| Publisher: Nicolaus Copernicus University in Toruń (Total: 6 journals) [Sort by number of followers]
| ||||||||||||||
Similar Journals
|
LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych PAN
Number of Followers: 0  Open Access journalISSN (Print) 0076-1435 Published by Nicolaus Copernicus University in Toruń  [6 journals]
|
- Antycypując przyszłość – diagnoza a doświadczenie w chorobach
rzadkich w Polsce
Authors: Małgorzata Rajtar
Pages: 10 - 41
Abstract: Rozwój biotechnologii i badania przesiewowe noworodków umożliwiają wcześniejsze wykrycie i zdiagnozowanie choroby zanim pojawią się jej pierwsze objawy. Pozwalają tym samym na wprowadzenie leczenia niektórych chorób rzadkich na bardzo wczesnym etapie życia. Niemniej, w przypadku chorób rzadkich nawet prawidłowo i wcześnie postawiona diagnoza wyznacza niejednoznaczny horyzont czasowy i naraża na niepewną przyszłość. W niniejszym artykule analizuję wyniki badań etnograficznych prowadzonych wśród osób z wrodzonymi wadami metabolizmu, ich rodzicami i lekarzami w Polsce. Proponuję spojrzenie na technologię, jaką są badania przesiewowe przez pryzmat koncepcji „antycypacji” w jej wymiarze makrospołecznym i doświadczeniowym (Adams i in. 2009; Jae 2018; Stephan i Flaherty 2019). Wychodząc od tej koncepcji, w artykule przyglądam się zarówno perspektywie lekarzy, jak i doświadczeniom rodzin dzieci w wrodzonymi wadami metabolizmu, dla których „moment diagnostyczny” (Jutel 2016) naraża na przesiąkniętą antycypacją przyszłość. Argumentuję, że badania przesiewowe noworodków otwierają na niepewną terapeutycznie przyszłość, która wymyka się wiedzy i doświadczeniu eksperckiemu. Przyszłość ta wiąże się nieodłącznie ze zmianami patologicznymi w ciele, takimi jak retinopatia, która przynależy do obrazu choroby w jednej z wrodzonych wad metabolizmu. Przewlekłe skutki uboczne choroby sprawiają, że niektórzy rodzice aktywnie poszukują możliwości oddziaływania na niepewną przyszłość dzieci.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.01
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Syberyjskie mniejszości na wojnie w Ukrainie: od reprezentacji
społecznych po wernakularne formy ideologizacji
Authors: Zbigniew Szmyt
Pages: 42 - 76
Abstract: Przedstawiciele syberyjskich mniejszości etnicznych uczestniczyli w rosyjskiej agresji na Ukrainę od 2014 roku. Nadreprezentacja Buriatów i Tuwańczyków w szeregach rosyjskiej armii zmusiła wielu do zweryfikowania dotychczasowych romantycznych wyobrażeń przedstawiających mniejszości etniczne jako dążące do wolności ofiary rosyjskiej kolonizacji. Zaangażowanie syberyjskich grup etnicznych w wojnę na Ukrainie jest punktem wyjścia do analizy relacji między państwem, nacjonalizmem i mniejszościami etnicznymi we współczesnej Rosji. W artykule poddano analizie: (1) dyskursywne reprezentacje mniejszości syberyjskich w mediach ukraińskich i rosyjskich; (2) przyczyny i formy udziału tych mniejszości w wojnie; (3) kryzys nacjonalizmu mniejszościowego i wynikające z niego nowe formy oporu lub kolaboracji z państwem rosyjskim.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.02
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Obrazy mniejszościowych grup etnicznych w Polsce w egzaminach doniosłych
– przykład arkuszy maturalnych z wiedzy o społeczeństwie z lat
2005–2022
Authors: Piotr Załęski
Pages: 77 - 109
Abstract: W artykule – na podstawie arkuszy maturalnych przeprowadzanych w sesji głównej przez 18 lat – wykazano, że problematyka etnicznych grup mniejszościowych w Polsce była nadreprezentowna w egzaminie maturalnym z WoS-u. Analizując zadania dotyczące rozpoznawania mniejszości, ich praw i procesów etnicznych, którym podlegają, udowodniono, że obecność ta bywała wieloaspektowa. Zauważone uchybienia w zadaniach i materiałach do nich nie służyły budowie negatywnego obrazu tych grup, a bywało, że „podnosiły” ich pozycję.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.03
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Kryzys klimatyczny a lokalne praktyki wobec niematerialnego dziedzictwa
kulturowego
Authors: Karolina Dziubata-Smykowska
Pages: 110 - 141
Abstract: W artykule prezentuję założenia pilotażowych badań terenowych pt. Analiza zależności między antropogenicznymi zmianami klimatu a lokalnymi praktykami wobec niematerialnego dziedzictwa kulturowego, które rozpoczęłam jesienią 2022 roku. Zakładam, że wyniki badań umożliwią wstępną analizę wpływu kryzysu klimatycznego na ustalone tradycją obrzędy i zwyczaje związane z okresem wegetacyjnym, rocznym cyklem zalegania śniegu (por. Bolin 2009) oraz poziomem wód powierzchniowych. Artykuł nakreśla problem, obszar i metody badawcze, przyjęte perspektywy teoretyczne, m.in. etnoklimatologię i etnografię klimatu (Orlove, Chiang, Cane 2002; Crate 2011; Strauss 2018), zakres planowanych prac, a także wstępne wnioski.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.04
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Humor w czasach zarazy (Polska 2020-2022)
Authors: Alicja Soćko-Mucha
Pages: 142 - 169
Abstract: Artykuł prezentuje humor powstały w trakcie pandemii COVID-19 w Polsce od marca 2020 roku do lutego 2022 roku. Przedstawione memy internetowe, wypowiedzi w mediach społecznościowych, dowcipy, które krążyły wśród Polaków, komiczne grafiki obecne w przestrzeniach publicznych powstały w reakcji na wydarzenia, które przyniosła pandemia. Do głównych tematów żartów czasu zarazy należały: robienie zapasów, siedzenie w domu, przebywanie na kwarantannie, nielegalne zgromadzenia, praca i szkoła zdalna, pandemiczne absurdy, objawy zakażenia koronawirusem, szczepionki. Jednocześnie istniały tematy ztabuizowane, które raczej nie podległy żartom. Humor czasu pandemii początkowo pełnił funkcję terapeutyczną i więziotwórczą, później przerodził się w sarkazm i nabrał agresywnego zabarwienia.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.05
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Death and life Valley. Environmental memory of the Pomeranian crime of
1939 in Chojnice
Authors: Mikołaj Smykowski, Dawid Kobiałka
Pages: 170 - 201
Abstract: This article concerns Chojnice’s Death Valley, Poland – the execution site from the Second World War. We discuss the historical and archaeological contexts related to German mass crimes committed near the town during the war. Next, we outline the theoretical framework of our argument. The key chapters of the text are a case study that shows Death Valley also as a place full of life. Thanks to environmental anthropology, it is possible to identify those elements of mass killing sites that have not yet been included in the mainstream of historical and archaeological research on this type of landscape.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.06
Issue No: Vol. 107 (2023)
- The Virgin Mary in the narratives of contemporary Catholic and Muslim
mothers in Poland
Authors: Joanna Krotofil, Dorota Wójciak, Dagmara Mętel
Pages: 202 - 222
Abstract: In this paper, we demonstrate how the figure of the Virgin Mary functions as an important element of the lived religion of contemporary Catholic and Muslim mothers in Poland. Based on the analysis of in-depth interviews and observational data we argue that the figure of Mary is recognized as a religious ideal and a role model by mothers identifying with both religions. We trace similarities and differences between Catholic and Muslim mothers in their reflexive engagement with ideas, symbols, and prescriptions attached to Mary and discuss how they reinvent the figure and ascribe it with personalised meanings: embrace some of the traditional attributes of Mary, challenge, and contest others, and construct new meanings firmly embedded in their daily life mothering experiences.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.07
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Body biographies: a study of apprenticeship and embodied experience among
tattoo artists in Mexico
Authors: Sergio González Varela
Pages: 223 - 247
Abstract: Based on the author’s long-term fieldwork experience in Mexico, this article describes the apprenticeship experience of tattoo artists. It deals with the learning process of a craft, how artists develop skills and techniques, and how they share their knowledge with others. The text argues that the solidarity that the tattoo community creates passes not only through the relationship between artists and clients but also through the exchange and reciprocity between professionals through the mutual inking of their bodies, in what the author calls body biographies. The article also depicts the importance of social media in promoting an artist’s work and how a person becomes an expert or a professional. Finally, it analyzes the growing popularity of tattoos and the saturated market it creates, where artists compete for clients, prestige, and money.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.08
Issue No: Vol. 107 (2023)
- When epidemics become narrative, women get bogged down in scripts'
Authors: Izabela Skórzyńska
Pages: 248 - 273
Abstract: In the article, I follow the fate of women - heroines of the pandemic non-fiction literature in Poland, in order to verify the thesis that when women's experiences, such as pandemics or epidemics, become narratives, they themselves get stuck in women's narrative scripts and their variants characteristic of a specific culture. Treating storytelling, in the vein of anthropologists, as a primarily cultural practice, I wonder whether and how the attribution and/or adoption of stories about their own experiences by the heroines of the pandemic and epidemic, enables them to transgress the boundaries of scripts harmful to them, not invalidating their agency, but loudly manifesting their own point of view, different from the one established in culture.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.09
Issue No: Vol. 107 (2023)
- In pursuit of the rejected "Jew from the Golah”. On life and works of
dr. Jacob (Kobi) Weitzner
Authors: Lior Ester Lewkowicz-Shenholz
Pages: 274 - 286
Abstract: Since the establishment of the state of Israel in 1948 everything related to the Diaspora (“Golah”) such as culture, language, or mentality was considered despicable and Israelis tried to keep away from it. Dr. Jacob (Kobi) Weitzner a writer, playwright and Yiddish theater director. This article is not about his academic achievements or artistic works, but his seminal activity for the preservation of Jewish culture in the Diaspora.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.10
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Bez chęci podróże – tułaczka jako motor pracy mitotwórczej w
działalności Zoriana Dołęgi Chodakowskiego
Authors: Anna Leśniewska
Pages: 287 - 306
Abstract: Zorian Dołęga Chodakowski (wcześniej: Adam Czarnocki, 1784–1825) znany jest polskiej nauce jako zbieracz słowiańskich starożytności i autor O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem, tekstu zaznaczającego potrzebę pochylenia się nad warstwą chłopską w celu wydobycia z jej wytworów pozostałości dawnej „sławiańskości”. W pierwszych relacjach o badaczu wyraźnie podkreślany jest wątek częstych przeprowadzek i naukowych eskapad Chodakowskiego – ów tułaczy tryb życia został zinterpretowany jako doświadczenie konstytuujące specyficzny typ osobowościowy niepokornego romantyka, co znacznie zaważyło na dalszej recepcji jego działalności. Poprzez analizę konstrukcji owych biografii oraz wybranych tekstów badacza, autorka ukazuje elementy, które mogły przyczynić się do stworzenia obrazu Chodakowskiego jako romantycznego tułacza-indywidualisty.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.11
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Działalność kolekcjonerska Juliusza Zborowskiego na rzecz Muzeum
Tatrzańskiego w kontekście plebiscytu spisko-orawskiego
Authors: Magdalena Kwiecińska
Pages: 307 - 328
Abstract: Juliusz Zborowski, absolwent polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1913 roku zamieszkał na Podhalu, bo podjął pracę nauczyciela w nowotarskim gimnazjum. Wydarzenia historyczne tamtych lat związane z ustalaniem nowych granic II Rzeczpospolitej sprawiły, że zaangażował się w działania na rzecz ochrony kulturowego dziedzictwa na spornych terenach Spisza i Orawy. Był członkiem Głównego Komitetu Plebiscytowego Spisko-Orawskiego, następnie kierownikiem jego referatu prasowego „Gazety Podhalańskiej” (1919–1920), od 1918 roku członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego, by w 1922 roku zostać pierwszym dyrektorem Muzeum Tatrzańskiego. W 1920 roku Główny Komitet Plebiscytowy uległ likwidacji, a zebrane na jego działalność pieniądze zostały przeznaczone na zakup etnograficznych okazów z tak zwanych kresów południowych II Rzeczpospolitej. Zborowski zajął się ich pozyskiwaniem dla muzeum. W efekcie ponad dwieście egzemplarzy obrazów malowanych na szkle i barwnej ceramiki oraz liczne obiekty od prywatnych kolekcjonerów wzbogaciły zbiory Muzeum Tatrzańskiego.
PubDate: 2023-11-10
DOI: 10.12775/lud107.2023.12
Issue No: Vol. 107 (2023)
- NATALIA BLOCH, Encounters across Difference. Tourism and Overcoming
Subalternity in India
Authors: Anna Malewska-Szałygin
Pages: 329 - 332
Abstract: Recenzja książki Natalii Bloch, Encounters across Difference. Tourism and Overcoming Subalternity in India.
PubDate: 2023-11-10
Issue No: Vol. 107 (2023)
- RAFAŁ HETMAN, Las zbliża się powoli. Kto po wojnie
mordował w Dębrzynie
Authors: Zuzanna Deptula
Pages: 333 - 347
Abstract: Recenzja książki Las zbliża się powoli, kto po wojnie mordował w Dębrzynie.
PubDate: 2023-11-10
Issue No: Vol. 107 (2023)
- MAJA GŁOWACKA, MONIKA HELAK, MAŁGORZATA ŁUKIANOW, JUSTYNA ORCHOWSKA,
MATEUSZ MAZZINI, Pamiętniki pandemii
Authors: Michał Gałek
Pages: 348 - 356
Abstract: Tekst stanowi recenzję książki "Pamiętniki pandemii"
PubDate: 2023-11-10
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Maria Reimann (1982˗2023)
Authors: Magdalena Radkowska˗Walkowicz
Pages: 357 - 361
Abstract: Wspomnienie o Marii Reimann
PubDate: 2023-11-10
Issue No: Vol. 107 (2023)
- Marian Pokropek (1932-2023)
Authors: Krzysztof Braun
Pages: 362 - 369
Abstract: Wspomnienie o Marianie Pokropku
PubDate: 2023-11-10
Issue No: Vol. 107 (2023)
