JournalTOCs

Journal of Islamic Education
Number of Followers: 1

This is an Open Access Journal

Open Access journal
ISSN (Print) 1735-4536 - ISSN (Online) 2588-4611
Published by Research Institute of Hawzah and University

[2 journals]

شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای
ارزیابی عملکرد و بررسی رابطه‌ی آنها با
بهره‌وری شغلی معلمان
- Abstract: هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای مورد توجه مدیران مدارس در ارزیابی از عملکرد معلمان و بررسی تأثیر آن‌ها در بهره‌وری شغلی معلمان می-باشد. روش این پژوهش، آمیخته، راهبرد پژوهش در بخش کیفی تحلیل مضمون بوده است. به این منظور 16 مصاحبه با مدیران باسابقه مدارس ناحیه1 بندرعباس انجام شد. با تحلیل محتوای مصاحبه-ها، مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای شامل کرامت انسانی، عدالت و انصاف، امانت‌داری و رازداری، حقیقت-گرایی، توجه به رشد و تعالی، رعایت قوانین و مقررات، انتقادپذیری، تعهد و تخصص، صداقت و شفافیت برای ارزیابی از عملکرد معلمان شناسایی شد. مؤلفه‌های شناسایی شده و به سه دسته مؤلفه-های اخلاقی مورد توجه در برخورد با معلمان، مؤلفه‌های اخلاقی فردی مدیر و مؤلفه‌های اخلاقی مورد نیاز در محیط مدرسه تقسیم‌بندی شد. بخش کمّی پژوهش مبتنی بر دو پرسشنامه ، پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته برای سنجش اخلاق‌ حرفه‌ای ارزیابی عملکرد مدیران مدارس و پرسشنامه بهره‌وری هرسی و گلداسمیت که برای سنجش میزان بهره‌وری معلمان طراحی شده است. با تحلیل‌های آماری در بخش کمی پژوهش، فرضیه اصلی این پژوهش مورد تأیید قرار گرفت و نشان داد که رابطه‌ی مثبت و معن&...
تبیین ویژگی‌های برنامه درسی آموزش
ارزش‌ها
- Abstract: هدف مقاله حاضر بررسی ویژگی‌های برنامه درسی آموزش ارزش‌ها است. رویکرد مقاله کیفی و روش آن مرور سیستماتیک براساس مدل رایت و همکاران (2007) است. جامعه پژوهش متشکل از 87 مقاله درباره ویژگی‌های برنامه درسی آموزش ارزش‌هاست که بین سال‌های 2000 تا 2020 میلادی در مجلات علمی معتبر ارائه‌شده‌اند. نمونه پژوهش شامل 31 مقاله است که به صورت هدفمند جمع‌آوری و براساس پایش موضوعی داده‌ها انتخاب‌شدند. داده‌های مقاله از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه گردآوری‌شده‌اند. براساس تجزیه و تحلیل داده‌ها، ویژگی‌های برنامه درسی آموزش ارزش‌ها در دو بعد چرایی برنامه درسی آموزش ارزش‌ها در قالب ضرورت‌ها و نیازهای فردی و ضرورت‌ها و نیازهای اجتماعی و بعد چگونگی برنامه درسی آموزش ارزش‌ها در قالب مقولاتی مانند اهداف: غایی، کلی و جزیی؛ محتوا : اصول، چگونگی سازماندهی، الگوی سازماندهی و مفاهیم؛ راهبردهای یاددهی- یادگیری: مستقیم، نیمه مستقیم و غیر مستقیم؛ مواد و منابع یادگیری: منابع مکتوب و منابع غیرمکتوب؛ نیروی انسانی: نقش معلم و صلاحیت های معلم؛ گروهبندی: گروه همیاری؛ تجارب یادگیری: تجارب فردی و تجارب گروهی؛ مکان: اصلی و فرعی؛ زمان: رسمی و غیر رسمی و ارزشیابی: شف&...
راهبردها و راهکنش‌های فرزند پروری در
مقطع نوجوانی بر اساس متون اسلامی و
روانشناسی
- Abstract: فرزندپروی از وظایف کلیدی والدین در همه جوامع است. این وظیفه در دوران نوجوانی دشوار می‌شود زیرا نوجوان در بحرانی‌ترین مراحل رشد، دچار تحولات بدنی، شناختی و عاطفی زیاد می‌گردد. از این رو والدین نیازمند فراگیری روش‌های ویژه تربیتی این دوره هستند. پژوهش حاضر با رویکردی روانشناختی و اسلامی، به دنبال تدوین روش‌های فرزندپروری برای والدین به ویژه پدر در ضمن راهبردها و راهکنش‌ها است. راهبرد، برنامه‌ای است که برای نیل به یک هدف بلند مدت، طراحی می‌گردد و راهکنش، روش‌های عملیاتی است که برای دستیابی به هدف، مورد استفاده قرار می گیرد. روش این تحقیق، تحلیل محتوای متون اسلامی و روان شناختی در زمینه فرزندپروی نوجوان است. بدین منظور، متون اسلامی و روانشناسی مربوط به نوجوانی و فرزندپروری در مقطع نوجوانی، بررسی گردید. از گزاره های اسلامی، 58 کد و از پژوهش‌های روانشناسی 234 کد به دست آمد. داده‌ها با کمک نرم‌افزار اطلس تی تحلیل کیفی شد. بعد از دسته‌بندی کدهای اولیه، کدگذاری محوری و شبکه‌سازی با رویکرد اجتهادی- انضمامی انجام شد. یافته‌های تحقیق عبارت از سه راهبرد کلی و 28 راهکنش برای فرزندپروری است: راهبرد رابطه با نوجوان شامل لیاقت‌ده...
تاثیر تغذیه بر تربیت معرفت انسانی بر
مبنای تحلیل دینی- فلسفی ‏
- Abstract: هدف این پژوهش تبیین تاثیر تغذیه به عنوان یکی از عوامل غیر معرفتی اثر گذار بر تربیت معرفت انسانی است که برمبنای &rlm;تحلیل دینی- فلسفی صورت می گیرد. این نوشتار بر اساس روش تحلیلی توصیفی و به شیوه پردازش و تحلیل داده های &rlm;کتابخانه‌ای انجام شده است.&rlm;یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، ارتباط متقابل نفس و بدن واتحاد آن دو از یک سو و تأثیر خوردنی ها و آشامیدنی ها بر &rlm;بدن از سوی دیگر، زمینه تأثیر و تأثر بین نفس و بـدن را فراهم می آورد. بنابراین هرگاه زمینه تغذیه ی حرام یا حلالی از‌ ناحیه‌ &rlm;بدن به‌ وجود‌ آید‌،ماهیت غذا، نفس انسان را در جهت خاص و مطابق با ماهیت مأکول (غذا) سوق می‌ دهد در نتیجه تغذیه &rlm;ناپاک وحرام سبب از دست دادن استعداد کافی برای فـیض یابـی از شـرایط‌ اصلی تربیت معرفتی صحیح می گردد.همچنین &rlm;غذا‌ به عنوان شیئی مادی در تغییر وضعیت بدن و به تبع آن در موقعیت مغز واعصاب،به عنوان ابزار ادراکی بدن نقش مهمی &rlm;ایفا می کند که تغییر نگرش این ابزار ادراکی‌ در شکل گیری تربیت معرفت انسانی‌ نقش‌ مؤثری دارد. &rlm;
روش تربیتی تغییر موقعیت در منابع اسلامی
- Abstract: وضعیت‌ها، زمان‌ها، مکان‌ها و اجتماعات گوناگون تاثیرات تربیتی مختلفی در انسان برجا می‌گذارند. از این رو، تبدیل موقعیت فعلی به موقعیت برتر یکی از روش‌های تاثیرگذار تربیتی محسوب می‌شود که در نظام تربیتی اسلام مورد توجه خاص قرار گرفته است. در خصوص روش تربیتی تغییر موقعیت این پرسش مطرح است که این روش دارای چه گونه‌هایی است؟ کارکردهای آن کدام است؟ و چه شرایطی لازم است تا به‌کارگیری آن موثر واقع شود؟ بر این اساس، هدف از پژوهش، یافتن پاسخ به پرسش‌های فوق و ترسیم ابعاد روش تربیتی مذکور است. قلمرو تحقیق را آیات قرآن کریم و روایات معصومینعلیهم‌السلام تشکیل می‌دهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای انجام می‌شود. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که روش تربیتی تغییرِ موقعیت دارای گونه‌های وضعی، مکانی، زمانی و اجتماعی است. تغییر موقعیت از کارکردهای مختلفی برخوردار است که در این مطالعه، کارکردهای علمی، اخلاقی، دینی و روان‌شناختی آن بررسی شد. همچنین بر اساس منابع اسلامی، بصیرت، ولایت‌مداری، استطاعت، صدق نیت، استمداد از خداوند متعال، پرهیز از راحت طلبی و سرعت مناسب. شرایطی است که زمینه اثž...
دلالت‌های تربیتی دعای عرفه در ساحت
تربیت توحیدمدار با تکیه بر روش‌های
تربیت اخلاقی عرفانی
- Abstract: هدف پژوهش حاضر بیان روش‌ های تربیت اخلاقی عرفانی در ساحت تربیت توحید مدار با تکیه بر دعای عرفه است. روش تحقیق مبتنی بر داده‌ های اسنادی به روش توصیفی تحلیلی است. سؤال پژوهش این است که روش‌ های تربیت اخلاقی عرفانی در کلام و بیان حضرت امام حسین(ع) در دعای عرفه چیست؟یافته‌های پژوهش نشان می‌ دهد: 1. دعای عرفه از آغاز تا انجام بر مدار توحید ایراد شده و با وجود مضامین متکثر و متعدد یک متن جامع و به هم پیوسته در موضوع توحید و مشحون از دلالت‌ های تربیتی است. 2. در منشور تربیتی دعای عرفه، روش‌ های ویژه‌ای برای پرورش دادن و ربّانی شدن انسان مورد تأکید قرار گرفته، و در ساحت تربیت اخلاقی عرفانی مشتمل بر روش‌ های تربیتی درخور توجه است؛ 3. روش‌ های تربیت اخلاقی عرفانی در دعای عرفه در دو زمینه خودتربیتی و دیگرتربیتی است. در این مقاله روش‌ هایی که در هر دو زمینه کاربرد دارد مورد بررسی قرار گرفته است؛ روش یادآوری نعمت‌های خداوند، روش تربیتی تضرع، روش تربیتی ایجاد امید، روش مثبت‌اندیشی، روش آخرت‌گرایی، روش اخلاق‌مداری، روش محبت.
ارزیابی میزان موفقیت اجرای طرح آموزش
آداب و مهارت‌های زندگی اسلامی (طرح
کرامت) در مدارس ابتدایی
- Abstract: این پژوهش با هدف ارزیابی میزان موفقیت اجرای طرح آموزش آداب و مهارت‌های زندگی اسلامی در مدارس ابتدایی شهر نهاوند از دیدگاه مجریان آن به‌انجام رسید. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی بود. جامعه آماری آن شامل کلیه مجریان (مدیران و آموزگاران) طرح بود که تعداد کل آن‌ها در سال تحصیلی 1400-1399، 223 نفر بودند. به‌دلیل کوچک بودن حجم جامعه از شیوه تمام‌شماری استفاده شد؛ بر این اساس دیدگاه کل مجریان از طریق یک پرسشنامه محقق- ساخته مورد آزمون قرار گرفت، اما از این میان فقط تعداد 149 پرسشنامه از سوی مجریان تکمیل و بازگردانده شد و به‌همین دلیل تحلیل نهایی فقط بر روی این تعداد نمونه، صورت گرفت. پرسشنامه مورد استفاده در این طرح بر اساس 6 مؤلفه اساسی طرح ساخته شد. این مؤلفه‌ها شامل: «متناسب بودن محتوای مورد استفاده در طرح»، «متناسب شیوه‌های اجرایی طرح»، «متناسب بودن شیوه‌های ارزیابی از طرح»، «متناسب بودن شیوه‌های پشتیبانی اداری و مدیریتی»، «اثربخشی طرح در ایجاد آداب و مهارت‌های زندگی اسلامی»، و «هماهنگ بودن برنامه‌های طرح با نیازها و هدف‌های آموزگاران»، می‌شدند. پرسشنامه یادشده بر اساس مقیاس لیکرت ساخته شد و برای اطمینان از روایی آن &#...
«آموزش درباره ادیان» به مثابه بدیلِ
«آموزش دین» از منظر فقه تربیتی
- Abstract: نسبت دین و تربیت از دیرباز مورد توجه بود است و چندی است که حضور و عدم حضور دین در تربیت رسمی عمومی مورد توجه قرار گرفته و ایده‌های مختلفی برای حذف و کاهش حضور دین در مدرسه مطرح شده است. ایده/ تجویزِ «آموزش درباره ادیان» در تربیت رسمی به مثابه بدیل و جانشینِ رویکرد «آموزش دین» (به معنای پرورش ایمان به دینی خاص) از دهه 1950 مطرح و ترویج و عملیاتی شد. هدفِ ایده «آموزش درباره ادیان» آموزش صلح، رواداری، احترام به دیگران و آموزش ادیان به مثابه مقولاتی تاریخی و فرهنگی است و شناخت و التزام و ایمان و اعتقاد به یک دین مدنظر نیست. نوشتار حاضر باتوجه به نفوذ و ترویج ایده‌های سکولاریستی در تربیت درصدد است این ایده را از منظر فقه تربیتی بررسی نماید و با پای‌بندی به روش‌شناسی «تفقه تربیتی» تلاش کرده است هفت استدلال بر ممنوعیت و حرمت ایده فوق اقامه نماید و ایده/تجویز «آموزش درباره ادیان» را از منظر عقلی بخاطر قُبح إغراء به جهل و إضلال و ظلم، تقبیح نماید و نیز آنرا مصداقِ ترک واجب، إضلال، شبهه‌افکنی، سلطه کفار، تسنین سنن حرام و در نهایت مصداقِ علمِ غیرنافع و علم ماخوذ از غیراهل بیت به شمار آورد.
نظام انضباط هیجانی در قرآن کریم
- Abstract: انضباط هیجانی ترکیبی نو و بدیع، ناظر بر نظم و انضباط در حوزه هیجانات است و به احساسات کنترل شده و سنجیده نظر دارد. این پژوهش با هدف تبیین ساختار نظام‌مند انضباط هیجانی در قرآن و به شیوه تحلیلی توصیفی نگاشته شده است و با استناد به آیات بیان می‌دارد که انضباط هیجانی در قرآن دارای ساختاری کامل شامل هر چهار رکن اساسی یک شبکه نظام‌مند و سیستماتیک است. این پژوهش در بخش مبانی به اختصاص خداوند در علم به خیر و شر واقعی، گذر دنیا و بازگشت به سوی خدا، آگاهی و احاطه خداوند بر امور ، حکومت اراده خداوند، برتری در سایه ایمان، همراهی خدا، انحصار عزت در خداوند، زوال غم و اندوه به خواست خدا، بازگشت به سوی خدا؛ در بخش مقدمات ایجابی به پیروی از دستورات الهی، نیایش از روی خوف و رجاء، شادی به فضل الهی، درک زودگذری دنیا؛ در مقدمات سلبی به اجتناب از ولایت شیطان، عدم ترس از مردم؛ در بخش الزامات به صبر، کظم غیظ، بخشش، شکایت به خدا؛ و در موانع به رفتار با غیظ، کم طاقتی و شادی به غیر حق دست یافته و در نهایت شبکه مفهومی انضباط هیجانی را د رقرآن کریم ترسیم نموده است.
حیا از منظر قرآن و روایات و جایگاه آن در
تعلیم و تربیت
- Abstract: حیا اساس تحکیم کاملترین نظام اخلاقی است و این نظام اخلاقی بر حفظ کرامت انسان استوار است. در نظام اخلاقی حیا محور، درک حضور خداوند موجب خود نظارتی بر گرایش بر افکار، هیجانات و رفتار پسندیده و ترک افکار، هیجانات و رفتار ناپسند که ناشی از احساس کرامت و ارزشمندی و بزرگواری است که موجب بازگشت از گناهان و زمینه ساز قرب الهی می‌شود. در این پژوهش که به روش توصیفی از نوع تحلیلی اسنادی انجام گرفته است ضمن بررسی مبانی قرآنی و روایی حیا، به جایگاه حیا در حوزه اهداف، اصول و روش‌های تعلیم و تربیت پرداخته شده است. مطالعه آیات و روایات نشان داد که حیا از ارکان بنیادین خود کنترلی است که انگیزه آن را نه ترس و نه طمع بلکه احترام به خود تشکیل داده است. همچنین، جایگاه حیا در حوزه اهداف تعلیم و تربیت در چهار حیطه اعتقادی، اخلاقی، دنیوی و اخروی قرار دارد که شامل قرب الهی، رشد مکارم اخلاقی، تسلط بر نفس و امیدواری است و جایگاه حیا در حوزه اصول تعلیم و تربیت شامل اصل تفکر، اصل کرامت، اصل اعتدال و اصل زهد است و جایگاه حیا در حوزه روش های آموزشی تعلیم و تربیت شامل روش الگودهی، روش محبت و روش تذکر است.
ارزیابی مقایسه ای کیفیت فعالیت های فوق
برنامه درسی اجرا شده در مدارس دوره
متوسطه شهر قم
- Abstract: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مقایسه‌ای کیفیت فعالیت‌های فوق‌برنامه درسی اجرا شده در مدارس دوره متوسطه شهر قم بر اساس عناصر نه گانه کلاین انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی – پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی می‌باشد.جامعه پژوهش شامل مدیران، مربیان و دانش‌آموزان دوره اول متوسطه می باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی ساده و بر حسب جدول مورگان به ترتیب140، 119 و 401 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه به وسیله صاحب‌نظران حوزه مربوطه و پایایی نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ97/ محاسبه شد.برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی از قبیل آزمون t تک نمونه‌ای، تحلیل واریانس کروسکال- والیس و ازمون Uمان ویتنی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد:1. از دیدگاه مدیران فعالیت های فوق برنامه درسی اجرا شده در ابعاد «اهــداف، مواد آموزشی» در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. 2. از دیدگاه مربیان فعالیت های فوق برنامه درسی اجرا شده در بعد «زمان یادگیری» در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. 3. از دیدگاه دانش‌آموزان فعالیت‌های فوق برنامه درسی اجر...
نقش داستان حضرت موسی (ع) و حضرت خضر (ع) از
منظر قرآن در آموزش تفکر مراقبتی مبتنی بر
آموزه های فلسفه برای کودکان
- Abstract: هدف پژوهش حاضر، رسیدن به قرائت جدیدی از تفکر با رویکرد مراقبت، با استناد به داستان موسی (ع) و خضر (ع) در قرآن به منظور آموزش تفکر مراقبتی و بر اساس پنج عنصر این تفکر یعنی تفکر ارزش گذاری، تفکر عاطفی، تفکر فعال، تفکر هنجاری و تفکر همدلانه مبتنی بر آموزه های فلسفه برای کودکان است. در خصوص یافته های این پژوهش با استناد به آیات 60 تا 82 سوره کهف و به روش توصیفی و تجزیه و تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تفسیری، می توان داستان فوق که خود حاوی سه داستان پندآموز و تفکربرانگیز از نوع استاد- شاگردیست و همچنین دارا بودن ویژگی های پرسش و پاسخ در متن داستان و چالش های موجود در مسیر تجربه اندوزی، یادگیری و رشدِ تکاملیِ شخصیتِ حضرت موسی (ع) در پایان داستان، آن را در زمره داستان‌هایی با قابلیت حضور فاکتورهای تفکر مراقبتی و آموزش از طریق آن برشمرد و به نظر می رسد بررسی چنین داستان‌هایی از جنس دیالوگ‌های احساسی و عقلانی که ارکان تشکیل دهنده تفکر مراقبتی از منظر فلسفه برای کودکان است، نقش بسزایی در رشد و تکاملِ پرورش این جنس از تفکر در کودکان ایفا می‌نماید و در نتیجه‌گیری حاصله از یافته‌ها، به دو معنا از تفکر مراقبتی می‌رسیم، نخست اینکه متوجه آنچه می‌...
فراترکیبی بر الگوی تربیت شهروندی اسلامی
مبتنی بر پژوهش های تجربی
- Abstract: با هدف تدوین الگویی برای تربیت شهروند اسلامی از روش تحقیق فراترکیب به منظور ادغام نتایج تحقیقات قبلی از منابع تجربی پیشین مرتبط با پژوهش از منابع کتابخانه ای بعنوان جامعه آماری و با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 15 مطالعه قبلی برای بررسی نهایی انتخاب و از روش تحلیل محتوایی کیفی به روش کدگذاری برای تحلیل اطلاعات جمع آوری شده استفاده گردید و نتایج نشان داد که تربیت شهروند اسلامی از اصول7گانه مشمول به: آزادی، عدالت، حفظ کرامت انسانی، اعتدال در رفتار، توحید، بهداشت و عقلانیت بوده که با استفاده از شاخص کاپا با مقدار 87/0 مورد تایید و اعتبارسنجی متخصصان قرار گرفته و پیشنهادات ذیل ارائه گردید:1- آموزش و پرورش با تدوین دوره های آموزشی، معلمان را با اصول تدوین شده در این پژوهش جهت اجرا ودر نظر قرار دادن در آموزش خود استفاده نماید. 2- زمینه مشارکت جدی بخش های دولتی و غیردولتی به ویژه NGO های فعال در زمینه تربیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فردی(همچون سازمان تبلیغات اسلامی، نیروی انتظامی، شهرداری، میراث فرهنگی وگردشگری) فراهم شود.3- زمینه ها و بسترهای مناسب از لحاظ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی به منظور بکارگیری مفهوم "تربیت ...