 Subjects -> SOCIOLOGY (Total: 553 journals)
| A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z | | The end of the list has been reached or no journals were found for your choice. |
|
|
- Od redakcji
Authors: Leszek Kopciuch
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Konflikty wartości: wprowadzenie
Authors: Leszek Kopciuch
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Konflikt wartości i pluralizm moralny w etyce normatywnej
Authors: Francesco Allegri
Abstract: Artykuł omawia charakterystyczne cechy i problemy pluralizmu moralnego, modelu teorii obowiązku w etyce normatywnej, zgodnie z którym (1) jest wiele podstawowych zasad moralnych; (2) te różne zasady mogą być ze sobą sprzeczne; (3) nie ma ścisłej hierarchii ważności, na podstawie której można by rozwiązywać konflikty między nimi. Autor pokazuje, że taka teoria lepiej niż propozycje konkurencyjne spełnia wymóg zgodności z naszymi myślowymi intuicjami i choć nie oferuje ogólnej procedury rozstrzygania, to jest w stanie sobie poradzić z problemem konfliktu zasad. W konkluzji autor wskazuje, że mimo wszystkiego, co można zrobić dla ulepszenia metodologii rozwiązywania konfliktów, pewien margines nieokreśloności jest w teoriach moralnych nieunikniony. I dobrze, że jest. Teorie moralne nie powinny być podręcznikiem odpowiedzi, które mają być stosowane mechanicznie, nie zostawiając miejsca dla autonomii osądu dokonywanego przez deliberujący podmiot.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Aprobata i dezaprobata w fenomenologii Husserla. Zarządzanie konfliktami
wartości poprzez uzasadnione oceny
Authors: Alessandro Guardascione
Abstract: Analiza aktów aprobaty (Billigung) to jedna z pierwszych prób podejmowanych przez Husserla w celu opisu wartościowania lub oceny (Wertschätzung). Jak wskazują niektórzy autorzy (Melle, 2020; 2012; Ramírez, 2018; Montagová, 2012), akty aprobaty odgrywają znaczącą rolę w naszym doświadczeniu, gdyż to dzięki nim stykamy się pierwotnie z uzasadnieniem naszych aktów emocjonalnych i wolitywnych. Mimo swego znaczenia, akty te zdają się jednak nie odgrywać dalszej roli w późniejszych rozważaniach Husserla na temat doświadczenia oceniającego. Opierając się na niedawno opublikowanych rękopisach włączonych do Studien zur Struktur des Bewusstseins, rekonstruuję Husserlowską koncepcję aprobaty, usytuowanej między aktami emocjonalno-wolitywnymi (Gemütsakte) a aktami intelektualnymi (Verstandesakte). W szczególności analizuję problemy, z którymi Husserl styka się, gdy pojmuje aprobatę jako „uczucie wtórne” (sekundäres Gefühl) związane z podobaniem się (Gefallen). Wskazuję również, że gdy badamy ważność naszych aktów intencjonalnych, aprobata i dezaprobata nie tylko ujawniają zajmowaną przez nas postawę oceniającą, ale stanowią również uczuciowe podłoże, na którym możemy opowiadać po jakiejś stronie w konfliktach wartości. W rzeczy samej, uświadamiając sobie nasze oceny, możemy przyjąć lub odrzucić emocje, pragnienia i życzenia oraz związane z nimi wartości – na bazie tego, czy uznajemy je za dobre czy złe, uzasadnione czy nieuzasadnione.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Wartość i znaczenie. Na rzecz etyki i metafizyki osoby
Authors: Emilio Sierra Garcia
Abstract: W celu wypracowania antropologii osoby, w artykule odwołuję się do analizy ludzkiej osoby, pojęcia wartości i znaczenia przeprowadzonej przez Dietricha von Hildebranda. Na podstawie metody fenomenologicznej i realizmu filozoficznego Hildebrand chce odnowić Arystotelesowskie pojęcie osoby, by wyrazić jej wyjątkowość oraz możliwość ujęcia wartości i potraktować to jako drogę do rozwiązania obecnego kryzysu wartości i człowieczeństwa, jak to ujmują tacy filozofowie, jak ByungChul Han czy Günther Anders.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Uniwersalizm poprzez dialog
Authors: Robert Allinson
Abstract: Proponuję rozwinięcie i poszerzenie pism Profesora Janusza Kuczyńskiego na temat uniwersalizmu polegające na modyfikacji słowa „humanizm” poprzez dodanie przedrostka „post” – by rozszerzyć pojęcie humanizmu na wszystkie obecne i przyszłe czujące i nieczujące – istoty żywe – oraz poprzez podkreślenie wątku etycznego, który jest drogowskazem dla dialogu w ogóle, a dialogu międzykulturowego w szczególności. Jeśli ma się prowadzić autentyczny dialog, nie można wykluczyć żadnego istotnego punktu widzenia, a zatem uniwersalizm jest warunkiem koniecznym autentycznego dialogu, który szuka prawdy, a nie przewagi nad drugim w argumentacji. W istocie, pozwala nam to odczytać druga część tytułu pracy Kuczyńskiego Dialog i uniwersalizm jako nowy sposób myślenia. Jeśli myślimy o myśleniu jako o poszukiwaniu prawdy, to prawdziwy dialog, czy też polilog sensu stricto, jest – by wzmocnić Kuczyńskiego pojęcie dialogu – jedynym sposobem myślenia. Debata czy erystyka nie są myśleniem. Nie są poszukiwaniem prawdy. Są próbą pokonania drugiego w sporze. Jeśli ma się odkryć prawdę, to prawda ta musi być uniwersalna.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Prawo, wartości i państwo: fundamenty teorii derywacyjnych
Authors: Alexandre de Lima Castro Tranjan
Abstract: Celem artykułu jest przedyskutowanie materialnych uwarunkowań systemów prawa i wartości we współczesnych społeczeństwach. Opierając się zarówno na analizie Pashukanisa, jak i Althussera, krytykuję pozytywistyczne teorie Kelsena i Harta – ze względu na jałowość tego, co ci ostatni autorzy postulują jako fundamenty systemów prawnych. Wbrew temu, czego bronili autorzy pozytywistyczni, twierdzę, że normy to drugorzędny aspekt prawa, charakteryzowanego przede wszystkim przez relacje, jakie ustala ono pomiędzy podmiotami prawnymi, powstające w ekonomii produkcji i wymiany wartości pomiędzy formalnie wolnymi i równymi podmiotami. W ten sposób podmiotowość prawna odzwierciedla formę towarową, ponieważ jest logicznie konieczne, by umowy były zawierane z woli stron. W przeciwnym razie chodziłoby jedynie o sytuację narzucania siły. W ostatniej części artykułu omawiam ideologiczne pochodzenie woli i uznawanych przez ludzi wartości.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Między potrzebą wolności i uniwersalizmem a potrzebą bezpieczeństwa
duchowego i partykularyzmem
Authors: Jacek Breczko
Abstract: Spór między zwolennikami wizji kosmosu i ludzkości jako harmonii i ładu (w głębokiej strukturze) oraz zwolennikami wizji kosmosu i ludzkości jako konfliktu, „walki przeciwieństw”, sięga korzeniami do początku filozofii. Harmonijna była doktryna pitagorejczyków, dynamiczna doktryna Heraklita. Zastanawiając się nad konfliktami wartości, będę kroczył – bliższą mi – dialektyczną ścieżką Heraklita. Sądzę przeto, że sprzeczności (również w tym, co ludzie uznają za cenne, dobre, wartościowe) są „napędem dziejów”. Wydaje się – i to jest główna teza tego artykułu – że mamy obecnie do czynienia (w skali globalnej) z konfliktem dwóch zestawów wartości: z jednej strony jest to potrzeba wolności, powiązana z uniwersalizmem i indywidualizmem, z drugiej strony – potrzeba bezpieczeństwa duchowego i socjalnego, powiązana z partykularyzmem oraz wspólnotowością. Owo napięcie jest jedną z przyczyn akceleracji, a nie „końca historii”: po pierwsze, wiąże się z tendencją do „ucieczki od wolności”, czyli do odchodzenia od liberalnej demokracji z trójpodziałem władz w kierunku ustrojów scentralizowanych i autorytarnych; po drugie, z kształtowaniem się – w sferze geopolitycznej – nowego układu dwubiegunowego, którego katalizatorem jest wojna w Ukrainie.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Typologia konfliktów wartości
Authors: Antoni Płoszczyniec
Abstract: Celem niniejszego artykułu jest uzasadnienie tezy o występowaniu różnorodnych konfliktów wartości, a następnie zilustrowanie ich za pomocą typologii. Pierwsze rozważania dotyczą ogólnego pojęcie konfliktu i fenomenu konfliktu jako przedmiotu dociekań aksjologicznych, po czym analizowane są założenia ontoaksjologiczne, które mają na celu unaocznić obecność i wielorakość konfliktów wartości. W przedstawionej typologii za kryterium konceptualnego podziału przyjęto stopień transcendencji danego typu konfliktu względem człowieka.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Wartości purytańskie a współczesność. Pytania o ich aktualność w
kontekście amerykańskim
Authors: Piotr Stawiński
Abstract: Celem artykułu jest przedstawienie niektórych aspektów dyskusji na temat trwałości i znaczenia wartości purytańskich we współczesnym życiu Amerykanów. Kwestia oddziaływania XVII-wiecznej myśli teologiczno-społecznej na system wartości na początku kolonialnej, a potem państwowej rzeczywistości Stanów Zjednoczonych jest jednym z istotniejszych wątków ich historiografii i refleksji społecznej. Stanowiska w tej sprawie rozwijały się i zdobywały uznanie w różny sposób, zwykle skupiając się wokół wiary w istnienie tego oddziaływania, różniąc się poglądem na znaczenie poszczególnych jego elementów i ich żywotność. Autor stoi na stanowisku, że ideały purytańskie wywarły znaczący wpływ na społeczeństwo amerykańskie, stając się jednym z najsilniejszych filarów amerykańskiej tożsamości historycznej i kulturowej. Począwszy od charakterystyki purytanizmu, odwołującej się do ważnych aspektów teologii (teologia przymierza lub federalna), analiza koncentruje się na takich cechach, jak indywidualna wolność i samodzielność, antyautorytaryzm, współodpowiedzialność z elementami demokracji i dowartościowanie edukacji.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Środkowoeuropejska literacka rekonceptualizacja pamięci historycznej:
przypadek powieści Ingeborg Bachmann
Authors: Basia Nikiforova
Abstract: Przypadek środkowoeuropejskiej tolerancji to klucz do zrozumienia życia duchowego i artystycznego w XX wieku. Szczególnymi cechami środkowoeuropejskiego życia duchowego i narracji są uczucia nostalgii, rozliczne retrospekcje w czasie, kosmopolityzm i jednocześnie silna tożsamość regionalna. Europa Środkowa jest przestrzenią odmiennego i szczególnego rodzaju tolerancji. Artykuł analizuje konstruowane przez Ingeborg Bachmann literackie interpretacje filozofii języka Wittgensteina oraz odpowiedzi na to filozoficzne i geopolityczne wyzwanie. Granice Cesarstwa Habsburgów to symbol transgranicznych tożsamości i transgranicznej kultury. Autorka proponuje, by na środkowoeuropejską literacką nostalgię spojrzeć jak na możliwość geograficznego i terytorialnego usytuowania środkowoeuropejskiej kultury i duchowości. Ingeborg Bachmann wykreowała własne granice: granicę językową, granicę płci, czasu, terytorium i myślenia filozoficznego.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Doświadczenie weredyczne i niepodważalność racji w dysjunktywizmie
epistemologicznym Johna McDowella
Authors: Michał Piotr Bochen
Abstract: Dysjunktywizm epistemologiczny McDowella opiera się na tezie o odmiennym statusie epistemicznym doświadczeń weredycznych i nieweredycznych. Niektóre doświadczenia weredyczne mogą bowiem stanowić przypadek manifestowania się tego, że x jest F – McDowell uważa, że w takiej sytuacji podmiot dysponuje niepodważalną racją dla przekonania o tym, że x jest F ma miejsce. W krytycznej części artykułu pokazuję, że tak rozumiane doświadczenie nie może dostarczyć podmiotowi niepodważalnej racji, ponieważ identyfikacja doświadczenia jako manifestowania się tego, że jest F jest zdolnością zawodną. W ostatniej części artykułu wskazuję, że możemy przyjąć koncepcję uzasadnienia percepcyjnego bez potrzeby przyjmowania idei niepodważalności racji.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Kultura w myśli św. Tomasza
Authors: Wojciech Stanisław Kilan
Abstract: W artykule rekonstruuję i poddaję krytycznej analizie koncepcję kultury św. Tomasza z Akwinu. Rekonstrukcja historyczna służy celowi, jakim jest ukazanie: (a) ograniczeń Tomaszowej teorii kultury, a także (b) jej aktualność (oraz jej żywotność w kontekście innych dyscyplin filozoficznym, między innymi – filozofii biznesu). Choć Akwinata w swoich pismach nie rozważał bezpośrednio zagadnienia kultury, to zamierzony cel zostaje osiągnięty przez wpisanie omawianego zagadnienia w szerszy kontekst Tomaszowej etyki cnót. Uznając na wstępie, że kultura stanowi niejako duszę wspólnoty, wykazuję, że właśnie jako duchowy aspekt communitas, kultura jest adresatem obowiązków wynikających z cnoty sprawiedliwości. Następnie, uszczegóławiając analizę, ustalam, że cnotą, która najlepiej uchwytuje zagadnienie kultury w kontekście wspólnotowym, jest pietas (w polskich tłumaczeniach określana jako patriotyzm lub pietyzm), której przedmiotem jest to, co człowiek winny jest wspólnocie, z której pochodzi. Omawiam podstawowe sposoby realizacji cnoty pietas – cześć oraz służbę – oraz wskazuję, jak realizują się one w aspekcie kultury.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- W poszukiwaniu samowiedzy. Oblicza wartości w mitach jako kodach kultury
na przykładzie Syzyfa, Odysa i Edypa
Authors: Ewa Lech
Abstract: W prezentowanych rozważaniach przedstawiam mity jako dotąd jednostronnie odczytywane metafory podróży ludzkiej racjonalności w poszukiwaniu władzy i wiedzy (Edyp), maksymalizacji zysku (Syzyf), autonomii (Odys). Zaprezentowane reinterpretacje ukazują „inną” stronę wartości, którym już nadaliśmy znaczenie. Ulisses swoją mądrość zawdzięcza napotkanym kobietom. Kara Syzyfa – wtaczanie głazu na górę – to esencja wyalienowanego życia. Heros Edyp przegrał z fatum, ale u kresu życia uosabiał mądrość i spełnienie. A współczesny człowiek – „antropoceńczyk”' – zatraca się w panowaniu nad Ziemią i na Ziemi. Jego rozwój i wzrost nie jest rozkwitem. Władza i wiedza nie zapewniają wolności. Autonomia i samowiedza nowoczesności grożą samozagładą. Zagrożenie kryzysem klimatycznym odsłania Janusowe oblicze współczesnych wartości.
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
- Kryzys jako kategoria filozoficzna
Authors: Tomasz Stefaniuk
PubDate: Tue, 14 Feb 2023 12:07:23 +010
|
Open Access journal
