Authors:Michał Kozłowski Abstract:Pier Paolo Pasolini’s Pendulum Swing on FascismThe following work is a case study. Its purpose is to reconstruct a particular situation involving the recognition and understanding of fascism. This situation is determined by both history and the social dynamics of the present day. The time and place is Italy of the 1960s and 70s, the observer – Pier Paolo Pasolini. But not because he offers us an original, complex and versatile theory of fascism. On the contrary, Pasolini can be superficial and rash, while his polemic passion often devours the argument and the analysis. However, Pasolini’s method of intellectual and political involvement allows us to use it as a keystone of a makeshift synthesis of a certain version of leftist anti-fascism. Piera Paola Pasoliniego pętla faszystowskaPoniższy tekst jest studium przypadku. Jego celem jest odtworzenie pewnej sytuacji rozpoznawania i rozumienia faszyzmu. Sytuacja ta jest wyznaczona zarówno przez historię, jak i przez społeczną dynamikę współczesności. Czas i miejsce to Włochy lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Podmiotem rozpoznającym jest Pier Paolo Pasolini. Nie dlatego, że oferuje nam oryginalną, złożoną i wszechstronną teorię faszyzmu. Przeciwnie, Pasolini bywa powierzchowny, gwałtowny, jego pasja polemiczna często pochłania argument i analizę. Jednak sposób intelektualnego i politycznego zaangażowania Pasoliniego pozwala nam posłużyć się nim jako zwornikiem w prowizorycznej syntezie pewnej wersji lewicowego antyfaszyzmu. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/slh.2585
Authors:Katrin Stoll Abstract: Beyond Conceptions of Fascism and Fascist Conceptions: On the Category of FascizationIn discussing conceptions and definitions of fascism, this text offers a new and broader perspective on the phenomenon by introducing the concept of fascization as an analytical tool. Given the fact that the conditions that fascism produced have not been destroyed, its elements have not been delegitimized and that the fascist imagination still exists in European and non-European societies, the author argues that we need a new category connecting the past and present without historicizing fascism. The author identifies practices and forms of fascization in evidence such as the EU anti-migrant and anti-refugee policy as well as racist violence in Germany after reunification. The author critically examines various definitions of fascism and analyses its key characteristics including the fascist community from a psychoanalytical perspective. The author also looks at the historiographical debate concerning the question of whether or not fascism could be considered revolutionary or counter-revolutionary. Making a clear-cut distinction between fascism and National Socialism, the author re-visits the case of Ernst Nolte whose interpretation of the origins of National Socialism resurrected the Nazi Weltanschauung by normalizing and justifying the Nazi campaign against the European Jews. Poza koncepcjami faszyzmu i koncepcjami faszystowskimi. O kategorii faszyzacjiOmawiając koncepcje i definicje faszyzmu, autorka oferuje nowe i szersze spojrzenie na to zjawisko, wprowadzając pojęcie faszyzacji jako narzędzie analityczne. Biorąc pod uwagę fakt, że warunki, które wyprodukowały faszyzm, nie zostały zniszczone, jego elementy nadal nie zostały zdelegitymizowane, a wyobraźnia faszystowska wciąż istnieje w europejskich i pozaeuropejskich społeczeństwach, autorka argumentuje, że potrzebujemy nowej kategorii łączącej przeszłość i teraźniejszość, jednakże takiej, która nie uhistoryczniałaby jednocześnie faszyzmu. Autorka identyfikuje praktyki i formy faszyzacji w takich sferach, jak unijna polityka antyimigrancka i antyuchodźcza, a także istniejące pod postacią rasistowskiej przemocy w zjednoczonych Niemczech. Krytycznie bada różne definicje faszyzmu i analizuje jego kluczowe cechy, w tym wspólnotę faszystowską z perspektywy psychoanalitycznej. Przygląda się również historiograficznej debacie na temat tego, czy faszyzm można uznać za rewolucyjny czy kontrrewolucyjny. Dokonując wyraźnego rozróżnienia między faszyzmem a narodowym socjalizmem, autorka ponownie analizuje sprawę Ernsta Noltego, którego interpretacja genezy narodowego socjalizmu wskrzesiła nazistowski Weltanschauung, normalizując i usprawiedliwiając nazistowską kampanię przeciwko europejskim Żydom. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/slh.2716
Authors:Katrin Stoll Abstract: Producing an Antisemitic Consensus within the Framework of the Judenjagd: The Role of Poles in the Holocaust Based on the Murder of Nachman Blumental’s Family in Wielopole Skrzyńskie during the German OccupationThis article – which is based on the records of Nachman Blumental that I discovered as part of my work on his archive material and that I brought to light, as well as on the documentation of two official investigations – deals with the complicity of Poles – uniformed (the policja granatowa, or Blue Police) and civilians – in the Nazi project to kill every Jew without exception in Dębica County during the German occupation. I analyze the mechanism that set in motion antisemitic violence within the framework of the Judenjagd, i.e. the Jew hunt. I argue that it was attitudes and behaviors in the environment that determined the effectiveness of the German Nazi project to persecute and murder all Jews without exception. The majority group plays the role of “second instance” (Elżbieta Janicka). By reconstructing the crime against Ariel Blumental and Maria Blumental in June 1943 in Brzeziny, Mała and Wielopole Skrzyńskie, and by deconstructing the mystification of the crime by the inhabitants, I uncover the foundations of this process and show how the mechanism of self-representation as non-involved functions. “Participating observers” (Elżbieta Janicka) mask their own participation in the murder of Nachman Blumental’s family. The task, then, is to interpret both what is said and what is not said. The crime discussed in the article is emblematic in that it sheds light on the socio-cultural framework of the Holocaust and its landscape. It shows the loneliness of those who were hiding, handed over and sentenced to death by their neighbors. Produkowanie antysemickiego konsensusu w ramach Judenjagd. Rola Polaków w Zagładzie na przykładzie zamordowania rodziny Nachmana Blumentala w Wielopolu Skrzyńskim podczas okupacji niemieckiejArtykuł, oparty na zapiskach Nachmana Blumentala odkrytych przeze mnie w czasie pracy nad jego archiwum, które wydobyłam na światło dzienne, oraz na dokumentacji dwóch śledztw, traktuje o współsprawstwie Polaków – mundurowych (policji granatowej) i cywilów – w nazistowskim projekcie Zagłady w powiecie dębickim podczas okupacji niemieckiej. Analizuję w nim mechanizm, który uruchamiał przemoc antysemicką w ramach Judenjagd, czyli polowania na Żydów. Dowodzę, że to postawa i zachowanie otoczenia zadecydowały o skuteczności niemieckiego nazistowskiego projektu prześladowania i mordowania wszystkich Żydów bez wyjątku. Grupa większościowa odgrywa rolę „drugiej instancji” (Elżbieta Janicka). Rekonstruując zbrodnię na Arielu Blumentalu i Marii Blumentalowej w czerwcu 1943 roku w Brzezinach, Małej i Wielopolu Skrzyńskim oraz dekonstruując mistyfikację zbrodni przez mieszkańców, pokazuję, na czym polega proces i jak funkcjonuje mechanizm samoprzedstawiania się jako osoby niezaangażowanej. „Obserwatorzy uczestniczący” (Elżbieta Janicka) maskują bowiem własny udział w zamordowaniu rodziny Nachmana Blumentala. Moje zadanie polega zatem na interpretacji tego, co zostało powiedziane, i tego, co nie zostało powiedziane. Zbrodnia, o której traktuje artykuł, jest emblematyczna w tym sensie, że rzuca światło na ramę społeczno-kulturową i na krajobraz Zagłady. Pokazuje samotność ukrywających się, wydanych i skazanych na śmierć przez sąsiadów.
Authors:Joanna Tokarska-Bakir Abstract: Pulp: My Reply to Ryszard Śmietanka-KruszelnickiThe article is the author’s response to Dr. Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki’s review of Pod klątwą: Społeczny portret pogrom kieleckiego [Under Curse: A Social Portrait of the Kielce Pogrom] (2018), which appeared in the journal Polish-Jewish Studies in January 2021. Miazga. Odpowiedź Ryszardowi Śmietance-KruszelnickiemuNiniejszy artykuł stanowi odpowiedź autorki na recenzję jej książki Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego (2018) dr. Ryszarda Śmietanki-Kruszelnickiego, który ukazał się w styczniu 2021 roku w piśmie "Polish-Jewish Studies". PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/slh.2556
Authors:Markus Wegewitz Abstract: Categorical Mistakes: Antifascism in Public Discourse and Transnational BiographyThis essay examines some of the recent tendencies to delegitimize antifascism both as a political phenomenon and as a topic of historical research. In German academia and beyond, this “antiantifascist” current operates according to notions of communist contamination. To counter these narratives, I propose to look at the plurality of antifascism, its various continuities and the personal experiences of its historical agents. In particular, I make my case exploring the transnational biography of the Dutch journalist Nicolaas Rost. Błąd kategoryczny. Antyfaszyzm w dyskursie publicznym i biografice transnarodowejW artykule analizuję niektóre niedawne próby delegitymizacji antyfaszyzmu zarówno jako zjawiska politycznego, jak i przedmiotu badań historycznych. W niemieckich środowiskach akademickich i poza nimi ten „anty-antyfaszyzm” operuje pojęciami komunistycznego skażenia. Aby przeciwstawić się takim narracjom, proponuję szerszą perspektywę historyczną. Bierze ona pod uwagę wielość antyfaszyzmu, jego różne linie ciągłości i doświadczenia jego historycznych przedstawicieli. W szczególności udowadniam to, badając transnarodową biografię holenderskiego dziennikarza Nicolaasa Rosta. Kategorienfehler: Antifaschismus im öffentlichen Diskurs und transnationaler BiografikDieser Essay nimmt einige Versuche aus der jüngsten Zeit in den Blick, Antifaschismus sowohl als politisches Phänomen als auch als Thema geschichtswissenschaftlicher Forschung zu delegitimieren. An deutschen Universitäten und darüber hinaus bemüht dieser „Anti-Antifaschismus“ die Figur der kommunistischen Kontamination. Um solchen Narrativen entgegenzutreten, schlage ich eine breitere historische Perspektive vor. Diese soll die Pluralität des Antifaschismus, seine verschiedenen Kontinuitätslinien und die Erfahrungen seiner historischen Träger/innen in den Blick nehmen. Plastisch mache ich dieses Argument an der transnationalen Biografie des niederländischen Journalisten Nicolaas Rost. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/%x
Authors:Georg Seeßlen Abstract: Pasolini: Fascism – Consumism – Catholicism. And a Search for LifeWhen it comes to writing about Pier Paolo Pasolini’s oeuvre, nobody can approach it without a subjective and political position. The author of this text takes as his point of departure the presence of the poet and filmmaker in his host country Italy, where the name Pasolini means much more than merely the name of an author. Pasolini stands for the rebellious spirit at a time when the Italian economic miracle was coming to an end, during which a great “contaminazione” (Pasolini), a mutual “infectiousness” took place between the vulgar and the sublime, the culture of the poor suburbs and the discourses of the intellectuals, between old myths and new seductions. In this situation, Pasolini’s texts and films are searching for a way to counter the horror of a new fascism in the form of the petit bourgeois “consumistic” rule with a “force of the past”. Points of reference for this are a radical Catholicism and communism, the latter moving via a Marxist analysis of society to an archaic Ur-communism. Pasolini always saw himself as a stranger. Almost all of his films (leaving aside the vital “Trilogy of Life”, from which he distanced himself in his last and most radical film “Salò”) are attempts to look into the strangeness of the familiar and the familiarity of the strange. In doing so, the author and filmmaker never spared himself; his films are a magic autobiography. To put it another way, Pasolini’s biography makes his films “readable” and his films make the inner history of Italy (and to a certain extent that of Europe as a whole) in the sixties and seventies “readable”, just as in his films bodies make “readable” ideas and ideas make “readable” bodies. Texts on Pier Paolo Pasolini can be markings for these processes of reading. However, they can never be a substitute for following one’s own way which leads back and forth between both the physicality (the reality of the streets, “contaminated” by art history) and the world of ideas (the myth and religion, “contaminated” with Marxism and psychoanalysis). Pasolini: faszyzm – konsumpcjonizm – katolicyzm. I poszukiwanie życiaNie da się pisać o twórczości Piera Paola Pasoliniego, nie artykułując przy tym subiektywnego i politycznego stanowiska. Punktem wyjścia autora jest obecność poety i filmowca we Włoszech, gdzie nazwisko Pasolini znaczy o wiele więcej niż nazwisko jakiegokolwiek innego autora. Pasolini reprezentuje ducha buntu w schyłkowym okresie włoskiego cudu gospodarczego, w którym nastąpiła wielka contaminazione (Pasolini), wzajemne „skażenie” tego, co wulgarne, i tego, co wzniosłe, kultury biednych przedmieść i dyskursu intelektualistów, starych mitów i nowych omamień. W tej sytuacji teksty i filmy Pasoliniego szukają sposobu, by dzięki „sile przeszłości” przeciwstawić się grozie nowego faszyzmu w postaci „konsumpcyjnych” rządów rosnącego w siłę drobnomieszczaństwa. Punktami odniesienia są tu radykalny katolicyzm oraz komunizm, który poprzez marksistowską analizę społeczną zmierza do archaicznego komunizmu pierwotnego. Sam Pasolini zawsze postrzegał siebie jako „obcego”, a niemal wszystkie jego filmy (może z wyjątkiem witalistycznej Trylogii życia, od której zdystansował się swoim ostatnim i najbardziej radykalnym filmem Salò) są próbami wytropienia obcości w tym, co znajome, i swojskości w tym, co obce. Przy tym pisarz i filmowiec nigdy nie oszczędzał siebie, jego filmy to magiczna autobiografia. Inaczej rzecz ujmując, biografia Pasoliniego czyni jego filmy „czytelnymi”, a filmy Pasoliniego czynią „czytelną” wewnętrzną historię Włoch (i do pewnego stopnia całej Europy) lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, tak jak w jego filmach ciała pozwalają czytać idee, a idee – ciała. Teksty o Pierze Paolo Pasolinim mogą dostarczyć wskazówek dla tych procesów lektury, nigdy jednak nie zastąpią własnej drogi, meandrowania pomiędzy cielesnością (która „zanieczyszcza” rzeczywistość ulicy historią sztuki) i światem idei (który „zanieczyszcza” mit i religię marksizmem i psychoanalizą). Pasolini: Faschismus – Konsumismus – Katholizismus. Und eine Suche nach dem LebenÜber das Werk von Pier Paolo Pasolini kann wohl niemand ohne eine subjektive und politische Position schreiben. Der Autor geht von der Gegenwärtigkeit des Poeten und Filmemachers in seinem Gastland Italien aus, in dem der Name Pasolini viel mehr bedeutet als der Name eines Autors. Pasolini steht für den rebellischen Geist in der Zeit des ausgehenden italienischen Wirtschaftswunders, in dem sich eine große „contaminazione“ (Pasolini), eine wechselseitige „Ansteckung“ zwischen dem Vulgären und dem Erhabenen, der Kultur der armen Vorstädte und den Diskursen der Intellektuellen, zwischen alten Mythen und neuen Verführungen ereignete. In dieser Situation suchen Pasolinis Texte und Filme nach einem Weg, dem Schrecken eines neuen Faschismus in Form der „konsumistischen“ Herrschaft des wachsenden Kleinbürg... PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/slh.2574
Authors:Jos Stübner Abstract: “Abendland”, “Latin Civilization” and “Civilization of Death”: Civilizationism and Right-Wing Notions of Doom in Poland, Germany and AustriaIn recent years one could observe a trend towards “civilizationism” within the European far-right. Civilization seems to be a transnational umbrella concept covering different subjects, such as racist, anti-Muslim, anti-migration stances as well as the defense of a heteronormative-patriarchal moral and gender order. While German-speaking right-wing actors usually refer to the concept of “Abendland” (Occident), in Poland “Latin Civilization” and “Civilization of Death” are popular terms. The article explores the ideological roots, sources and semantics of far-right civilizational ideas in Poland, Germany, and Austria. On the basis of such an approach it is possible to show how the idea of civilizational decline functions as an element of a metapolitical far-right strategy within separate national discourses and how the concept is part of a transnational transfer of ideas. The paper will also discuss to what extent the concept of (Western) civilization can serve as a common rightwing paradigm across different countries. While attempts at concrete collaboration by right-wing actors from different countries and their joint political practices reach their limits rather quickly, the transnational and entangled aspect of civilizationism consists primarily in a transfer of ideas, a common horizon of perception, and a mutually complementary, affirming yet ambivalent, East-West imagination. „Abendland”, „cywilizacja łacińska” i „cywilizacja śmierci”. Cywilizacjonizm i prawicowe wizje upadku w Polsce, Niemczech i AustriiW ostatnich latach w poglądach europejskiej skrajnej prawicy można było zaobserwować trend w kierunku „cywilizacjonizmu”. Pojęcie cywilizacji wydaje się stanowić całościowy i zbiorowy termin (umbrella term) międzynarodowy, odnoszący się do różnych kwestii, takich jak postawy rasistowskie, antymuzułmańskie i antyimigracyjne, jak również jest tożsamy z obroną heteronormatywno-patriarchalnego systemu moralnego i porządku gender. Podczas gdy niemieckojęzyczna prawica posługuje się pojęciem Abendland („Zachód”), w Polsce popularnymi terminami są „cywilizacja łacińska” i „cywilizacja śmierci”. Artykuł analizuje ideologiczne korzenie, źródła i semantykę skrajnie prawicowych idei cywilizacyjnych w Polsce, Niemczech i Austrii. Na tej podstawie można pokazać, w jaki sposób idea cywilizacyjnego upadku funkcjonuje jako element metapolitycznej strategii skrajnej prawicy w ramach odrębnych dyskursów narodowych, a także jak koncepcja ta działa jako część transnarodowego transferu idei. Wreszcie artykuł omawia kwestię, w jakim stopniu koncepcja (zachodniej) cywilizacji może służyć jako wspólny paradygmat prawicy w różnych krajach. O ile próby konkretnej współpracy prawicowych aktorów z różnych krajów i wspólnych praktyk politycznych dość szybko się wyczerpują, o tyle transnarodowy i splątany aspekt cywilizacjonizmu polega przede wszystkim na transferze idei, wspólnym horyzoncie percepcji oraz wzajemnie uzupełniającej się – afirmującej, ale i ambiwalentnej – wyobraźni świata Wschodu i Zachodu. „Abendland“, „Lateinische Zivilisation“ oder „Zivilisation des Todes“. Zivilisationismus und rechte Untergangsvorstellungen in Polen, Deutschland und ÖsterreichSeit einigen Jahren lässt sich bei der europäischen extremen Rechten ein Trend zum „Zivilisationismus“ beobachten. Zivilisation scheint ein transnationaler Oberbegriff zu sein, der verschiedene Themen wie rassistische, antimuslimische und migrationsfeindliche Haltungen sowie die Verteidigung einer heteronormativ-patriarchalen Moral- und Geschlechterordnung umfasst. Während sich die deutschsprachige Rechte auf das Konzept „Abendland“ bezieht, sind in Polen die Begriffe „lateinische Zivilisation“ und „Zivilisation des Todes“ beliebt. Der Artikel untersucht die ideologischen Wurzeln, Quellen und Semantiken rechtsextremer Zivilisationsvorstellungen in Polen, Deutschland und Österreich. Darauf aufbauend wird gezeigt, wie die Idee des zivilisatorischen Niedergangs als Element einer metapolitischen rechtsextremen Strategie innerhalb einzelner nationaler Diskurse funktioniert und in welcher Weise das Konzept Teil eines transnationalen Ideentransfers ist. Schließlich wird diskutiert, inwieweit das Konzept der (westlichen) Zivilisation als gemeinsames rechtsextremes Paradigma in verschiedenen Ländern dienen kann. Während Versuche konkreter Zusammenarbeit rechter Akteure aus verschiedenen Ländern und gemeinsamer politischer Praktiken leicht an ihre Grenzen stoßen, besteht der transnationale und verschränkte Aspekt des Zivilisationsbegriffs vor allem in einem Ideentransfer, einem gemeinsamen Wahrnehmungshorizont und einer sich gegenseitig ergänzenden affirmativen, aber ambivalenten Ost-West-Vorstellung. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/%x
Authors:Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll, Anna Zawadzka Abstract: Decommunisation – Fascism without Fascists: Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll and Anna Zawadzka discuss the Fascization of SpaceAre there fascizizing ways to look at public space and aesthetics' If so, how do they manifest themselves' What characterizes the fascization of space' How and where can you recognize it' How do architecture and symbols in public space contribute to fascization of daily life' One of them is a policy of cleansing and rhetoric about recovering after an imaginary foreign domination or invasion. The aim of this conversation is to elucidate the concept of the fascization of public space. The discussants do this by drawing on examples from the history of Poland and Germany as well as the present-day situation in both countries. They also consider how we can clarify the category of fascization in order to distinguish this process from other phenomena such as nationalism Dekomunizacja, czyli faszyzm bez faszystów. O faszyzacji przestrzeni rozmawiają Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll i Anna ZawadzkaCzym charakteryzuje się faszyzacja przestrzeni' Jak i gdzie można ją rozpoznać' W jaki sposób architektura i symbole w przestrzeni publicznej przyczyniają się do faszyzacji życia codziennego' Jakie są narzędzia faszyzacji przestrzeni' Jedno z nich to polityka czystki oraz retoryka odzyskania przestrzeni po wyobrażonej obcej dominacji lub inwazji. Celem niniejszej rozmowy jest wyjaśnienie i rozświetlenie koncepcji faszyzacji przestrzeni. Dyskutantki i dyskutanci robią to posiłkując się przykładami z historii i współczesności Polski i Niemiec. Zastanawiają się także nad możliwym doprecyzowaniem kategorii faszyzacji tak, by odróżnić ten proces od innych zjawisk, np. nacjonalizmu. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/slh.2598
Authors:Katrin Stoll Abstract: Leo Lowenthal’s Legacy: The Relevance and Response of Critical Theory to Authoritarianism, Austerity and Antisemitism Today. An Interview with Martin JayThe interview is concerned with the legacy of Leo Lowenthal (1900–1993), who was born into a Jewish family in Frankfurt am Main, Germany. Lowenthal belonged to the first generation of Critical Theorists under Max Horkheimer’s directorship at the University of Frankfurt Institute for Social Research. Taking Lowenthal’s understanding of Critical Theory as their point of departure, the interlocutors – Katrin Stoll and Martin Jay – discuss ways of renewing Critical Theory in general and the necessity of thinking as a form of negation in particular. The interview provides reflections on the current political situation brought about by the global capitalist order, which owes its stability to both objective social processes and to authoritarianism, austerity, autocracy, antisemitism, racism, and fascization. Recasting Critical Theory in new ways, requires, as Martin Jay forcefully argues, creative theoretical experimentation. By way of example, the interlocutors engage in a joint critical rereading and reevaluation of Leo Lowenthal’s and Norbert Guterman’s 1949 book Prophets of Deceit: A Study of the Techniques of the American Agitator, recently reissued in Germany. Adopting the concept of “racket society”, which was developed by the Critical Theorists in the 1930s and 1940s, after their emigration from Nazi Germany, Martin Jay provides an analysis of current society and political culture in general and the United States in particular. He makes the point that the strongman/client relationship becomes possible through an internalization of patterns of domination as well as by loyalty and protection. The interview closes with a reflection on why it is important to criticize the false way of life and in so doing opening up the possibility of a life that is not wrong.Spuścizna Leo Lowenthala. Rola i odpowiedź teorii krytycznej w obliczu autorytaryzmu, polityki oszczędności i antysemityzmu. Rozmowa z Martinem JayemPrezentowana rozmowa dotyczy spuścizny Leo Lowenthala (1900–1993), który przyszedł na świat w żydowskiej rodzinie we Frankfurcie nad Menem. Lowenthal należał do pierwszego pokolenia teoretyków krytycznych działających w Instytucie Badań Społecznych Uniwersytetu Frankfurckiego pod kierownictwem Maxa Horkheimera. Przyjmując za punkt wyjścia wypracowaną przez Lowenthala koncepcję teorii krytycznej, Katrin Stoll i Martin Jay zastanawiają się nad możliwościami odnowy teorii krytycznej, a w szczególności nad koniecznością myślenia pojmowanego jako forma negacji. Rozmówcy nawiązują też do obecnej sytuacji politycznej spowodowanej przez globalny porządek kapitalistyczny, który zawdzięcza swą stabilność tak obiektywnym procesom społecznym, jak i autorytaryzmowi, polityce oszczędności, autokratyzmowi, antysemityzmowi, rasizmowi i faszyzacji. Przekształcenie teorii krytycznej wymaga, jak przekonująco argumentuje Martin Jay, twórczego eksperymentowania w sferze teorii. Ilustracją takiego podejścia jest podjęta przez rozmówców krytyczna lektura i rewaluacja książki Prophets of Deceit. A Study of the Techniques of the American Agitator [Prorocy fałszu. Studium technik amerykańskiego agitatora], wydanej w 1949 roku przez Leo Lowenthala i Norberta Gutermana, a ostatnio wznowionej w Niemczech. Rozwijając pojęcie „społeczeństwa mafijnego” (racket society), wypracowane w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku przez teoretyków krytycznych po ich emigracji z nazistowskich Niemiec, Martin Jay przedstawia analizę współczesnego społeczeństwa i współczesnej kultury politycznej, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Argumentuje, że relacja wodzowsko-kliencka staje się możliwa za sprawą zinternalizowania wzorów dominacji oraz lojalności i ochrony. Rozmowę zamyka refleksja na temat tego, dlaczego ważne jest, by poddawać krytyce fałszywe sposoby życia, a tym samym otwierać się na możliwość życia, które nie upływa w błędzie. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/%x
Authors:Dominika Macocha Abstract: The Catholic-National CauldronThis letter is a response by Dominika Macocha to the discussion between Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll and Anna Zawadzka about her video-sculptural installation work “50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E” published in Studia Litteraria et Historica 9 (2020). The discussion has enabled the artist to look at her work from a new perspective, to reflect on it in a critical way and to clarify central issues raised by the discussants. The letter is a testimony to the artist’s engagement with the local community which until today lives in the shadow of those Poles who, on their own initiative, murdered Jews during the Shoah. Macocha reveals the current efforts undertaken by several actors, among them the community of Bilgoraj, to cover up the historical fact of the murder of Jews carried out by members of the local population. The letter closes with a reflection on the responsibility of the artist in view of the fact that a revolution of the symbolic system has not yet occurred. Kocioł katolicko-narodowyNiniejszy list jest odpowiedzią Dominiki Macochy na dyskusję redakcyjną opublikowaną w numerze 9 (2020) „Studia Litteraria et Historica”, w której udział wzięli Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna Zawadzka. Dyskusja poświęcona była pracy video-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dyskusja ta skłoniła artystkę do spojrzenia na swoją pracę z nowej, krytycznej perspektywy oraz do sprecyzowania kwestii podniesionych przez dyskutantów. List Dominiki Macochy jest także świadectwem jej zaangażowania w sprawy lokalnej społeczności, żyjącej do dziś w cieniu Polaków, którzy z własnej inicjatywy mordowali Żydów w czasie Zagłady. Macocha opisuje współczesne wysiłki poszczególnych aktorów sytuacji, w tym gminy Biłgoraj, podejmowane w celu ukrycia historycznego faktu mordowania Żydów przez członków lokalnej społeczności. List zamyka refleksja na temat odpowiedzialności artystki wobec faktu, że głęboka zmiana systemu symbolicznego jeszcze się nie dokonała. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/slh.2688
Authors:Elżbieta Janicka Abstract: Under a Non-Existent Commemorative Plaque: The 84th Anniversary of the Introduction of the Ghetto Bench at the University of Warsaw – A Speech Delivered at the Ceremony Organized by the Student Antifascist Committee in the Courtyard of the University of Warsaw on October 5, 2021The ghetto bench (1937) is emblematic of the process by which anti-Semitism was legalized andinstitutionalized in the interwar Republic of Poland (1918–1939). This text focuses on the failure to include this knowledge in the mainstream narrative, a problem which continues to this day. The lack of an integrated history results from a lack of condemnation, and from the fact that the dominant majority has not broken away from the framework of assumptions of concealed processes and events. After 1989, these assumptions have been additionally celebrated in the cult of interwar Polish statehood. The collision of the Polish dominant culture with the liberal-democratic formal-legal framework produced the collapse of liberal democracy in Poland (2015). This text thus questions the location of the ghetto bench and its cultural representations in the field of memory studies. By pointing to the current stakes of the discourse on Polish anti-Semitism, the author calls for a revision of socio-cultural norms which means socio-cultural change. Pod nieistniejącą tablicą pamiątkową 84. rocznica wprowadzenia getta ławkowego na Uniwersytecie Warszawskim – przemówienie podczas uroczystości zorganizowanej przez Studencki Komitet Antyfaszystowski na dziedzińcu UW 5 października 2021 rokuGetto ławkowe (1937) to emblemat procesu legalizacji i instytucjonalizacji antysemityzmu w międzywojennej Rzeczypospolitej Polskiej (1918–1939). Tekst stawia w centrum uwagi trwającą do dzisiaj niemożność wprowadzenia wiedzy na ten temat do narracji głównego nurtu. Brak historii zintegrowanej wynika z braku potępienia i odcięcia się przez dominującą większość od ramowych założeń przemilczanych procesów i wydarzeń. Po 1989 roku założenia te są dodatkowo celebrowane w kulcie międzywojennej polskiej państwowości. Zderzenie polskiej kultury dominującej z liberalno-demokratyczną ramą formalno-prawną wyprodukowało upadek liberalnej demokracji (2015). Tekst kwestionuje tym samym lokowanie getta ławkowego i jego kulturowych reprezentacji w polu badań nad pamięcią. Wskazując na aktualne stawki dyskursu o polskim antysemityzmie, autorka postuluje rewizję społeczno-kulturowych norm i społeczno-kulturową zmianę.
Authors:Natalia Kulka Abstract: The Bulwark of Christendom The work of an artist Natalia Kulka. Polska przedmurzem chrześcijaństwaPraca artystki Natalii Kulki. PubDate: 2021-12-31 DOI: 10.11649/%x
Open Access journal
Pier Paolo Pasolini’s Pendulum Swing on FascismThe following work is a case study. Its purpose is to reconstruct a particular situation involving the recognition and understanding of fascism. This situation is determined by both history and the social dynamics of the present day. The time and place is Italy of the 1960s and 70s, the observer – Pier Paolo Pasolini. But not because he offers us an original, complex and versatile theory of fascism. On the contrary, Pasolini can be superficial and rash, while his polemic passion often devours the argument and the analysis. However, Pasolini’s method of intellectual and political involvement allows us to use it as a keystone of a makeshift synthesis of a certain version of leftist anti-fascism. 
Piera Paola Pasoliniego pętla faszystowskaPoniższy tekst jest studium przypadku. Jego celem jest odtworzenie pewnej sytuacji rozpoznawania i rozumienia faszyzmu. Sytuacja ta jest wyznaczona zarówno przez historię, jak i przez społeczną dynamikę współczesności. Czas i miejsce to Włochy lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Podmiotem rozpoznającym jest Pier Paolo Pasolini. Nie dlatego, że oferuje nam oryginalną, złożoną i wszechstronną teorię faszyzmu. Przeciwnie, Pasolini bywa powierzchowny, gwałtowny, jego pasja polemiczna często pochłania argument i analizę. Jednak sposób intelektualnego i politycznego zaangażowania Pasoliniego pozwala nam posłużyć się nim jako zwornikiem w prowizorycznej syntezie pewnej wersji lewicowego antyfaszyzmu.
