌ای توسعه داده شد. داده‌های جهانی(CRUST1.0) و مدل ونینگ ماینز موریتس Vening Meinesz-Mortiz (VMM) به ترتیب به عنوان داده‌های لرزه‌ای و گرانشی، به روشی مناسب و با دو رویکرد فیلتر و ترکیب طیفی و استفاده از سرشکنی کمترین مربعات مورد استفاده قرار گرفته است. مدل‌های بدست آمده دارای وضوح '5×'5 درجه معادل شبکه‌ای با ابعاد حدود 9×9 کیلومتر هستند. دقت موهو بدست آمده با چهار مدل مختلف منطقه‌ای و محلی ارزیابی گردید. RMS نتایج بدست آمده به ترتیب92/2، 75/1، 85/4 و 27/1 کیلومتر برای مدلBC و41/2، 41/0 ، 48/4 و 04/3 کیلومتر برای مدل SC است. مدل عمق موهو بدست آمده برای مکران غربی در ایران و اطراف آن به میزان قابل ملاحظه‌ای وضوح، دقت و قدرت تفکیک مدل-های عمق موهو را در منطقه مورد مطالعه بهبود داده است.
       
  • افراز نرخ لغزش در سامانه گسلی منطقه شمال
           باختر فلات ایران براساس مشاهدات GPS

    • Abstract: در این مقاله جریان پوسته به صورت نرخ لغزش افرازی روی گسلها در شمال باختر فلات ایران با استفاده از مشاهدات GPS و مدل اجزای مرزی برآورد میشود. برای افراز نرخ لغزش نخست گسلها به صورت ساده صفحات مستقیم، سپس به صورت صفحات مستقیم شبکه بندی شده و در نهایت به صورت شبکه بندی با هندسه واقعی برای مدلسازی درنظر گرفته میشوند. شرط مرزی تنش با استفاده از مشاهدات GPS به روش کمترین مربعات محاسبه شده و به مرکز سلولها اعمال میشود. این مدل به مجموعه داده های اثر سطحی به روز شده گسلهای شمال باختر ایران – خاور ترکیه برازش میشود. در این تحقیق با مدلسازی نشان داده میشود که بیشینه حرکت امتدادلغز راست‌گرد در شمال باختری ایران در گسل شمال تبریز رخ میدهد. به منظور صحت سنجی مدل، برآورد نرخ لغزش افرازی با نرخ‌های لغزش حاصل از مطالعات ژئودتیکی و دیرینه‌لرزه شناسی در گسل شمال تبریز که در فرآیند مدلسازی مورد استفاده قرار نگرفته، مقایسه شده ‌ست. برآورد نرخ لغزش با روشهای زمین شناسی در امتداد گسل شمال تبریز کمتر از نرخ لغزشهای امروزین برگرفته از مشاهدات GPS است. در این تحقیق نشان داده میشود که افراز نرخ لغزش حاصل از مشاهدات GPS با درنظر گرفتن اندرکنش مکانیکی این ا&...
       
  • تحلیل فصلی تنش گرمایی و روند آن در ایران
           با استفاده از داده های ERA5

    • Abstract: تنش گرمایی با ترکیب عوامل زیست- هواشناسی متعدد تعیین می‌شود و تأثیرات شدیدی بر سلامت انسانی و اکوسیستم دارد. هدف از این پژوهش بررسی الگوی فضایی تغییرات فصلی تنش گرمایی در ایران با استفاده از شاخص شاخص جهانی اقلیم-گرمایی (UTCI) است. برای این منظور از داده‌هایERA5 از سال 1981 تا 2020 استفاده شد. تغییرات تنش گرمایی فصلی با استفاده از تحلیل شیب سن و آزمون من-کندال تصحیح شده بررسی شد. همچنین برای درستی سنجی داده‌ها سنجه های آماری RMSE، PBIAS، NSE و RSR مورد استفاده قرار گرفت. بررسی فصلی شاخص UTCI نشان داد که این شاخص ناهمگونی منطقه‌ای قابل‌توجهی در ایران دارد. افزایش UTCI از شمال به جنوب ایران منجر به افزایش تنش گرمایی می‌شود. پراکنش فضایی پهنه-هایی که در دوره گرم سال تنش گرمایی ندارند، عمدتاً منطبق با ارتفاعات است. در فصول سرد سال مناطقی با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر در ایران دارای تنش سرمایی خفیف تا متوسط هستند. بررسی روند تنش گرمایی طی چهار دهه گذشته که با آزمون من-کندال تصحیح شده مورد بررسی گرفت نشان داد که UTCI در ایران روند غالب افزایشی دارد. شاخصUTCI در فصول بهار و پاییز در ۱۰۰ درصد و فصول زمستان و تابستان به‌ترتیب در ۹۹.۸۳ و ۹۹.۷۵ درصد از کشور روند افزایشی را نشان می دهد. بیش&...
       
  • استفاده از روش گرادیان کامل نرمال برای
           مطالعه خط برداشت بی‌هنجاری بوگه در
           شمال‌غرب ایران

    • Abstract: در این تحقیق از روش گرادیان کامل نرمال جهت ارائه مدل زیر سطحی یک خط برداشت بی‌هنجاری بوگه با طول بیش از 400 کیلومتر در شمال‌غرب ایران استفاده شده است، مهمترین ساختارهای واقع بر این خط برداشت از غرب به شرق؛ سهند، گسل شمال تبریز و سبلان است. برای ارائه مدل کلی از ساختار زیرسطحیِ منشا بی‌هنجاری در مقیاس لیتوسفیر در شمال‌غرب ایران، از داده-های مدل مصنوعی برای مطالعه قدرت بازیابی روش گرادیان کامل نرمال استفاده شده است. نتایج استفاده از مدل مصنوعی نشان می‌دهد که گرادیان کامل نرمال می‌تواند ساختار کلی لیتوسفیر با تباین چگالی مناسب را بازیابی کند. با توجه به نتایج بدست آمده از خط برداشت مورد مطالعه از روش گرادیان کامل نرمال در شمال‌غرب ایران، ناحیه بین سهند، گسل شمال تبریز و سبلان شدیداً متاثر از گوه‌ای احتمالاً کم‌‌چگال با عرض بیش از 50 کیلومتر، مدفون در عمق بیش از 40 کیلومتر می‌باشد که کم‌عمق‌ترین پاسخ آن زیر گسل شمال تبریز است. بر اساس مدل به دست آمده، سبلان و سهند نیز به تناسب شکل قرارگیری گوه تحت تاثیر این ساختار عمیق قرار گرفته‌اند. این اثر برای عمق‌های کمتر از 40 کیلومتر با شدت بیشتری برای سبلان و با شدت کمتری برای سهند در مž...
       
  • مدل‌سازی محلی میدان گرانی با استفاده از
           داده‌های ماهواره‌ای و روش کالوکیشن
           کم‌ترین مربعات با رویکرد کووریانس
           بهبودیافته و ناحیه بندی در دریای عمان

    • Abstract: دریای عمان، محل تلاقی دو صفحه تکتونیک اورآسیا و عربی و منطقه فرورانش مکران است. با وجود آنکه اطلاع از رفتار و تغییرات محلی میدان گرانی، در مطالعه و مدل‌سازی ساختار پیچیده زمین‌ساختی در این‌محدوده از اهمیت بالایی برخوردار است، تاکنون کم‌تر به‌آن پرداخته شده است. در این‌پژوهش، از مشاهدات ماهواره‌ای SARAL/AltiKa استفاده شده است که به‌دلیل اندازه‌گیری در باند فرکانسی Ka، قدرت تفکیک مکانی و در نتیجه، ‌دقت ارتفاعی بالاتری نسبت به‌دیگر ماموریت‌های ارتفاع‌سنجی ماهواره‌ای دارد. از طرف دیگر، در اکثر روش‌های مورد استفاده در مدل‌سازی میدان گرانی زمین، برای ساده‌سازی محاسبات، دو فرض ایستایی و هم‌سان‌گردی میدان گرانی لحاظ می‌شود که این دو فرض به معنای عدم وابستگی تابع گرانی به تغییرات آزیموت و موقعیت مشاهدات و نقاط داخل میدان بوده که چنین فرضی، هم‌واره برقرار نیست. در این تحقیق، از روی‌کرد کووریانس بهبودیافته برای افزایش دقت تعیین کووریانس و ایده ناحیه‌بندی، به‌عنوان راه‌حلی برای کاهش اثرات منفی فرض ایستایی و هم‌سانگردی در مدل‌سازی محلی میدان گرانی استفاده شده است. نتایج این‌پژوهش در 234 نقطه گرانی‌سنجی دریایی کنترل و مش...
       
  • بررسی فعالیت گسل درونه براساس سازوکار
           کانونی زمینلرزه های دو دهه اخیر

    • Abstract: چکیدهبررسی های فعالیت گسل ها مهمترین ابزار برای تعیین جهت‌گیری میدان تنش هستند.با محاسبه سازوکار کانونی زمین لرزه ها جهت انتشار گسیختگی، هندسه گسل و میدان تنش منطقه مورد مطالعه را می توان مشخص نمود. گسل درونه با طول حدود 800 کیلومتر بعد از گسل اصلی زاگرس بزرگترین گسل ایران است. هدف از این پژوهش مطالعه لرزه‌خیزی، حل سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌های رخ داده در راستای سه بخش غربی، میانی و شرقی گسل درونه و تخمین تنش در منطقه است. در این مطالعه محاسبه سازوکار کانونی با استفاده از روش پلاریته (قطبش) اولین رسید موج P برای 21 زمینلرزه بزرگتر از 3 رخ داده در مجاورت گسل درونه طی دو دهه اخیر انجام می شود. علاوه بر آن برای راستی آزمائی نتایج از مدل سازی شکل موج برای محاسبه سازوکار کانونی زمینلرزه های کمتر از 4 استفاده می شود. سپس از بررسی سازوکارهای محاسبه شده، مقادیر تنش آزادشده در صفحه‌های گسلی ارائه می‌گردد.سازوکارکانونی رویدادها و مقایسه آن با بررسیهای زمینساختی پیشین در راستای گسل درونه همخوانی قابل قبولی دارد. نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهد تفاوت قابل ملاحظه ای در سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌های سه قطعه شرقی، میانی و غربی گسل درونه ...
       
  • مطالعه عددی موردی تغییرات زمانی- مکانی
           غلظت‌های سطحی دی اُکسید نیتروژن و اُزون
           در تهران با استفاده از مدل WRF-Chem

    • Abstract: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد مدلِ WRF-Chem در برآورد مقدار ایستگاهی و توزیع مکانی NO2 و O3 در منطقۀ تهران در طی تابستان‌های 1398-1400 انجام شد. در ابتدا، با بررسی داده‌های غلظت ساعتی و روزانه آلاینده‌های NO2 و O3 از مرکز کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران برای ایستگاه‌های سنجش آلودگی، روزهای رخداد بیشینه غلظت O3 در فصل تابستان برای اجرای مدل WRF-Chem انتخاب شدند. در پیکربندی اجرای مدل از سازوکار شیمی RADM2 استفاده شد. برای تولید گسیل‌هایِ شبکه‌بندی شده در دامنۀ شبیه‌سازی از پیش‌پردازشگر گسیلِ PREP-CHEM-SRC استفاده شد. داده‌های گسیل جهانی از داده‌های گسیل RETRO و GOCART و گسیل‌هایِ انسان‌زادِ گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های هوا از جمله CO، NH3، NOx، SO2، NMVOC و CH4، از پایگاه داده EDGAR_HTAP v5.0 اخذ شدند. گسیل‌هایِ اوّلیۀ هواویزهای انسان‌زادِ کربن سیاه، کربن آلی و دی متیل سولفید از پایگاه داده مدلِ GOCART، گسیل‌هایِ زیست‌زاد از مدل MEGAN و گسیل‌های NOx ناشی از آذرخش با استفاده از پارامترسازی بر اساس ارتفاع قلۀ ابر به دست آمده‌اند. نتایج ارزیابیِ پهنۀ NO2 شبیه‌سازی شده و پهنۀ برگرفته از داده‌های ماهواره‌ای OMI نشان داد که با در نظر گرفتن کمی جابه‌جایی مکانی، مدل توانسته میزان بالای آلایندۀ NO2 روی منطقۀ تهران را شبیه‌...
       
 
JournalTOCs
School of Mathematical and Computer Sciences
Heriot-Watt University
Edinburgh, EH14 4AS, UK
Email: journaltocs@hw.ac.uk
Tel: +00 44 (0)131 4513762
 


Your IP address: 35.175.107.142
 
Home (Search)
API
About JournalTOCs
News (blog, publications)
JournalTOCs on Twitter   JournalTOCs on Facebook

JournalTOCs © 2009-