 Subjects -> PHILOSOPHY (Total: 762 journals)
| A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z | | The end of the list has been reached or no journals were found for your choice. |
|
|
- ارزیابی انتقادی مبنای تساوی در تربیت
دوجنسیتی بر اساس آموزه ای اخلاقی اسلام
Abstract: چکیده مقاله ارزیابی انتقادی مبنای تساوی در تربیت دوجنسیتی بر اساس آموزه ای اخلاقی اسلامرویکرد جدید تربیت دوجنسیتی شکل جدیدی از نقش جنسیتی را تعریف می‌کند که خصوصیات و ویژگیهای زنانه و مردانه را برای هر دوجنس به صورت یکسان و برابر می‌خواهد. یکی از مهمترین مبانی که در این رویکرد برآن تاکید می‌شود تساوی است. مبنای اخلاق اسلامی درمواجهه با جنسیت زنانه و مردانه توجه به تفاوت ها و نقش‌ها متناسب با ویژگی های تکوینی زنانه و مردانه است. تحقیق حاضر با روش توصیف، تحلیل، نقد و مقایسه، به صورت کتابخانه‌ای حوزه اخلاق و با استفاده از منابع مرتبط از جمله روانشناسی، جامعه‌شناسی و مطالعات زنان مبنای تساوی درتربیت دوجنسیتی را مورد ارزیابی و نقد قرار می دهد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اخلاق اسلامی زن و مرد را با توجه به اشتراکات از نظر ازرشی برابر می‌داند ولی با توجه به تفاوتها و استعدادها و تواناییهایی تکوینی هرکدام-به عنوان حق طبیعی- دارای وظایف خاصی می‌داند که توجه و رعایت آن باعث دست یابی به سعادت فرد و جامعه می‌شود.اخلاق اسلامی چنین تشابه مبتنی بر همسانی تکوینی زن و مرد درخلقت را نمی‌پذیردواژگان کلیدی: تربیت دوجنسیتی...
- کنترل بی تابی در شرایط بحرانی: روشی برای
رشد صبر
Abstract: در زمان بروز بحران، صبر و تحمل موجب سلامت روانی می شود. نداشتن بی تابی و جزع به اندازه‌ای در «صبر» اهمیت دارد که در برخی موارد صبر به عنوان مهار مستمر نفس از بی‌تابی و پرهیز از جزع تعریف شده است. عدم کنترل بی‌تابی عوارض متعدد جسمی و روانی بدنبال دارد. بر این اساس در مقاله حاضر بی‌تابی در شرایط بحرانی و روشهای کنترل آن مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق از نوع کیفی(تحلیلی) است که به روش مروری انجام شد که ترکیبی از روش مرور سیستماتیک، تحلیل محتوا و مرور ادبیات است. جامعه آماری منابع نظریه‌ها، دیدگاه‌ها و پژوهش‌های انجام شده در زمینه موضوع بود که با واژه‌های کلیدی: بی‌تابی، بی‌قراری، جزع، فزع، بی‌صبری، ناآرامی مورد جستجو قرار گرفتند. عمده منابع مورد استفاده، کتب در حوزه منابع اسلامی و مقالات علمی مربوط به این موضوع بود. در این زمینه دیدگاه‌های فلاسفه، حکما و متخصصان اسلامی مورد ملاحظه قرار گرفت و همچنین از قرآن، احادیث و روایات استفاده شد. نتایج تحقیق در قالب ماهیت بی‌تابی، علل بی‌تابی، انواع بی‌تابی، نشانه‌ها و نمودهای بی‌تابی، کارکرد بی‌تابی، آسیب‌ها و پیامدهای بی‌تابی، شیوه‌های بازداری از بی‌تابی و پیامدهای بازد...
- مؤلفه‌های رفتاری و هیجانی سبک زندگی
عفیفانه
Abstract: سبک زندگی عفیفانه یکی از انواع گوناگون سبک زندگی است که قلمرو گسترده‌ای را در بردارد و به ویژگیهای حوزه روابط میان‌فردی می‌پردازد و مشتمل بر اصول و قواعدی است که موجب ایجاد و تداوم عفاف در حیطه‌های مختلف زندگی می‌گردد. پژوهش کنونی با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و به منظور بررسی مؤلفه‌های رفتاری و هیجانی سبک زندگی عفیفانه با نگرش به منابع اسلامی انجام شده است. یافتهها حاکی از آن است که عدم جلوه‌گری و اجتناب از عوامل تحریک-کننده، ارضای نیازهای جنسی در بسترهای عفیفانه، هم‌افزایی برای توفیق در حفظ عفاف، قناعت به داشته‌ها و صیانت از سرمایه‌ها، ایجاد و افزایش رفتارهای عفیفانه و کاهش و حذف رفتارهای غلط ضد عفاف از جمله مهمترین مؤلفه‌های رفتاری سبک زندگی عفیفانه در منابع اسلامی است. هم-چنین، با کنترل ترس و اضطراب از تصمیمات و اقدامات عفیفانه، علاقه به زندگی سالم و آینده روشن و ندامت از خطاهای گذشته، انتظار و شوق برای تکامل و رشد، شادی و رضایت خاطر از حرکت در مسیر ارزشمند عفاف، محبت و عشق به خداوند و خوش‌بینی و امید به یاری او، تقویت حیا و کنترل و هدایت صحیح هیجانات جنسی می‌توان به عوامل هیجانی سبک زندگی عفیفانه دست ...
- تببین تأثیر و تأثرات ظاهر و باطن در
اندیشه تربیتی شهید مطهری
Abstract: فرایند تکامل انسان و سیر شکوفایی استعدادهای او، حرکتی است که از یک جهت رو به سوی باطن و حقیقت هستی دارد و از جهت دیگر حقایق کسب شده را در ظاهر عالم آشکار می‌سازد. این پژوهش با هدف تبیین چرخه ظاهر و باطن در تربیت بر اساس اندیشه شهید مطهری صورت پذیرفته است. برای این منظور تمامی آثار مکتوب شهید مطهری با روش تحلیلی توصیفی بدون نمونه‌گیری مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در اندیشه شهید مطهری نسبت‌های «باطن؛ حقیقت ظاهر»، «ظاهر؛ نماد باطن» و «ظاهر؛ وسیله باطن» میان ظاهر و باطن برقرار است. ایشان فرایند تربیت را به یک معنا چرخه‌ای میان ظهورات عملی متربی و باطن وی دانسته و از طرفی تربیت صحیح را حرکت به سمت باطن و از پوسته به مغر عنوان می‌کنند. لذا وظیفه مربیان در این نگاه، آشنایی کامل با این چرخه و تصمیم گیری برای اصلاح متربیان بر اساس آن است. چرا که برای رسیدن به باطن متربی راهی جز ظهورات باطن او در عمل وجود ندارد. همچنین مربی می‌تواند از این چرخه با تکرار عمل ظاهری صحیح و دریافت بازخورد آن، برای تثبیت و تقویت ملکات متربی استفاده کند.
- کارکردهای تربیتی پرسشگری در مثنوی معنوی
با تأکید بر دفتر اول
Abstract: مولوی از جمله شاعران و نویسندگانی است که در آثار خود به تأثیرگذاری کلام بر مخاطب و برانگیختن او توجه زیادی دارد. یکی از دلایل این ادعا، علاوه بر اشاره‌های مستقیم او به رعایت حال مخاطب و وجود پرسش‌های هم‌گرا، تبیینی و واگرا در مثنوی معنوی است که باعث فعال شدن فکر و ایجاد تغییر مثبت می‌شود. پژوهش حاضر ابتدا به جمع‌آوری پرسش‌های موجود در دفتر اول مثنوی معنوی پرداخته است، سپس ضمن جداسازی پرسش‌های تربیتی، برای آنها کارکردهای تربیتی بر اساس برانگیزانندگی که در مخاطب دارند ارائه کرده است. محققان پس از مطالعه و انتخاب نمونه و جمع-آوری داده‌ها، برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی داده‌ها بهره برده‌اند. حاصل این پژوهش قرار گرفتن پرسش‌های تربیتی دفتر نخست مثنوی در کارکردهایی چون ایجاد یادآوری، پذیرش ناتوانی، توجه و تمرکزدهی بر یک موضوع، نمایاندن غفلت و نادانی، غفلت‌زدایانه، استدلال خواهانه، بسط بینش و دانش، تردیدزدایانه، بیان پشیمانی و تلاش برای جبران، خواهش از خدا، خواهش از دیگران بوده است. مدرسان می‌توانند از پرسش در کارکردهایی که از مثنوی مولوی استخراج شد، جهت برانگیزانندگی، رفع اشکالات آموزشی و ترب...
- دشمن‌شناسی در تربیت سیاسی از منظر فقه
تربیتی
Abstract: در سپهر سیاست و در مطالعات سیاسی بحث از دشمن و دشمنی و نفی و اثبات آن مباحث دنباله‌داری را درپی دارد. در برخی دیدگاه‌ها از تطهیر دشمن و تئوریزه کردن تسلیم و نفی مقاومت در مقابل دشمن سخن گفته می‌شود و تلاش می‌شود برنامه درسی در تربیت سیاسی حاوی معرفی دشمن و دشمنی وی نباشد. نوشتار حاضر از افق فلسفه برنامه درسی و براساس روش تحقیق اجتهادی درصدد است به این سوال پاسخ دهد که «حکم دشمن‌شناسی در تربیت (آموزش دشمن) و میزان مطلوبیت درج دشمن‌شناسی در برنامه درسی از منظر فقه تربیتی چیست؟» برای این منظور، هشت دلیل قرآنی و حدیثی اقامه شد و به صورت اجتهادی مدلول آیات و روایات و نیز اعتبارسنجی رجالی روایات به تفصیل، مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که دشمن شناسی در تربیت (آموزش دشمن) از باب وقایه، امر به معروف، دعوت و نیز از باب وظایف حکومت اسلامی و نیز از باب إعداد قوا و آمادگی برای جهاد و دفاع و تحریض بر آن واجب است. روشهای تربیت سیاسی و شیوه‌های آموزش دشمن‌شناسی، خود محکوم به احکامی در فقه تربیتی است که در مجال دیگر باید بدان پرداخت.
- الگوی نظری "تربیت معنوی" با رویکرد
اسلامی؛ یک مطالعه سنتزپژوهی
Abstract: چکیده: امروزه رشد و تربیت معنوی در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه جدی قرار دارد. از سوی دیگر، ادبیات تربیت معنوی در دهه های اخیر در کشور ما نیز رواج بسیاری پیدا کرده است. ترجمه و استفاده از متون غربی بدون توجه به تفاوت در مفروضه ها و مبانی، خطر التقاط و انحرافات بعدی نسل جوان را در پی دارد. لذا در اولین قدم لازم است الگوی نظری تربیت معنوی با رویکرد اسلامی مشخص شود. هدف این تحقیق تبیین الگوی نظری تربیت معنوی با رویکرد اسلامی است. این پژوهش یک مطالعه کیفی است که با روش سنتزپژوهی انجام گرفته است. پس از تحلیل محتوای اسناد منتخب، کدگذاری داده ها، دسته بندی داده ها ذیل هشت طبقه، با هم نگری و ترکیب داده‌ها، در نهایت، مولفه‌های هشت گانه تربیت معنوی با رویکرد اسلامی شامل: مفهوم معنویت اسلامی، تعریف تربیت معنوی، ویژگی های تربیت معنوی، مبانی، اهداف، اصول، و روش های تربیت معنوی، و همچنین، نسبت میان دین و تربیت معنوی به دست آمد و تبیین شد. در نهایت، برخی ابهامات، چالش ها و همچنین، پیشنهادات پژوهشی برای ادامه مسیر پژوهش ها مطرح شد.
- بررسی انتقادی خط مشی های نظام آموزش و
پرورش ایران در تربیت جنسی نوجوانان
Abstract: «تربیت جنسی» یکی از پیچیده ترین و مهم ترین ابعاد تعلیم و تربیت و از موضوعات مهم حوزه اجتماعی است که در چگونگی شکل گیری شخصیت انسان نقش بسزایی داشته و بر افکار، عواطف و رفتارهای وی تأثیرگذار است. نظر به این که تحلیل مباحث نظری و خط مشی های عملی حوزه تربیت جنسی می‌تواند زمینه‌ساز روشنگری و تنویر اذهان محققان و متولیان امر تربیت شود، در پژوهش حاضر که با هدف بررسی انتقادی خط مشی های نظام آموزش و پرورش ایران در تربیت جنسی نوجوانان با رویکرد اجتماعی انجام شد، پژوهشگر بر آن است ﺗﺎ ضمن بررسی تمامی اسناد و آئین نامه های بالادستی نظام آموزش و پرورش و با در نظر گرفتن نقاط مثبت، به نقد خط مشی ها و رویکردهای این سازمان در حوزه تربیت جنسی بپردازد. نتیجه این ﭘﮋوهش ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس بررسی های انتقادی، خط مشی و رویکرد حاکم بر نگاه به تربیت جنسی در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش و ﭘﺮورش اﻳﺮان «مهار میل ﺟﻨﺴﻲ» اﺳﺖ، که می توان از آن به «خط مشی مهار» تعبیر ﻛﺮد. از وﻳﮋﮔﻲ های اﻳﻦ خط مشی ﺗﻮﺟﻪ بیشتر ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ های ﺳﻠﺒﻲ و تحریمی تربیت ﺟﻨﺴﻲ است. جلوه گری اﻳﻦ خط مشی از واقعیت میلﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى اﺳﺖ ﻛﻪ بیش از آﻧﻜﻪ میلﺟﻨﺴﻲ را ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻲ فضیلت ﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺗﻠ&#...
- تربیت اخلاقی فضیلت‌مند
Abstract: تربیت اخلاقی به‌عنوان یکی از مهمترین ارکان یک نظام تربیتی، سهمی عمده در جهت‌گیری آن نظام دارد از این لحاظ منظری که ما بر مبنای آن مواجهه با مسائل اخلاقی را برمی‌گزینیم، به‌صورت کاملاً تعیین‌کننده‌ای نظام تربیتی را برمی‌سازد. از‌این‌رو تربیت اخلاقی فقط یک زمینه و ساحت تربیتی مشخص و منفک نیست، بلکه به یک معنا، عمق و جوهره‌ی نظام تعلیم و تربیت را نشان می‌دهد. در این میان اخلاق فضیلت‌گرا به‌عنوان بدیلی برای نظام‌های اخلاقیِ عمل‌محور، می‌تواند چشم‌انداز متفاوتی را در فهم ما از مسائل اخلاقی رقم زند و بنیاد تربیت اخلاقی را نیز دستخوش تحول بنیادین گرداند. هدف از این مقاله واکاوی و صورت‌بندی این نقش در نظام تربیتی کلان است تا مشخص گردد که تربیت اخلاقی فضیلت‌مند می‌تواند چارچوبی متفاوت برای کلیت نظام تربیتی باشد. در این مقاله تلاش بر این است تا اولاً به‌صورت فلسفی و نظر یک به اخلاق فضیلت در ارتباط با تأثیرگذاری بر نظام تربیتی پرداخته شود و از سوی دیگر تنها جنبه خاصی از این نظام مورد توجه نباشد، بلکه تأثیر اخلاق بر کلیت نظام تربیتی مورد بررسی قرار گیرد. مقاله نهایتاً با این رهیافت به پایان می‌رسد که: تربیت اخلاقی فضیلت&#...
- الگوهای تربیت جنسی سلامت محور در فرایند
رشد
Abstract: این تحقیق با هدف ارائه الگوهای تربیت جنسی سلامت‌محور در دوره‌های مختلف رشدی، به صورت کیفی و با روش تحلیل اَسنادی انجام شد. با توجه به شرایط و مسائل خاص جنسینگی افراد، چهار دوره کودکی، نوجوانی، جوانی و پس از ازدواج در نظر گرفته شد. براساس ویژگی‌ها، تکالیف و چالش‌های رشدی، برای هر دوره یک الگوی راهبردی ویژه تربیت و سلامت جنسی به دست آمد. الگوی تربیت جنسیِ سلامت‌محور در دوره کودکی: با سه مؤلفه «محافظت، مراقبت و پیشگیری»، در دوره نوجوانی با سه مؤلفه «مراقبت، پیشگیری و مهار»، در دوره جوانی با سه مؤلفه «پیشگیری، مهار و سلامت» و در دوره پس از ازدواج با سه مؤلفه «تأمین، سلامت و عفاف» مشخص گردید. موفقیت در هر دوره، پیش‌نیاز تحقق مطلوب الگوی دوره بعدی است. این الگوها سیر تحولی تربیت جنسی افراد را با توجه به چالش‌های تحولی آنان نشان می‌دهد و برنامه‌های تربیت جنسی بر مبنای آن در خانواده و نظام آموزشی، تأمین‌کننده سلامت جنسی افراد در تمام دوره‌های رشدی خواهد بود.
- شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای
ارزیابی عملکرد و بررسی رابطۀ آنها با
بهرهوری شغلی معلمان
Abstract: در عصر حاضر رعایت اخلاق حرفه‎ای توسط مدیران منابع انسانی در حوزه‎های مختلف و از جمله در ارزیابی عملکرد، امری ضروری بوده و با اتخاذ تصمیمات منطقی و خردمندانه در این زمینه منافع بلندمدت سازمان تأمین می‎شود. هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه‎های اخلاق حرفه‎ای مورد توجه مدیران مدارس در ارزیابی از عملکرد معلمان و بررسی تأثیر آنها در بهره‎وری شغلی معلمان می‎باشد. روش این پژوهش، آمیخته، راهبرد پژوهش در بخش کیفی تحلیل مضمون بوده است. به این منظور 16 مصاحبه با مدیران باسابقه مدارس ناحیه1 بندرعباس انجام شد. با تحلیل محتوای مصاحبه‎ها، مؤلفه‎های اخلاق حرفه‎ای شامل کرامت انسانی، عدالت و انصاف، امانت‎داری و رازداری، حقیقت‎گرایی، توجه به رشد و تعالی، رعایت قوانین و مقررات، انتقادپذیری، تعهد و تخصص، صداقت و شفافیت برای ارزیابی از عملکرد معلمان شناسایی شد. مؤلفه‎های شناسایی شده و به سه دسته مؤلفه‎های اخلاقی مورد توجه در برخورد با معلمان، مؤلفه‎های اخلاقی فردی مدیر و مؤلفه‎های اخلاقی مورد نیاز در محیط مدرسه تقسیم‎بندی شد. در بخش کمّی پژوهش، داده‌ها با استفاده از دو پرسشنامه (پرسشنامۀ محقق‌ساخته برای سنجش اخلاق حرفه‌ا&#...
- واکاوی شاخصه‌های رویکرد معلمی در تربیت
دینی دانش‌آموزان برای جامعه مهدوی
Abstract: هدف از مطالعه حاضر شناسایی مؤلفه‌های رویکرد معلمی در تربیت دینی دانش‌آموزان جهت آمادگی آنها برای جامعه مهدوی بود. رویکرد تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای متعارف بود. مشارکت‌کنندگان شامل معلمان شاغل در مدارس شهرستان اردبیل در سال تحصیلی 1400-1401 بود که 14 نفر از آنان به صورت نمونه‌گیری هدفمند از نوع شاخص مورد مطالعه قرار گرفتند. در این راستا مصاحبه‌های نیمه سازمان یافته‌ای از آنها صورت گرفت و نمونه‌گیری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. برای اعتبارسنجی یافتهها از روش توصیف غنی داده‌ها و خود بازبینی محقق و برای تعیین پایایی داده‌ها از روش بررسی همزمان استفاده شد. یافتهها نشان داد که 7 مؤلفه هستی‌شناختی دینی (تضادناپذیری، ساختارشناسی پدیده‌ها، هنجارمحوری)، روایت گزینی (معنابخشی معنوی، شخصیت‌سازی دینی، مبانی‌سازی ظهور)، انسان‌شناسی دینی(توسعه معنوی، آینده پژوهی، تعلق‌پذیری باورها)، پژوهشگری دینی (گفتمان‌سازی مهدویت، نقادی، بسترشناسی)، مرجعیت‌شناسی (رهبریت، الگوسازی)، تلفیق‌پذیری ادیان (بحران‌شناسی دین زیستی، اشتراک دینی)، هویت‌سازی منتظران (بهزیستی دینی، منش پروری، تفکرگرایی، خود تعیین‌گری) مضامین اصلی هس...
- تحلیل انتقادی گفتمان تربیتی در ادبیات
داستانی دینی کودکان: تحلیل داستان پرواز
به‌سوی سیاره آزادی
Abstract: ادبیات داستانی کودکان یکی از مؤثرترین اشکال تعلیم و تربیت غیررسمی است؛ که متأثر از ایدئولوژی و گفتمان‌های موجود برخی عناصر تربیتی را در کانون توجه قرارمی‌دهد. محمود حکیمی به‌عنوان یکی از پرکارترین نویسندگان کودکان در فضای اجتماعی و سیاسی سال‌های قبل از انقلاب اسلامی و در تقابل با گفتمان نظام سلطه به نگارش داستان‌هایی برای کودکان پرداخته است و تربیت دینی را که دغدغه‌ی خود و بخشی از جامعه روشنفکری آن زمان بود را محتوای مناسب برای داستان‌هایش انتخاب کرده است. پژوهش حاضر با روش تحلیل گفتمان انتقادی و به‌صورت هدفمند داستان «پرواز به‌سوی سیاره آزادی» را که از گونه داستان‌های دینی است، با هدف استخراج برخی عناصر تربیتی شامل اهداف تربیتی، الگوهای رفتاری و روشهای تربیتی که در نظام‌های اعتقادی (ایدئولوژی‌ها) بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرند، تحلیل و تبیین کرده است. نتایج این پژوهش ازنظر تحلیل گفتمانی وجود پنج گفتمان را تائید می‌کند. حکیمی چهار گفتمان رایج هم‌عصر خود یعنی؛ گفتمان چپ مارکسیست، مسیحیت، ملی‌گرایی و سکولار را توصیف و موردنقد قرار داده است. گفتمان پنجم، گفتمان اسلام شیعه و گفتمان غالب و تعلق گفتمانی...
- بررسی موانع مؤثر بر برنامه امامان شیعه
در آموزش علوم اسلامی
Abstract: بررسی موانعی که مقابل امامان شیعهj در آموزش علوم اسلامی وجود داشت و تبیین آسیبهایی که هر یک از این موانع بر برنامه‎ی ایشان بر جای می‌گذاشت، هدف مطلوب این پژوهش است؛ موانعی که سبب شد جامعه اسلام، مانند پیکری واحد، پذیرای مرجعیت ایشان نشود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی−تحلیلی به منظور پاسخ به دو پرسش زیر سامان یافته است:
− چه موانعی در آموزش علوم اسلامی از سوی امامان شیعه خلل ایجاد می‎کرد؟
− این موانع، چه آسیب‎هایی بر برنامه امامان شیعه در آموزش علوم اسلامی وارد می‎ساخت؟
یافتهها حاکی از آن است که امامان شیعه در آموزش علوم اسلامی با سه مانع اساسی مواجه بودند؛ حکومت، جریانهای فعال در علوم اسلامی و التزام به اصل تقیه. این سه عامل آسیبهایی بر برنامه‎ی آموزشی امامان شیعهj وارد کرد که ظهور بدعت و انحراف در دین اسلام، ار بین رفتن بخشی از سرمایه انسانی و علمی شیعه در علوم اسلامی، سرگردانی شیعیان، نفوذ در تشیع امامی، تردید در محتوای برخی از احادیث و انحراف در محتوای علوم اسلامی برخی از آنها هستند.
- تحلیل تربیتی- روان‌شناختی آرامش خانواده
در پرتو مودت و رحمت با نگاهی به هرم سه
بعدی نفس انسان
Abstract: نظام خانواده از منظر اسلام بر سه رکن بنیادین -ایمان و باور اصیل، عواطف و گرایش‌های پایدار و سلوک اخلاقی استوار - برقرار می‌گردد. قرآن، ضمن اینکه تشکیل خانواده را یکی از نشانه‌های الهی می‌شمرد، تجلی آیات الهی در زندگی خانوادگی را محور ارکان مزبور دانسته است. این حضور الهی دست‌مایة اصلی حاکمیت آرامش بر فضای خانواده و زمینه‌ساز تربیت شایستة فرزندان است. آفرینش مرد و زن با هویت انسانی یکسان، برقراری ارتباط خاص زناشویی مابین زن و مرد با انگیزة نیل به آرامش، ایجاد مودت و رحمت مابین زوجین در آستانة ازدواج در راستای تدوام بخشیدن به زندگی آرمانی خانوادگی سرشار از آرامش و فراخواندن اهل تفکر به اندیشیدن در خصوص نظام خانواده، از مرحلة تشکیل تا بالندگی و گسترش آن به مثابة یکی از آیات الهی، موارد چهارگانه‌ای هستند که خداوند با بیان آنها پرتوی از حضور خویش را ترسیم فرموده است. مقالة پیش رو در صدد است با تکیه بر رهنمودهای قرآن و اهل بیت علیهم السلام و با روش اکتشافی، به استناد منابع موجود، از جمله با اشاره به نظریۀ "هرم سه بعدی روان انسان" نشان دهد که دو صفت شخصیت مودت و رحمت پشتوانة نیرومندی برای ایجاد و نهادینه سازی آرامش و فراه&#...
- بازنمایی آموزههای دینی در محتوای
برنامه ی درسی؛ تحلیل محتوای کلیه کتب
دوره اول ابتدائی بر اساس مولفه‌های
آموزههای دینی
Abstract: هدف از این پژوهش تحلیل محتوای کتب درسی در برنامه‌های درسی دوره ابتدایی بر اساس میزان توجه به آموزههای دینی بود. روش مطالعه از نوع تحلیل محتوای کمّی و جامعه پژوهش شامل تمامی کتابهای درسی دوره ابتدایی پایه‌های اول تا سوم بود که در سال تحصیلی 1399-1400 در مدارس ابتدایی مورد استفاده قرار گرفتند. بر این اساس 22 عنوان کتاب با 423درس، 2455 صفحه و 2469 تصویر به صورت تمام شماری، بررسی و تحلیل شدند. واحد زمینه در فرایند تحلیل محتوا، صفحه و واحد ثبت، تصویر و مضمون بود.فرایند کدگذاری به شیوه قیاسی و بر اساس مولفه‌های آموزههای دینی(آموزههای اعتقادی، آموزههای اخلاقی-ارزشی، آموزههای مناسکی- عملی،آموزههای عاطفی) مستخرج از مبانی نظری و مشورت با 7 تن از اساتید تربیت دینی، انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (مجذور خی) و برای مطالعه پایایی، از شیوه بازآزمایی بهره گیری شد که میزان توافق محاسبه شده به عنوان معیاری برای پایایی کدگذاری، 79% محاسبه گردید. یافتهها نشان داد مولفه ارزش‌های اخلاقی- ارزشی بالاترین فراوانی و آموزههای عاطفی کمترین فراوانی را در بین مولفه‌ها دارا هستند. کتابهای هدیه‌های آسمان، فارسی و &...
- واکاوی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر
به کودکان با توجه به پیش فرض های هستی
شناختی و معرفت شناختی صدرالمتالهین
Abstract: مقاله حاضر با هدف بررسی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر به کودکان با توجه به تباین پیش فرض های هستی شناختی و معرفت شناختی در الگوی مطلوب با الگوهای جاری نگاشته شده است. این "تباین" با تبیین "واقع گرا" بودن این پیش فرض ها در نگرش صدرایی و غیرواقع گرا بودن آن ها در پیش فرض های کلی فبک جاری به اثبات رسیده. این پیش فرض ها با مشخص کردن "آرمان" یا "هدف نهایی" کلاس آموزش تفکر به کودکان، اصول پیشبرد کلاس و در نتیجه الگوی مورد نظر را تعیین می کنند. این الگو در پژوهش حاضر اهداف، اصول، محتوا و روش ها را در بر خواهد داشت و همه آن ها از این آرمان متاثر می شوند. بنابر نتایج پژوهش حاضر در الگوی مطلوب با رویکرد صدرایی، آرمان نهایی در این کلاس "حقیقت آن گونه که در واقع خود هست" و "باور به بودن آن"، و معرفت بدان "ساختنی، کامل شونده و مرحله مند" خواهد بود که با معناشناسی در دستگاه اندیشه صدرایی معنایی متفاوت با برداشت های فبک جاری از آن خواهد داشت. پژوهشگر در این تحقیق از روش تحلیلی-استنباطی برای رسیدن به اهداف بنیادی پژوهش کیفی خود استفاده نموده است.
- شناسایی عناصر و مولفه‌های برنامه درسی
دین و زندگی مبتنی بر دیدگاه ماورای فردی؛
یک مطالعه کیفی
Abstract: هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی عناصر و مولفه‌های برنامه درسى دین و زندگى مبتنى بر دیدگاه ماوراى فردى در دوره متوسطه دوم بود. روش این پژوهش از نظر هدف، توسعه‌ای- کاربردی و از نظر نوع روش، تحلیل محتوى مبتنى بر کدگذارى سـه مرحله‌اى (باز، محورى و گزینشى) بود. حوزه مورد پژوهش شامل کلیه صاحب نظران و اساتید حوزه برنامه ریزی درسی، علوم‌تربیتی و مدیریت آموزشی بود که با روش نمونه‌گیری هدفمند، اساتیدی که شرایط مورد نظر را داشتند مورد مصاحبه نیمه-ساختاریافته قرار گرفتند که با رسیدن به اشباع نظریِ یافتهها، تعداد نمونه‌های پژوهش به دوازده نفر رسید. برای تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه، از روشهای سه مرحله‌ایِ کدگذاریِ استفاده شد. براساس یافته‌های به دست آمده، از کدبندی مصاحبه‌ها، هیجده مقوله و پنج عنصر مشخص گردید که شامل: عنصر هدف با پنج مقوله، عنصر ارزشیابی با چهار مقوله و عنصرهای ویژگی یادگیرنده، محتوا و روش به طور مشترک با سه مقوله به عنوان عناصر و محتواهای مورد شناسایی برای برنامه درسى دین و زندگى مبتنى بر دیدگاه ماوراى فردى در دوره متوسطه دوم بودند. از عناصر و مولفه‌های شناسایی شده می‌توان در طراحی الگوی مبتنی ...
- فقه و اخلاق معلمی: هم‌نشینی یا جانشینی
Abstract: ادبیات اخلاق حرفه‌ای درحال رشد و نمو است و به مرزهای آموزش و تعلیم و تربیت رسیده و مقولاتی چون اخلاق حرفه‌ای معلم را به بار نشانده است و لازم است برای بومی‌سازی آن تلاش نمود. از سوی دیگر فقه تربیتی بعنوان عرصه-ای جدید در تربیت‌پژوهی در حال تکوین است و نگاه تخصصی به حوزه معلم و تربیت معلم در این زمینه ضرورت می‌یابد و فقه معلمی درحال رشد و توسعه است. نسبت‌سنجی اخلاق معلمی و فقه معلمی در دو مقام پژوهش (تولید علم) و آموزش (برنامه آموزشی و درسی) ضرورت دارد و مساله این مقاله است. نوشتار حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ضمن تبیین چیستی فقه معلمی و اخلاق معلمی آندو را نسبت‌سنجی نموده و به این نتیجه رسیده که ایندو حوزه مطالعاتی ضمن تمایز، ترابط زیادی با یکدیگر دارند و در مقام پژوهش اخلاق معلمی (اسلامی) می‌تواند به فقه معلمی تکیه کند و تَن به روش‌شناسی اجتهادی وی دهد تا نظام جامعی از احکام، آداب و اخلاق معلمی به صورت روشمند استنباط شود. در پایان سرفصل درس اخلاق معلمی در برنامه درسی تربیت معلم، مورد ارزیابی قرار گرفته و پیشنهاداتی ارائه شده است.
- بررسی اثربخشی بستۀ آموزش حرمت‌خود در
دانش‌آموزان کلاس سوم دبستان شهر تهران
Abstract: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی بسته آموزش حرمت خود در دانش‌آموزان کلاس سوم دبستان شهر تهران انجام گرفت. به این منظور با روش نمونه‌گیری در دسترس از بین ۴۳ کودک کلاس سوم، با توجه به معیارهای ورود ۱۶ نفر انتخاب شدند. آزمودنی ها به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شده و تحت تست حرمت‌خود (Self-esteem) روزنبرگ قرار گرفتند. گروه آزمایشی دو بار در هفته تحت آموزش برنامه حرمت‌خود؛ که توسط محقق تهیه و روایی آن توسط متخصصان تأیید شد، در کنار آموزش‌های معمول قرار گرفتند. گروه گواه آموزش معمول خود را دنبال کرده و پس از هشت جلسه آموزش به گروه تحت آزمایش، آزمون‌های ذکر شده مجدداً از دو گروه اخذ و داده ها با روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به منظور تحلیل داده ها از ویرایش بیستم نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل کوواریانس یک‌راهه استفاده گردید. نتایج بدست آمده پژوهش حاضر نشان داد که نمرات آزمودنی‌های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در متغیر حرمت خود به‌طور معناداری افزایش یافته است (05/0>P). در مجموع نتایج یافتهها مشخص کرد به کارگیری برنامه آموزش حرمت خود روی کودکان دبستانی می‌تواند به افزایش حرمت خود بی‌انجامد.
- الگوی اخلاق مربی در قرآن با نظر به مبادی
فرآیند محور عمل اخلاقی متربی
Abstract: هدف از پژوهش حاضر، طراحی و تبیین الگوی اخلاق مربی در قرآن با نظر به مبادی فرآیند محور عمل اخلاقی متربی بوده است . بدین منظور، آن دسته از آیات قرآن که در آنها یک موقعیت تربیتی وجود داشت مورد واکاوی قرار گرفت. ضمناً برای درک صحیح‏تر مفاهیم قرآنی و سیاق آنها؛ به تفاسیر «المیزان »و «فی ظلال القرآن» نیز رجوع شد. در پژوهش حاضر، با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون، ابتدا 20 مضمون اصلی اخلاق مربی مرتبط با مبادی سه‏گانه فرآیندمحور رشد اخلاقی متربی یعنی «شناختی، گرایشی، اراده و عمل» استخراج شد. در گام بعدی، مضمون‌های اصلی بدست آمده در قالب سه مضمون سازمان دهنده و یک مضمون فراگیر دسته بندی گردید و در نهایت ، شبکه مضامین و الگوی آنها تدوین شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که مضمون‌های استنتاج شده محور شناختی در مولفه «کلام روشن و ابهام زدا برای روشنگری متربیان»، محور گرایشی در مولفه «تبیین مقاصد و مطامع غیردنیوی مربی» و محور اراده و عمل در مولفه «پیش قدمی مربی در عمل» دارای بیشترین فراوانی بودند و لذا در شمار مهمترین مولفه‌ها محسوب می‏شوند .
- تحول معنای علم و تاثیر آن بر حذف تربیت
دینی از نظام آموزش عمومی کشور
Abstract: هدف اصلی این پژوهش، بررسی تحول معنای علم و تاثیر آن بر حذف تربیت دینی از نظام آموزش عمومی کشور است. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی با استفاده از تکنیک اسنادی - کتابخانه ای بوده و نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی قرن ها، مسلمانان همواره مفهوم «علم» را در معنای «فائز» به کار برده و به باور ایشان، مسیر طلب علم درواقع همان مسیر فوز و فلاح و رستگاری انسان است. این درحالی است که از قرن نوزدهم بنیان معرفتی علم تغییر کرده و علم حسی عهده دار شناخت جهان پیرامون شد. معنای جدید علم، ظرفیت های جدیدی برای تسلط و غلبه انسان بر جهان طبیعی و اجتماعی معرفی کرده و به همراه خود ساختارهای جدیدی مانند نظام آموزش عمومی کشور را نیز بنا نهاد. نظام آموزش عمومی کشور با تولید و ترویج معنای علم «غالب»، این باور را در ذهن و جان دانش آموزان نهادینه می‌کند که هدف آنها از علم آموزی باید به خاطر سپاری و کسب اطلاعات در جهت غلبه بر جهان طبیعی و اجتماعی برای رسیدن به سود و منفعت مادی بیشتر باشد. بنابراین، خواسته یا ناخواسته نوع تربیت جدیدی در دستور کار نظام آموزش عمومی کشور قرار گرفته که در تقابل کامل با «تربیت دینی» بوده و در نهایت به حذف آن منجر شده است.
|
Open Access journal
