|
|
- Historyczna krytyka Ewangelii synoptycznych
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: William Alston;Marcin Iwanicki;Joanna Klara Teske
Abstract: Artykuł analizuje krytycznie pewne linie argumentacji stosowane przez wielu badaczy Nowego Testamentu na poparcie negatywnej oceny przekazów na temat wypowiedzi Jezusa i wydarzeń w Ewangeliach synoptycznych.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:47 GMT
- Przemiany tradycji zen na Zachodzie
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Maksymilian Roszyk
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:47 GMT
- Wojtyła and Krąpiec: Two Ways of Re-Empirizing Thomistic
Anthropology-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Piotr Stanisław Mazur
Abstract: The development of studies on the first- and third-person human experience which took place in the 20th century revealed the need to re-empirize Thomistic anthropology. Among the thinkers who undertook this task were Karol Wojtyła and Mieczysław Krąpiec. This re-empirization was linked with adapting the cognitive tools developed within the modern philosophy of the subject to descriptions of the first-person experience. Wojtyła assumed that the starting point of the cognition of the personal subject was the experience of performing an act, in opposition to what happens within a man. Krąpiec criticized this concept and proposed basing Thomistic anthropology on the subjective experience of existence, in which the ‘I’ manifests itself through ‘my’-acts. The experience of the act, on the one hand, and the immanence and transcendence of the self in relation to ‘my’-acts, on the other hand, allowed these philosophers to build an anthropological bridge to the Thomistic system.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Sztuka i transcendencja w refleksji estetyczno-religijnej Karola
Tarnowskiego-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Andrzej Krawiec
Abstract: Na gruncie polskiej estetyki filozoficznej rozważania Karola Tarnowskiego o sztuce odzwierciedlają przemiany, jakie dokonały się w fenomenologii — zwłaszcza francuskiej — w drugiej połowie XX wieku. Myślenie religijne, uwzględniające tradycję scholastyczną oraz klasyczną doktrynę transcendentaliów, okazuje się w wielu aspektach pokrewne fenomenologii donacji Jeana-Luca Mariona oraz nieintencjonalnej fenomenologii niewidzialnego życia Michela Henry’ego, ale nie jest z nimi tożsame. Poglądy estetyczne Karola Tarnowskiego, wybitnego filozofa religii i pianisty, odnajdujemy w rozproszonych tekstach, których nie zawsze głównym tematem jest sztuka, dlatego celem niniejszego artykułu jest syntetyczne ujęcie tej szczególnej refleksji w kontekście współcześnie prowadzonych debat usytuowanych wokół fenomenologii.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Neopatrystyczna koncepcja ascezy Sergieja Chorużego (1941–2020) i jego
heideggerowsko-foucaultiańskie inspiracje-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Justyna Kroczak
Abstract: W artykule przedstawiam osobowość twórczą współczesnego rosyjskiego myśliciela nurtu neopatrystycznego Sergiusza Chorużego ze szczególnym naciskiem na jego oryginalną koncepcję teorii ascezy (teorii energoform). Bazuje ona na źródłach patrystycznych, ale zdradza także inspiracje ustaleniami współczesnej filozofii zachodnioeuropejskiej, zwłaszcza myślą Martina Heideggera i Michela Foucaulta. W artykule analizuję główne założenia teorii ascezy Chorużego i komentuję heideggerowsko-foucaultiańskie elementy w niej zawarte. Rozważania na temat ascezy dotykają problemów zarówno typowo filozoficznych — ontologicznych, gdzie przejawiają się inspiracje Heideggerem, jak i historyczno-hermeneutyczne, gdzie widzimy polemikę z Foucaultem. W rezultacie przeprowadzam analizę komparatystyczną Heideggerowskiej i energijnej wizji człowieka, wskazując, że fenomeny życia duchowego, takie jak asceza, mogą z powodzeniem być przedmiotem rozważań teoretycznych oraz pokazać uniwersalność niektórych teologiczno-filozoficznych (ontologicznych) interpretacji kondycji człowieka.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Związki religii i techniki
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Halina Rarot
Abstract: Autorka analizuje, z punktu widzenia filozofii kultury, historyczną i współczesną kwestię relacji między religią a techniką. W wyniku tego filozoficznego namysłu stwierdza, że relacja ta może przyjmować cztery różne postaci. Zaprezentowana typologia relacji między religią a techniką staje się następnie narzędziem do znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy religie światowe w ich wymiarze światopoglądowym i instytucjonalnym mogą odnieść się w sposób konstruktywny (a nie wyłącznie pesymistyczno-krytyczny) do coraz bardziej skomplikowanych zagadnień cywilizacyjnych z przełomu XX i XXI wieku.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Koncepcja uczuć egzystencjalnych Matthew Ratcliffe’a
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Mateusz Chról
Abstract: Celem artykułu jest prezentacja i krytyczna analiza koncepcji uczuć egzystencjalnych, autorstwa współczesnego filozofa psychiatrii o orientacji fenomenologicznej — Matthew Ratcliffe’a. Uczucia egzystencjalne są specjalną klasą stanów afektywnych, nadającą emocjonalnego zabarwienia subiektywnemu doświadczeniu rzeczywistości. Mają one charakter przedrefleksyjny i stanowią niejawne tło świadomości fenomenalnej, które w potocznym doświadczeniu pozostaje poza polem uwagi. Uczucia te mają ścisły związek z emocjami, determinując typy przedmiotów intencjonalnych zawartych w stanach emocjonalnych i wyznaczając repertuar możliwych do doświadczenia emocji. Najważniejsze uczucia egzystencjalne, które wyróżnia Ratcliffe, to: (1) poczucie rzeczywistości, czyli przedrefleksyjne i fenomenalne wrażenie o realnym istnieniu świata jako takiego; (2) poczucie przynależności, czyli przedrefleksyjne i fenomenalne wrażenie własnego istnienia i osadzenia w świecie pośród osób i rzeczy. Te dwie kategorie stanowią fundamentalne składowe pierwszoosobowego doświadczenia podmiotu, wyznaczając tym samym jego relację do innych ludzi oraz rzeczywistości w jej najbardziej ogólnym sensie. W artykule przedstawiam główne cechy i typy uczuć egzystencjalnych. Zwracam także uwagę na szczególną rolę psychopatologii w analizie i uzasadnianiu istnienia tego zjawiska. W związku z tym, za Ratcliffem, opisuję w jaki sposób określone aspekty uczuć egzystencjalnych ulegają dezintegracji w przebiegu epizodów zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy schizofrenia. Pokazuję także różnicę pomiędzy fenomenologicznym i poznawczo-behoawioralnym podejściem do zaburzeń psychicznych. Powołując się na badania neurobiologiczne staram się wskazać potencjalne neuronalne korelaty uczuć egzystencjalnych. Tekst wieńczą krytyczne uwagi na temat koncepcji uczuć egzystencjalnych w ujęciu Matthew Ratcliffe’a. Rozwiązanie zidentyfikowanych wad i niedociągnięć tej teorii filozoficznej zarazem nakreśla przyszłe perspektywy jej rozwoju.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- W obronie argumentu z Wcielenia. Odpowiedź Stanisławowi
Ruczajowi-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Ks. Marek Dobrzeniecki
Abstract: Artykuł jest odpowiedzią na polemikę Stanisława Ruczaja z argumentem z Wcielenia, który został zaprezentowany w książce Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Ruczaj zarzuca tzw. obronie inkarnacyjnej, że nie rozważa ona możliwości, zgodnie z którą Bóg jest zarazem wcielony, jak i nieukryty. W niniejszym artykule koncentruję się na uzasadnieniu, dlaczego uważam, że jest możliwe, iż owa opcja jest dla Boga wykluczona. Według mnie istnieją racje przemawiające za tym, że jest ona (a) logicznie sprzeczna, (b) niespójna z doskonałym moralnie charakterem Boga, (c) nie skutkowałaby wyeliminowaniem niewiary bez oporu we Wcielenie.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Czy współczesne rozumienie problemu Bożej ukrytości
prowadzi do ateizmu'-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Ryszard Mordarski
Abstract: W artykule omówione zostały dwie znakomite prace na temat ukrytości Boga autorstwa Miłosza Hołdy (Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu) i Marka Dobrzenieckiego (Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga). Należą oni do tzw. przyjacielskich teistów, którzy usiłują traktować tezę o Bożej skrytości jako ważne poszerzenie problematyki klasycznego teizmu. Wydaje się jednak, że ulegają oni iluzji prowadzenia dialogu z tzw. przyjacielskimi ateistami, wciągającymi teistów w taką interpretację tezy o skrytości Boga, która wydaje się całkowicie sprzeczna z teizmem. Powstaje zatem pytanie, czy współczesne sformułowania problemu skrytości Boga są w jakikolwiek sposób do pogodzenia z chrześcijańskim teizmem'
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki
Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na
argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Marek Pepliński
Abstract: Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Wieczne problemy (nie)działania Boga w świecie oraz godzenia „Boga
filozofii” z „Bogiem objawienia”. Refleksje na kanwie książki
Miłosza Hołdy Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego
absconditeizmu-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Ks. Marek Słomka
Abstract: W książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu (Kraków: Wydawnictwo WAM 2020) Miłosz Hołda wnikliwie przedstawia poruszaną problematykę i proponuje ciekawe rozwiązania. Stanowiąc ambitną próbę wypracowania oryginalnego stanowiska w ważnym obszarze myśli chrześcijańskiej, publikacja domaga się krytycznej refleksji i uwypuklenia istotnych problemów, co jest celem niniejszego tekstu. Chodzi zwłaszcza o dwie kwestie o kluczowym znaczeniu dla teizmu: (nie)działanie Boga w świecie oraz godzenie „Boga filozofii” z „Bogiem objawienia”. W pierwszym z wymienionych zagadnień podstawowym problemem jest (częściowo) niewłaściwe podejście do przyrodniczego obrazu świata oraz do filozofii nauki i teologii nauki. W drugim obszarze głównym mankamentem analiz Hołdy jest rozbieżność między manifestowanym poparciem dla teizmu klasycznego a brakiem krytycznego spojrzenia na te jego elementy, które utrudniają, w niektórych zaś aspektach uniemożliwiają, wyrażenie istotnych treści judeo-chrześcijańskiego objawienia. Zawarte w artykule uwagi nie obalają w całości głównych tez stawianych przez Hołdę, lecz prowadzą do ich modyfikacji, dowartościowującej przyrodniczy obraz świata.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Poczucie obecności. Komentarz do książki Marka Dobrzenieckiego
Ukrytość i Wcielenie-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Stanisław Judycki
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Debata o ukrytości Boga jako odpowiedź na procesy
sekularyzacyjne-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Maciej Bała
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Wobec ukrytego Boga. Komentarz do książki Ukrytość i
Wcielenie-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Ks. Jan Sochoń
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- O Bożej ukrytości poważnie i bez ułatwień.
Odpowiedź Krytykom-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Ks. Miłosz Hołda
Abstract: Boża ukrytość jest problemem, który domaga się potraktowania z należytą powagą. Nie należy od tego problemu uciekać. Nie należy również ułatwiać sobie sprawy z Bożym ukryciem przez wprowadzanie rozwiązań, które sprawiają, że napięcie związane z problemem ukrytości znika lub zostaje złagodzone. Zaproponowane przeze mnie w książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu rozwiązanie, które nazwałem absconditeizmem, jest próbą zmierzenia się z problemem ukrytości w jego najmocniejszej możliwej postaci. Rozważam ten problem, biorąc pod uwagę również najmocniejszą wersję teizmu, którą określa się jako klasyczny teizm. Artykuł stanowi łączną odpowiedź na teksty, których autorami są Maciej Bała, Ryszard Mordarski oraz Marek Słomka. Odnoszę się do pojawiających się w wyżej wymienionych tekstach krytyk, doprecyzowuję moje stanowisko oraz przedstawiam racje, dla których uważam, iż proponowany przeze mnie absconditeizm, stanowiący poważne i unikające ułatwień ujęcie problemu ukrytości, jest właściwym sposobem podejmowania tego zagadnienia.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Strategie obrony teizmu przed zarzutem ukrytości Boga. Odpowiedź
Dyskutantom-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Ks. Marek Dobrzeniecki
Abstract: Artykuł jest odpowiedzią na krytyczne uwagi zgłaszane pod adresem książki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga przez Stanisława Judyckiego, Ryszarda Mordarskiego, Marka Peplińskiego i Jana Sochonia. Główny zarzut wobec mojego stanowiska głosi, że jest ono zbyt przychylne wobec argumentu J.L. Schellenberga, który niekoniecznie powinien być wzorem ujęcia problematyki ukrytości. Jednym z przejawów przyjęcia założeń kanadyjskiego autora jest zgoda na tezę o istnieniu niewierzących przy braku oporu.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Paradoksy podróży w czasie
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: David Lewis;Marcin Iwanicki;Joanna Klara Teske
Abstract: Autor eseju argumentuje, że podróże w czasie są możliwe, a paradoksy podróży w czasie są osobliwościami, a nie niemożliwościami. Obrona możliwości podróży w czasie wymaga przyjęcia (a) trwających w czasie rzeczy, które posiadają zarówno przestrzenne, jak i czasowe części, (b) psychologicznej ciągłości i łączności oraz ciągłości przyczynowej jako kryteriów tożsamości osobowej, a także (c) rozróżnienia pomiędzy czasem zewnętrznym i osobistym.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Maksymalna moc
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Thomas P. Flint;Alfred J. Freddoso;Marcin Iwanicki;Joanna Klara Teske
Abstract: Autorzy argumentują, że Bóg może być zarówno wszechmocny, jak i wszechmocny, oraz że Bóg może być zarówno wszechmocny, jak i nieskazitelny. Proponują pięć warunków filozoficznej adekwatności dla koncepcji maksymalnej mocy i przedstawiają analizę, która spełnia wszystkie pięć warunków. Jak argumentują, analiza ta jest zarówno filozoficznie adekwatna, jak i teologicznie akceptowalna.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:46 GMT
- Wiele twarzy republikanizmu: Wprowadzenie
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Rafał Paweł Wierzchosławski
Abstract: Tekst składa się z dwóch części. W pierwszej części autor wprowadza czytelnika w różne rozumienia (definicje) republikanizmu (tradycji republikańskiej), jakie możemy znaleźć we współczesnej literaturze przedmiotu. Jedocześnie zwraca uwagę, że termin ten funkcjonuje w różnych znaczeniach (wittgensteinowskie podobieństwa rodzinne): tradycja republikańska może być przedmiotem badań klasyków (starożytny Rzym), historyków różnych epok (Włochy, Holandia, Polska czy Anglia), historyków prawa i ustroju (np. amerykański mit założycielski), może stanowić inspirację dla współczesnych filozofów, którzy upatrują odrębnej i konkurencyjnej w stosunku do innych tradycji (liberalnej, komunitariańskiej) koncepcji wolności jako braku dominacji i poszukują strukturalnych form jej implementacji w organizmie państwa (kwestia sprawiedliwości i prawomocności). Jednocześnie odwołanie się do (współczesnego) republikanizmu może pełnić określone funkcje retoryczne i argumentacyjne (kostium historyczny): projektując określone wartości i relacje społeczne, które byłyby ich pochodną, odwołuje się do pewnych historycznych tożsamości (np. wspólne dziedzictwo europejskie bądź też tradycja narodowa). W drugiej części autor przdestawia założenia takiego właśnie wyboru autorów tekstów, które publikowane są w bloku republikańskim tego numeru. Wskazuje na ich dotychczasowy dorobek (kryterium doboru) oraz na wzajemne przenikanie polskiej i europejskiej (atlantyckiej) tradycji republikańskiej w tekstach poświęconych tradycji wolności Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Gałkowski, Pietrzyk-Reeves, Grześkowiak-Krwawicz). Współczesne kwestie otwiera tekst jednego z czołowych filozofów republikańskich, Philipa Pettita, do którego idei w mniejszym lub większym stopniu (niekiedy krytycznie) nawiązują w swoich tekstach pozostali autorzy (Lis, Grygieńć, Ciżewska-Martyńska i Wierzchosławski).
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Kant o republikanizmie
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Jerzy W. Gałkowski
Abstract: Problem republikanizmu należy do zespołu problemów polityki, którymi Kant zajął się już pod koniec życia. Rozwój i doskonalenie się człowieka nie mieści się w działaniu ludzkiej natury, która jest niezmienna, ale w osobowym działaniu wolności. Ostatecznym tego celem jest wieczny pokój. Warunkiem zaś rozwoju i osiągnięcia celu najwyższego jest zbudowanie ustroju republikańskiego. Kant pokazuje to m.in. na przykładzie rewolucji francuskiej. Choć jest zdecydowanym przeciwnikiem każdej rewolucji, ze względu na sposoby jej realizacji, to w tym przypadku jej skutki ocenia pozytywnie, gdyż wyraziło się w niej prawo narodu do swobodnego nadania sobie ustroju obywatelskiego prawego i uznanego za dobry, jakim jest ustrój republikański. Ustrój republikański jest najlepszy ze wszystkich i określa formę państwa oraz ważniejszą od niej formę rządu, charakteryzującą się rozdzieleniem władz ustawodawczych i wykonawczych oraz trzema istotnymi zasadami: 1) zasadą wolności wszystkich obywateli; 2) zasadą zależności wszystkich od wspólnego prawa; 3) zasadą równości obywateli.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Szesnastowieczna republikańska filozofia wolności
-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Dorota Pietrzyk-Reeves
Abstract: Celem tego artykułu jest krótka analiza republikańskiej koncepcji wolności przedstawianej w polskiej i pozapolskiej teorii republikańskiej XVI wieku. Punktem wyjścia rozważań jest teza głosząca, że kategoria wolności w teorii republikańskiej jest ściśle związana z namysłem i ustaleniami dotyczącymi istoty i celu wspólnoty politycznej, określanej w tradycji rzymskiej mianem civitas libera. Wolność jest pochodną dobrze urządzonego, wolnego ładu politycznego, w którym kluczową rolę odgrywa prawo i cnota. Analizując ideę wolności republikańskiej przez pryzmat dwóch kontekstów: klasycznej tradycji republikańskiej i jej ustaleń oraz ładu społeczno-ustrojowego Rzeczypospolitej, wskazuję, że łączy się ona ściśle z innymi kluczowymi dla teorii republikańskiej kategoriami, takimi jak res publica, sprawiedliwość i prawo, cnota, ustrój mieszany oraz obywatelskość, wyrażana w ideale vita activa, i dopiero w połączeniu z nimi możliwe jest ukazanie pełnego rozumienia wolności i jej uwarunkowań.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Samotna wyspa czy wolni wśród wolnych' Obraz wolnych republik w
dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Anna Grześkowiak-Krwawicz
Abstract: Badacze od dawna zwracali uwagę na głębokie przekonanie szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów o wyjątkowości jej kraju i jej swobód. Wbrew temu, co się czasem sądzi, nie był to wyraz sarmackiej megalomanii, która dała o sobie znać w wieku XVII i na początku XVIII, opinię tę głoszono co najmniej od połowy wieku XVI. Nie była to też jakaś polska osobliwość, podobnie mówili i zapewne myśleli o swoich swobodach obywatele innych wolnych rzeczypospolitych. Już w XV wieku mieszkańcy Florencji uważali swoją republikę za jedyną i nadzwyczajną, właśnie z racji panującej w niej wolności. Podobnie swój kraj i panującą w nim wolność oceniali Wenecjanie, a później Holendrzy, a także Anglicy. Zdanie: „jest tylko jedno królestwo na ziemi, gdzie wolność znalazła mieszkanie” wbrew pozorom nie odnosi się do sarmackiej Rzeczypospolitej, ale do hanoweriańskiej Anglii, a jego autor sądził, iż to jego ojczyzna jest jedynym krajem, a Brytyjczycy są jedynym ludem, który prawdziwie może o sobie powiedzieć: „jesteśmy wolni”. Szlacheccy obywatele Rzeczypospolitej wcześnie wpisali się w ten dyskurs, jeszcze przed pierwszą wolną elekcją. Autorka omawia dzieje owego dyskursu w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, stwierdzając, że w przeciwieństwie do odwołań w wieku XVI, a nawet w początkach wieku XVII pojawiające się później wzmianki o innych niż własna rzeczpospolita bądź niż republiki antyczne (szczególnie Rzym) były niezbyt liczne i dość powierzchowne, ich autorzy na ogół nie wiedzieli zbyt wiele o przywoływanych krajach, nie mieli jednak wątpliwości, że łączy je z Rzecząpospolitą pewne podobieństwo, które można by określić jako wspólnotę wolności. Bo też ten właśnie motyw, ważny także wcześniej, w wieku XVII i pierwszej połowie wieku XVIII stał się dominujący. Kryzys i skostnienie refleksji politycznej w połączeniu ze spadkiem zainteresowania światem zewnętrznym spowodował, że w szlacheckich dyskusjach politycznych nie pojawiały się już bardziej rozbudowane odwołania do innych krajów i ich rozwiązań ustrojowych. Ich uczestnicy jednak w dalszym ciągu włączali swój kraj w dość elitarną wspólnotę republik europejskich i w dalszym ciągu, nie bacząc na wszelkie różnice społeczne, wyznaniowe, polityczne, z których zresztą często nie zdawali sobie sprawy, uważali je za swoje „towarzyszki”.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Trzy błędy dotyczące demokracji - przekład z języka angielskiego i
opracowanie naukowe Janusz Grygieńć et al.-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Philip Pettit;Janusz Grygieńć
Abstract: Artykuł jest poświęcony trzem poglądom na temat demokracji, często przyjmowanym przez współczesnych decydentów, politologów i teoretyków polityki. Poglądy te, w mojej opinii, są błędne, ale błędne w sposób pouczający. Ukazują one bowiem poważne niezrozumienie natury i walorów demokracji. Jeśli uświadomimy sobie, dlaczego są one błędne, dostrzeżemy istnienie tych wymiarów demokracji, które zwykle łatwo umykają naszej uwadze. Do nazwania tych błędów używam nazwisk wybitnych myślicieli, którzy je popełnili. Pierwszy z nich określam błędem Berlina, odnajduję go bowiem w dorobku brytyjskiego myśliciela rosyjskiego pochodzenia, Isaiaha Berlina. Drugi z nich określam błędem Schumpetera, nazywając go na cześć amerykańskiego bankowca, ekonomisty i myśliciela politycznego austriackiego pochodzenia, Josepha Schumpetera. Trzeci określam mianem błędu Rikera, przypisując go Williamowi Rikerowi, amerykańskiemu politologowi, znanemu ze swojego rozróżnienia między liberalizmem a populizmem.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Republikanizm, ustrój mieszany, kultura sprzeciwu obywatelskiego. Wokół
odczytania myśli Jeana-Jacques’a Rousseau przez Philipa Pettita-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Rafał Lis
Abstract: W artykule proponuje się dyskusję z tezami Philipa Pettita zawartymi w książce On the People’s Terms: A Republican Theory and Model of Democracy i artykule „Two Republican Traditions”. Skupiając się na tzw. tradycji włosko-atlantyckiej, Pettit wskazywał na kluczowe dla republikanizmu powiązania etosów sprzeciwu obywatelskiego (contestatory citizenry) i ustroju mieszanego (mixed constitution). Nie jest przypadkiem, że do tak pojętej tradycji republikańskiej Pettit nie zaliczył Jeana-Jacques’a Rousseau, uznanego raczej za prekursora komunitaryzmu. Trudno się jednak zgodzić z prezentowaną przez Pettita klasyfikacją tradycji republikańskiej i — zwłaszcza — jego odczytaniem myśli Rousseau. Przede wszystkim to właśnie ta myśl ukazuje najlepiej, że republikanizm, uosabiający wszak ideę rządów obywatelskich, mógł przyswoić wartości ustroju mieszanego jedynie w sposób doraźny i warunkowy — jedynie dopóty, dopóki sprzyjały one ograniczeniu nieobywatelskich (niewybieralnych) czynników władzy. Trudno też przyjąć tezę Pettita, że zapoczątkowana przez Rousseau teoria zwierzchnictwa ludu musi podważać ideały kultury czujności obywatelskiej.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Od dominacji do kontestacji (i z powrotem'): Demokracja
republikańska i jej krytycy-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Janusz Grygieńć
Abstract: Przedmiot artykułu stanowi koncepcja demokracji kontestacyjnej zaproponowana przez Philipa Pettita oraz jej miejsce we współczesnej myśli republikańskiej. Autor tekstu opisuje relacje łączące tę koncepcję z ideami demokracji radykalnej i wolności republikańskiej, jak też jej implikacje instytucjonalne i związane z nią kontrowersje. Rozważone zostają główne zarzuty krytyków Pettita: fragmentaryczności i niedemokratyczności proponowanych przez niego rozwiązań, niepożądanych konsekwencji jego postulatu deliberacyjności i odpolitycznienia życia politycznego. Autor tekstu twierdzi, że jednym z największych braków koncepcji Pettita jest próba odpolitycznienia demokracji przez upełnomocnienie nienadzorowanych demokratycznie gremiów eksperckich. Prowadzi ona do pytania o kryterium stosowania instrumentów radykalno-demokratycznych i elitarystycznych, na które Pettit nie udziela zadowalającej odpowiedzi.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Wokół republikanizmu Ruchu Społecznego „Solidarność”: Próba
podsumowania głosów w dyskusji-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Elżbieta Ciżewska-Martyńska
Abstract: Artykuł jest próbą podsumowania dyskusji wokół republikanizmu „Solidarności” i wschodnioeuropejskiego ruchu dysydenckiego lat 70. i 80. XX wieku, która towarzyszyła transformacji ustrojowej po upadku komunizmu w 1989 r. Autorka przedstawia źródła i najważniejsze wątki tej dyskusji, umieszczając je w kontekście współczesnej filozofii politycznej. Dotyczą one historycznych analogii ruchu dysydenckiego, ideowego pokrewieństwa ruchu i tradycji republikańskiej oraz dziedzictwa ruchu w dyskursie publicznym i rozwiązaniach ustrojowych. Pozwala to, z jednej strony, przybliżyć się do odpowiedzi na pytanie o typ republikanizmu najbliższego polskim doświadczeniom, a z drugiej — co ważniejsze — podjąć próbę ewaluacji intelektualnej dyskusji wokół republikanizmu w Polsce po 1989 r.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Ontologia społeczeństwa, dobro wspólne i kontestacja. Wokół pewnych
kategorii państwa republikańskiego w ujęciu Philipa Pettita-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Rafał Paweł Wierzchosławski
Abstract: Philip Pettit jest jednym z czołowych filozoficznych kodyfikatorów (neo-)republikańskiej koncepcji wolności i rządu, który kieruje się ideałem nie-dominacji (imperium i dominium). Jednocześnie jest autorem wielu ważnych prac z obszaru filozofii nauk społecznych (kwestia wyjaśniania i interpretacji), etyki (konsekwencjalizm), ontologii społecznej (jak istnieją grupy społeczne) oraz filozofii umysłu (jak funkcjonuje podmiot intencjonalny). W świetle krytyk i polemik, jakie pojawiły się ze strony nowej „fali republikańskiej”, by określić tym mianem zwolenników populistycznego republikanizmu (John P. McCormick i inni), którzy oskarżają przedstawicieli wcześniejszej generacji tradycji republikańskiej, takich jak Johh G.A. Pocock, Quentin Skinner, a zwłaszcza właśnie Philip Pettit, o arystokratyczne „odchylenie” (jedynie klasy wyższe i elity korzystają na projekcie depolityzacji republiki) istotne jest wskazanie na znaczenie dla odczytania projektu republikańskiego wypracowanych przez Pettita rozwiązań w ontologii społecznej. Autor stawia tezę, że dopiero uwzględnienie jego stanowiska w ontologii społecznej pozwala na pełne zrozumienie (co nie znaczy, że akceptację) jego propozycji w filozofii politycznej. Struktura artykułu jest następująca: (1) autor przedstawia trzy wymiary ontologii społecznej w ujęciu Pettita; (2) następnie pokazuje ich znaczenie w definiowaniu kategorii dobra wspólnego w kontekście republikańskiej wspólnoty politycznej (model condominium), (3) wskazuje na pewne paradoksy związane z realizacją republikańskiego ideału obywatelskiej kontestacji. Jednocześnie autor zwraca uwagę na ewolucję projektu republikańskiego (pewnych jego aspektów) w zależności od analogicznych ewolucji propozycji (rozwiązań) w ontologii społecznej.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Odwrócone spektrum aksjologiczne, dobro po prostu i podstawy
moralności-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Stanisław Judycki
Abstract: Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej części pod uwagę brana jest możliwość, że ludzie, a być może także wszystkie inne skończone podmioty poznające, które dysponują zdolnością do formułowania ocen moralnych, podlegają uniwersalnemu złudzeniu co do hierarchizacji wartości moralnych, według których działają, a więc że mają odwrócone spektrum aksjologiczne. W części drugiej jest uzasadniana teza, że jedynym środkiem, pozwalającym wykluczyć możliwość podlegania radykalnej iluzji aksjologicznej przez skończone podmioty poznające, jest odwołanie się do metafizycznego pojęcia Boga, rozumianego jako pojęcie istoty najdoskonalszej, i do Jego wiedzy na temat tego, co jest dobre, a co jest złe. Kwestia istnienia Boga oraz wskazanie, w jaki sposób należałoby religijnie konkretyzować pojęcie Boga, nie są podejmowane. Do przeprowadzenia prezentowanej w artykule argumentacji wystarczy, że Bóg będzie rozumiany jako osoba dysponująca atrybutem wszechwiedzy. Część trzecia jest poświęcona uwagom na temat relatywizmu moralnego, zagadnieniu tzw. dylematów moralnych oraz pojęciu istoty dobra moralnego.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Tomasz z Akwinu o radości ze zła, które przytrafia się
innym-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Magdalena Płotka
Abstract: Tematem artykułu jest Tomasza z Akwinu koncepcja radości, której źródłem jest cierpienie innych osób (Schadenfreude). Pierwsza część obejmuje opis starożytnych źródeł Schadenfreude, którymi inspirował się Akwinata. Druga część dotyczy koncepcji nienawiści, która stanowi podstawę dla Schadenfreude. W trzeciej zaś części jest przedstawiona Tomaszowa próba rozróżnienia rozmaitych przypadków występowania Schadenfreude oraz ich częściowego moralnego usprawiedliwienia.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
- Monizm contra pluralizm logiczny w kontekście dyskusji W.V.O. Quine
– S. Haack-
Free pre-print version: Loading...
Rate this result:
What is this?
Please help us test our new pre-print finding feature by giving the pre-print link a rating.
A 5 star rating indicates the linked pre-print has the exact same content as the published article.
Authors: Bożena Czernecka-Rej
Abstract: Jednym z głównych pytań w filozofii logiki jest to, czy jest jedna, czy wiele logik. Pytanie to doczekało się różnych odpowiedzi, które formułują opozycyjne stanowiska: monizm logiczny contra pluralizm logiczny. Za reprezentatywnego przedstawiciela monizmu uznawany jest Willard Van Orman Quine, a pluralizmu — Susan Haack. Oba te stanowiska są kontynuowane współcześnie: monizm (m.in. Michael Dummett, Graham Priest, Timothy Williamson) oraz pluralizm (m.in. Jc Beall i Greg Restall, Johan van Benthem, Ottavio Bueno i Scott Shalkovski, Stewart Shapiro i Roy Cook). Monizm jest znacznie mniej preferowany niż pluralizm. W artykule wskazano na źródła pluralizmu w logice (m.in. wieloznaczność spójników języka naturalnego, prawdy i wynikania) oraz przywołano argumentacje wybranych przedstawicieli tego stanowiska.
PubDate: Fri, 07 Apr 2023 05:08:45 GMT
|
Subscription journal
