Authors:Leszek Bielecki Pages: 9 - 21 Abstract: W przedmiotowym opracowaniu wskazuję na kilka mankamentów prawnych skutkujących określonymi konsekwencjami w stosowaniu ustawy Prawo przedsiębiorców. W pierwszej kolejności przedstawiam dwie instytucje prawne obowiązujące na gruncie Prawa przedsiębiorców, czyli działalność gospodarczą nieewidencjonowaną oraz zawieszenie działalności gospodarczej, a następnie wskazuję skutki praktyczne w stosowaniu przepisów ich dotyczących oraz w kontekście zasad działalności gospodarczej (równości przedsiębiorców i innych). Na końcu znajdują się wnioski wraz z postulatami na przyszłość. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.9-21 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Tomasz Bojanowski Pages: 23 - 37 Abstract: Przedmiotem artykułu jest analiza mowy nienawiści w ujęciu cywilnoprawnym przez pryzmat instytucji dóbr osobistych. Autor wskazuje, że zagadnienie mowy nienawiści jest zjawiskiem interdyscyplinarnym, lecz silnie związanym z naukami prawnymi, w szczególności z prawem karnym. Dużą wartością dla nauki byłoby szersze rozważenie tematu z perspektywy prawa administracyjnego i cywilnego. Autor wiąże zagadnienie mowy nienawiści z dobrami osobistymi i wskazuje, że na gruncie cywilnoprawnym mową nienawiści jest atak na konkretne dobra osobiste. Następnie omawia istotę regulacji dóbr osobistych. Dalej przechodzi do analizy pozycji podmiotu uprawnionego i odpowiedzialnego oraz szeroko analizuje roszczenia wynikające z naruszenia dóbr osobistych w kontekście mowy nienawiści. Autor proponuje także rozwiązania, które mogłyby zwiększyć poziom ochrony cywilnoprawnej (tj. instytucje ślepego pozwu cywilnego) oraz wskazuje na doniosłą rolę edukacji prawnej. Zdaniem autora polski system prawa zapewnia instytucje prawa cywilnego, które są skuteczną ochroną przed mową nienawiści. Niemniej przedmiotowe zjawisko musi być stale analizowane w kontekście współczesnych wyzwań społecznych i cywilizacyjnych tak, aby system prawa w Polsce odpowiadał na te wyzwania. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.23-37 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Maria Boratyńska Pages: 39 - 69 Abstract: W artykule rozważana jest funkcjonalność ochrony praw dziecka jako pacjenta przed nadużyciami władzy rodzicielskiej oraz oceniana jest możliwość samodzielnej aktywności odpowiednio dojrzałych umysłowo dzieci. W polskim prawie medycznym pułap wieku dla ograniczonej zdolności decyzyjnej w sprawie zgody na wykonanie czynności medycznych jest określony zbyt wysoko. Przepisy regulują zagadnienie wieku decyzyjnego tylko od strony ważności zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego oraz należnej informacji medycznej. Nawet najlepszy rodzic jest mimo wszystko tylko osobą trzecią wobec interesów osobistych swojego dziecka i nie przysługuje mu prawo dysponowania jego prawami pacjenta. Konsekwencje zaniedbania pieczy w sprawach niewymagających niezwłocznej pomocy lekarskiej mogą być szkodliwe, gdy skutkują na przyszłość dysfunkcjami organizmu, takimi jak pogłębiająca się wada wzroku czy dramatyczne ubytki w uzębieniu. Ustawy medyczne nie różnicują jednak praw osoby małoletniej. Tak wysoki pułap wieku jest dysfunkcjonalny pod wieloma względami, nie rozróżnia bowiem między noworodkiem a piętnastolatkiem, podczas gdy już młodzież szkolna wykazuje przynajmniej ograniczone rozeznanie we własnych sprawach zdrowotnych. Prawo przewiduje wprawdzie wystaranie się o zezwolenie zastępcze sądu opiekuńczego, jednak metoda ta jest zupełnie nieskuteczna, o ile nie będzie jej realizować osoba dorosła. Dziecko powinno zostać wyposażone w środki prawne umożliwiające samodzielne, swobodne i wolne od stresu działanie bez angażowania służb ochrony przynajmniej w sprawach stosunkowo prostych i oczywistych. Po głębszej analizie unormowań okazuje się, że sankcje prawne za pomoc medyczną w zwykłych sprawach zdrowotnych, udzieloną dziecku w warunkach nadużywania władzy rodzicielskiej, można uchylić argumentem o kolizji dóbr i interesów. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.39-69 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Marcell Fényes, Lili Luca Gönczi, Natália Velez, János Pribelszki, Milán Tamás Kis-Bakos, Kata Budai Pages: 71 - 89 Abstract: W artykule przedstawiamy nowe zmiany w Ustawie Zasadniczej Węgier, które istotnie poszerzają definicję stanu zagrożenia. Powodem nowelizacji jest trwająca wojna rosyjsko-ukraińska, która doprowadziła do największego od II wojny światowej kryzysu humanitarnego i zmieniła sytuację gospodarczą w Europie. Ogólnym celem jest opracowanie środków szybkiej reakcji na poziomie krajowym na skutki międzynarodowych zmian gospodarczych. Nowelizacja węgierskiej Ustawy Zasadniczej pozwala rządowi na wprowadzanie stanu zagrożenia w wypadku występującej w sąsiednim kraju wojny, konfliktu zbrojnego lub katastrofy naturalnej, aby istniały wszelkie niezbędne środki pomocy, wsparcia i przyjęcia ludzi uciekających z terenu objętego kryzysem oraz w celu zapobieżenia niekorzystnemu wpływowi takiej sytuacji na gospodarkę i łagodzenia jego skutków. W opracowaniu opisano szczegółowo zmiany koncepcji stanu zagrożenia po nowelizacji Ustawy Zasadniczej Węgier, a także przypadki, gdy w praktyce wprowadzano stan wyjątkowy. Zwrócono uwagę również na powody uchwalenia dziesiątej nowelizacji Ustawy Zasadniczej Węgier i przedstawiono pozostałe rodzaje specjalnych reżimów prawnych. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.71-89 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Jarosław Harczuk Pages: 91 - 117 Abstract: W artykule scharakteryzowano funkcjonującą obecnie w polskim porządku prawnym instytucję zawieszenia nauczyciela akademickiego w pełnieniu obowiązków. W opracowaniu omówiono ewolucję zawieszenia nauczyciela akademickiego w pełnieniu obowiązków od 1990 r., formy zawieszenia nauczyciela akademickiego w pełnieniu obowiązków, przesłanki formalne i materialne fakultatywnego zawieszenia nauczyciela akademickiego w pełnieniu obowiązków oraz skutki prawne zawieszenia nauczyciela akademickiego. Problematyka funkcjonowania omawianej instytucji jako części postępowania dyscyplinarnego przedstawiona została zarówno w aspekcie teoretycznoprawnym, jak i z uwzględnieniem regulacji w ramach prawa postępowania karnego i prawa pracy. W artykule wykorzystano dorobek piśmiennictwa poświęconego zawieszeniu nauczyciela akademickiego w pełnieniu obowiązków oraz orzecznictwo sądów powszechnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.91-117 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Monika Kępa Pages: 119 - 134 Abstract: Samorząd zawodowy radców prawnych jest jednym z samorządów funkcjonalnych przewidzianych w Konstytucji RP, skupiającym osoby wykonujące zawód zaufania publicznego. Ustawa o radcach prawnych określa zadania tego samorządu oraz jego strukturę wewnętrzną. Jedną z ustawowo wyróżnionych funkcji w strukturze samorządu są skarbnicy okręgowej izby radców prawnych oraz Krajowej Rady Radców Prawnych. Wchodzą oni w skład organów wykonawczych rad – prezydiów obu szczebli jednostek samorządu. Ustawa poza umiejscowieniem skarbników w organach wykonawczych oraz ogólnym wskazaniem, że są oni wybierani przez właściwe rady, nie zawiera wprost dalszych dotyczących ich regulacji. Sposób wyboru oraz kompetencje skarbników nie są określone w ustawie o radcach prawnych, lecz w aktach wewnątrzsamorządowych wydawanych przez uprawnione organy samorządu. Ogólnie rzecz ujmując, kompetencje te dotyczą gospodarki finansowej realizowanej przez rady jednostek obu szczebli samorządu. Jest to zagadnienie niezwykle doniosłe, gdyż stanowi materialną podstawę do wykonywania ustawowych zadań samorządu składających się na ich konstytucyjne funkcje. Pozostawienie samorządowi unormowania zagadnień składających się na status skarbników wskazuje na przekonanie ustawodawcy o zdolności do samoregulacji. Odpowiada to istocie samorządności oraz zasadzie decentralizacji i samodzielnego wykonywania przez ten samorząd zadań, w tym o charakterze publicznym. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.119-134 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Piotr Kobylski Pages: 135 - 148 Abstract: Niniejsze opracowanie poświęcone jest zagadnieniu ulg podatkowych na przykładzie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, zwanej popularnie Polskim Ładem 2.0. Ten akt prawny stał się odpowiedzią ustawodawcy na liczne błędy i niejasności przełomowej zmiany systemu podatkowego – Polskiego Ładu. Nowe regulacje miały zapewnić trwałość, spójność i przejrzystość rozwiązań podatkowych. Celowi temu miały służyć także zabiegi legislacyjne poświęcone ulgom podatkowym. Bardzo szybko okazało się, że Polski Ład 2.0 to przejaw zmiany dokonywanej w trakcie roku podatkowego. Na tle powyższych uwag należy zastanowić się nad oceną systemu ulg podatkowych na przykładzie Polskiego Ładu 2.0. Głównym zamierzeniem badawczym jest charakterystyka tego, jaki wpływ mają wymienione powyżej regulacje prawne dla ustalenia zakresu ich oddziaływania na obywateli. Przedstawiona problematyka pociąga za sobą nieuchronność analizy zagadnień prawnych z tego zakresu pod kątem charakteru zmian, ale również problemów praktycznych z tym związanych. Celem opracowania jest przedstawienie obowiązujących standardów tworzenia prawa na przykładzie wybranych ulg podatkowych. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.135-148 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Piotr Ruczkowski Pages: 149 - 160 Abstract: Treścią zasady określoności przepisów jest normatywny obowiązek tworzenia jasnego, precyzyjnego i stabilnego prawa, również regulującego prowadzenie działalności gospodarczej. Zasada określoności przepisów nabiera szczególnego znaczenia w obliczu zjawiska tzw. inflacji prawa, internacjonalizacji prawa oraz wzrastającego stopnia skomplikowania procesów gospodarczych regulowanych prawem. Urzeczywistnianie zasady określoności przepisów jest jednym z warunków koniecznych zagwarantowania ładu prawnego, który jest komponentem ładu gospodarczego, z czym wiąże się bezpieczeństwo prowadzenia działalności gospodarczej i bezpieczeństwo prawne przedsiębiorcy. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.149-160 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Damian Staniszewski Pages: 161 - 173 Abstract: Na terenie Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonuje obecnie 14 spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi, podległych ministrowi właściwemu do spraw gospodarki. Każda z nich funkcjonuje na określonym obszarze Polski. Zgodnie z ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji każda specjalna strefa ekonomiczna powołuje radę rozwoju obszaru gospodarczego. Pełni ona funkcję opiniodawczo-doradczą, a w jej skład wchodzą przedstawiciele przedsiębiorców, jednostek samorządu terytorialnego znajdujących się w granicach obszaru zarządzanego przez strefę oraz przedstawiciele wojewódzkich rad dialogu społecznego. Celem artykułu jest omówienie sposobu funkcjonowania rad rozwoju obszaru gospodarczego w aspekcie prawnym i praktycznym oraz podjęcie próby sformułowania propozycji koniecznych zmian w tym obszarze. Realizacji tego zadania służy analiza dotychczasowej działalności rad rozwoju obszaru gospodarczego dokonana na podstawie informacji uzyskanych od podmiotów zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi w ramach dostępu do informacji publicznej. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.161-173 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Sebastian Stankiewicz Pages: 175 - 187 Abstract: W artykule podjęta została próba przeprowadzenia analizy znaczenia zasady res iudicata pro veritate accipitur w rzymskim procesie cywilnym. Według prawa rzymskiego raz wydany wyrok w danej sprawie był uważany za zgodny z prawdą i za tą zgodnością przemawiało domniemanie prawne. Prawda może odpowiadać rzeczywistości (prawda materialna) lub wyłaniać się ze zgromadzonego w toku sprawy sądowej materiału dowodowego (prawda formalna). Celem działalności sądu w procesie cywilnym jest dojście do prawdy i w konsekwencji wydanie sprawiedliwego wyroku. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.175-187 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Karolina Świeca Pages: 189 - 201 Abstract: Niniejsze opracowanie stanowi zaprezentowanie zasady business judgment rule, która uwzględnia działanie w ramach uzasadnionego ryzyka gospodarczego za jedną z przesłanek możliwości wyłączenia odpowiedzialności prawnej za szkodę spółce kapitałowej. Na uwagę zasługuje również przedstawienie tej reguły jako punktu odniesienia w ocenie znamion przestępstwa niegospodarności. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.189-201 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Przemysław Szustakiewicz Pages: 203 - 212 Abstract: Komentowany wyrok dotyczy udostępnienia na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej pytań z semestralnego egzaminu pisemnego przeprowadzanego w szkole wyższej. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że tego rodzaju pytania nie stanowią informacji publicznej, gdyż nie dotyczą spraw publicznych, a także są „dokumentem wewnętrznym”, czyli dotyczą spraw związanych z bieżącym funkcjonowaniem podmiotu i nie wyrażają jego stanowiska wobec innych podmiotów. Autor glosy akceptuje stanowisko Sądu, ponieważ z przepisów określających zadania szkoły wyższej nie można wywieść, że pytania z semestralnych egzaminów pisemnych stanowią informację publiczną, brak jest bowiem regulacji prawnych, które określałyby szczegółowo przebieg takich egzaminów oraz wskazywałyby, że ich wyniki bezpośrednio kształtują sytuację prawną studenta. Ponadto tego rodzaju pytania są dokumentem wewnętrznym, gdyż są jedynie elementem wytworzenia dokumentacji dotyczącej studenta, pozwalającym dopiero w późniejszym okresie na podjęcie w stosunku do niego rozstrzygnięć co do jego dalszego statusu. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.203-212 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Authors:Karol Dąbrowski Pages: 213 - 217 Abstract: Książka Richarda Fredericka Hellera jest krytyką współczesnego systemu szkolnictwa wyższego, szczególnie anglosaskiego. Jego zdaniem w XXI w. rozwija się czwarta generacja uniwersytetów, która – oprócz edukacji, nauki, budowy poczucia narodowego, kreowania polityk publicznych i współpracy z otoczeniem zewnętrznym – odpowiedzialna jest za komercjalizację edukacji i nauki oraz za profesjonalizację administracji uczelnianej. Dominuje utowarowienie szkolnictwa wyższego, konsumeryzacja dyplomu uniwersyteckiego, konkurencja między uczelniami, menedżeryzm, fiskalizm, wskaźnikomania, obniżenie jakości dydaktyki, punktoza i grantoza. Przy okazji dochodzi do dyskryminacji studentów zagranicznych. PubDate: 2023-07-17 DOI: 10.17951/g.2023.70.1.213-217 Issue No:Vol. 70, No. 1 (2023)
Open Access journal
[26 journals]
