Authors:Aleksandra Brzemia-Bonarek, Jan Dohnalik Pages: 7 - 32 Abstract: Artykuł jest odpowiedzią na pytanie, coraz częściej zgłaszane przez praktyków: czy wolno udostępniać akta procesu kanonicznego małżeństwa do kanonicznego procesu karnego w sprawach o wykorzystanie seksualne małoletnich (i z nimi zrównanych) przez niektóre osoby duchowne' Prawo kościelne dotyczące zgłaszania przestępstw i przekazywania dokumentów do procesów karnych znacznie się rozwinęło w ostatnich latach. W świetle wykładni art. 3–4 i 19 motu proprio papieża Franciszka Vos estis lux mundi (VELM) oraz art. 4 instrukcji O poufności spraw można ustalić, że tajemnica urzędowa nie jest nienaruszalną barierą w realizacji żądań państwowych organów śledczych i sądów. Skoro tajemnica kancelaryjna nie stanowi przeszkody dla przekazania dokumentów z postepowań kościelnych organom państwowym, tym bardziej uzasadnione jest umożliwienie przekazania dokumentów w obrębie wewnętrznych struktur wymiaru sądowego Kościoła. Niedookreślenie zakresu pojęcia „tajemnicy urzędowej”, przy próbie rozeznania, czy przekazywanie dokumentów pomiędzy kanonicznymi procesami: małżeńskim i karnym jest dozwolone, należy rozstrzygnąć według zasad ogólnych kan.19 KPK. Również praktyka przekazywania dokumentów procesu małżeńskiego pomiędzy trybunałami małżeńskimi jest powszechnie znana i akceptowana, nawet w sytuacjach braku tożsamości osób, choć i w tej materii brak expressis verbis przepisów prawa powszechnego. Dokonana analiza kanonicznych procesów: małżeńskiego oraz karnego pozwoliła przyjąć autorom stanowisko przychylające się udostępnianiu akt sędziemu prowadzącemu proces karny przeciwko duchownemu oskarżonemu o przestępstwo naruszenia VI Przykazania przeciwko małoletnim i z nimi zrównanym, co jednak musi być poprzedzone staranną analizą zasadności żądania. W celu pogodzenia poszanowania prawa do intymności osób, których dotyczą informacje znajdujące się w aktach i uzasadnionego interesu publicznego rozstrzygnięcia kościelnej sprawy karnej, sędzia może sporządzić odpis części dokumentu (kan. 1546 § 2 KPK). PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4157 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Authors:Robert Czarnowicz, Piotr Kroczek Pages: 33 - 47 Abstract: Tematem artykułu jest kwestia wydania przez zgromadzenie zakonne opinii psychologicznej sporządzanej w czasie okresu formacji osobie, której opinia dotyczy. Opinia psychologiczna zawiera dane osobowe. To oznacza, że taki dokument podlega regulacjom dotyczącym ochrony danych osobowych. Artykuł przedstawia tę problematykę w perspektywie prawa kanonicznego i odpowiada na pytanie: czy taką opinię należy wydać osobie, której dane dotyczą, a jeżeli tak, to jaką procedurę przyjąć. Odpowiedź jest następująca: co do zasady opinię należy wydać, zawsze jednak zachowując prawo innych osób do zachowania prywatności. Artykuł wskazuje na liczne wady Dekretu o ochronie danych osobowych. PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4158 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Authors:Piotr Majer Pages: 49 - 81 Abstract: Autor w artykule przedstawił analizę odpowiedzialności ordynariusza, który otrzymuje informację o możliwym przestępstwie przeciwko VI przykazaniu Dekalogu, zastrzeżonym dla Kongregacji Nauki Wiary, w świetle Vademecum opublikowanego przez tę Kongregację 16 lipca 2020 roku. Prezentowane są następujące zagadnienia: notitia criminis jako źródło wiedzy o możliwym przestępstwie, problem właściwości ordynariusza oraz kryteria wstępnej weryfikacji otrzymanej informacji. W konkluzji autor dostrzega, że swoboda ordynariusza w dokonywaniu oceny wiadomości o przestępstwie oraz podjęciu decyzji o dochodzeniu wstępnym zostaje znacznie zmniejszona. Ograniczenie uznaniowości jest jednym z istotnych elementów niedawnej reformy kanonicznego prawa karnego przeprowadzonej przez papieża Franciszka. PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4159 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Authors:Przemysław Michowicz Pages: 83 - 100 Abstract: Przedmiotem artykułu jest jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w kanonistyce posoborowej, tj. podmiotowe prawo osoby ochrzczonej zawarte w przepisach kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Poruszana problematyka została poddana analizie w oparciu o zasady rewizji kodeksu wypracowane przez I Synod Biskupów. Autor podkreśla, że zasadniczym zamierzeniem odnowy prawa kościelnego miała być nie tyle pilna konieczność poszerzenia katalogu praw wszystkich wiernych, ile bardziej kwestia sposobu sprawowania władzy rządzenia przez kościelnych przełożonych, którzy winni się wystrzegać arbitralności lub innych form poważnych nadużyć w tym zakresie. W konsekwencji autor wskazuje na przewagę obowiązków nad tzw. prawami i postuluje, by tzw. prawa podmiotowe wyrażać poprzez termin „wolność”, z uwagi na istotę założeń, na których zbudowany jest prawny system Kościoła katolickiego. PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4160 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Authors:Piotr Skonieczny Pages: 101 - 142 Abstract: Artykuł jest komentarzem systematycznym do nowego kan. 1311 § 2 CIC/21. Autor odczytuje ten przepis jako program odnowionej księgi VI CIC/21. Program ten streszcza w trzech wymiarach (i częściach tego artykułu): I. roli przełożonego kościelnego w wykonywaniu przez Kościół jego prawa karania wiernych; II. metazasad prawa karnego w Kościele: III. funkcji prawa karnego kanonicznego i kary kanonicznej. Zdaniem autora komentowany przepis ma charakter duszpasterski i powinien być stosowany przez każdego przełożonego kościelnego, nie tylko ordynariusza (I.1.). Podążając za teologią św. Tomasza z Akwinu, uznaje, że przedmiotem ochrony prawa karnego w Kościele jest dobro wspólne (bonum communitatis), a stąd zbędny jest dodatek singulorumque christifidelium (I.2.2.2.). Autor wskazuje, że nowe prawo karne kanoniczne rozszerza obowiązek prawny wszczynania procesu karnego na wszystkie sprawy karne (I.2.3.1.) i ubolewa, że reformie nie towarzyszy nowelizacja procedury karnej (I.2.3.2.). Zgodnie z tradycją kanoniczną wyjaśnia potrójną rolę przełożonego kościelnego w sprawach karnych: jako pasterza, ojca i sędziego (I.3.), ale z karą kanoniczną jako ultima ratio (I.3.3.). Wskazuje, że kan. 1311 § 2 CIC/21 wprowadza zasadę miłości duszpasterskiej (caritas pastoralis), podkreśla kanoniczne rozumienie zasady praworządności (cum aequitate canonica) oraz zasady Nulla poena sine processu (II.). Odnośnie do funkcji prawa karnego kanonicznego autor odrzuca naukę prawa świeckiego w tym zakresie i wskazuje na trzy w znowelizowanej księdze VI CIC/21, wymienione in fine kan. 1311 § 2 CIC/21 (III.1.), które następnie analizuje, odwołując się często do nauki św. Tomasza z Akwinu (III.3.). Dla autora nowy kan. 1311 § 2 CIC/21 jest bramą (ianua) nowego prawa karnego Kościoła łacińskiego. PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4161 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Authors:Marek Story Pages: 143 - 158 Abstract: Księgi pokutne, które zrodziły się w Irlandii, a w krótkim czasie przyjęły się w całej Europie, wchodzą wraz z sakramentarzami w zbiory tzw. prawa specjalnego i są jednym z pośrednich źródeł poznania prawa kanonicznego, zwłaszcza prawa karnego. Ich podstawowym celem było okazanie pomocy spowiednikom w zakresie ujednolicenia nakładania pokuty, ale także sposobu sprawowania sakramentu pokuty i pojednania. Analizowana księga pokutna z Paryża została opracowana, jak się przyjmuje, około 750 roku, na bazie najstarszego penitencjału pochodzącego z Francji, tj. księgi pokutnej z Burgundii (ok.700–725). Artykuł ukazuje, że spowiednicy mieli w sposób bardzo odpowiedzialny i dokładny rozeznać postępowanie penitenta, którym był biskup, prezbiter lub diakon, aby nie byli oni powodem zgorszenia wśród wiernych, którzy zostali powierzeni ich trosce i opiece. Wśród niewłaściwych postaw duchownych księga pokutna z Paryża mówi zwłaszcza o kwestiach związanych z pozbawieniem życia, brakiem troski o Najświętszy Sakrament, udziałem w polowaniach, nadużywaniem alkoholu, czy też nadużyciach w sferze seksualnej. PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4162 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Authors:Andrzej Wójcik Pages: 159 - 172 Abstract: Ponieważ prawdziwe małżeństwo jest podstawową relacją prawną, zgłębienie jego antropologicznej natury daje narzędzie do lepszego rozumienia fenomenu prawa. Teologia ciała Jana Pawła II jest nieocenionym źródłem antropologii adekwatnej opisującej relację między kobietą i mężczyzną. Celem artykułu jest analiza niektórych fundamentalnych aspektów konsensu małżeńskiego w świetle przesłanek, jakich ta antropologia dostarcza. Wypracowane wnioski służą do ukazania prawa człowieka do bycia podmiotem prawa w perspektywie dokonywanej separacji pomiędzy prawem ujmowanym jako rzecz należna (res iusta) a prawem subiektywnym (facultas). Znaczenie różnicy płci posłuży do ukazania małżeństwa jako paradygmatycznego systemu prawa. PubDate: 2021-12-30 DOI: 10.15633/acan.4163 Issue No:Vol. 17, No. 2 (2021)
Open Access journal
[9 journals]
