Authors:Jerzy Adamczyk Pages: 9 - 37 Abstract: Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia powierzenia i utraty urzędu dziekana. W jego pierwszej części przedstawiono kwestię urzędu dziekana w ogólności. W drugiej części wskazano kwalifikacje kandydata na urząd dziekana, natomiast część trzecia została poświęcona powierzeniu urzędu dziekańskiego. Część czwarta omawia utratę urzędu wikariusza zewnętrznego.
Authors:Jan Dohnalik Pages: 39 - 56 Abstract: L’articolo espone lo sviluppo di una parte importante del diritto canonico e dell’insegnamento cattolico nella Chiesa universale e in quella presente in Polonia. Nella prima parte viene descritta la storia delle formule catechistiche riguardanti i principali obblighi del fedele dal tempo del Concilio di Trento fino alla metà del ventesimo secolo, prendendo in considerazione la prospettiva della Chiesa cattolica in Polonia. Le indicazioni fondamentali – l’obbligo di festeggiare la domenica, il precetto della confessione e della comunione pasquale, le esigenze circa il digiuno – sono presenti in tutto il mondo cattolico, anche se le specifiche condizioni del tempo e del luogo hanno influenzato la loro forma concreta. Nella seconda parte è dibattuto il problema dei precetti ecclesiali nel Catechismo della Chiesa Cattolica. Questo documento fondamentale fu pubblicato per la prima volta in lingua francese nel 1992. Dopo molte correzioni, nel 1997 è stata presentata l’editio tipica in lingua latina. Infine nel 2005 papa Benedetto XVI ha ordinato la pubblicazione del Compedio del Catechismo della Chiesa Cattolica. Nell’articolo vengono analizzate le formule dei precetti ecclesiali in tutte e tre le versioni del catechismo. Va notato che, malgrado 500 anni di storia della propagazione dei precetti della Chiesa, solo adesso sono stati formulati come vincolanti in tutta la Chiesa universale. La terza parte verte sulla versione polacca dei precetti della Chiesa, promulgata dalla Conferenza Episcopale Polacca nel 2003 e riformata nel 2014. I vescovi polacchi hanno approfittato della possibilità di accomodare il testo dei precetti agli specifici bisogni e aspettative delle Chiese particolari. Con il consenso della Sede Apostolica, i pastori della Chiesa cattolica in Polonia hanno esonerato i fedeli dall’obbligo di festeggiare alcuni giorni festivi, ma nello stesso tempo hanno confermato la proibizione di partecipare ai divertimenti durante la Quaresima, ampliandola anche a tutti i venerdì dell’anno. Nel 2014 fu introdotto l’ultimo cambiamento nel testo dei precetti, con la decisione di lasciare la proibizione dei divertimenti solamente nel tempo di Quaresima. In conformità con il suo titolo, l’articolo espone il profondo legame tra il diritto e la pastorale, ma anche la relazione tra il diritto universale e il suo adattamento nel diritto particolare. PubDate: 2017-11-15 DOI: 10.15633/acan.2218 Issue No:Vol. 13 (2017)
Authors:Jan Dyduch Pages: 57 - 71 Abstract: Sobór Watykański II dowartościował rodziny i świeckich i ich apostolstwo, podkreślając, że świeccy stanowią Kościół – wspólnotę Ludu Bożego, uczestniczą w potrójnej misji Chrystusa, są obdarowani łaską kapłaństwa wspólnego i mają właściwe sobie powołanie. Na kanwie tego nauczania Jan Paweł II ustanowił Papieską Radę Świeckich i Papieską Radę ds. Rodziny, które papież Franciszek przekształcił w Dykasterię ds. Laikatu, Rodziny i Życia. Dykasteria ta kieruje współczesnym apostolstwem świeckich i rodzin w całym Kościele.
Authors:Stanisław Iwańczak Pages: 73 - 90 Abstract: Jeśli chodzi o wewnętrzną organizację Kościołów partykularnych, aktualny KPK wymienia kilka organów kolegialnych, które pomagają w zarządzaniu diecezją (kan. 460–514). Celem niniejszego opracowania nie jest analiza wszystkich pomocniczych organów kolegialnych podanych przez kodeks, ale jedynie tych, które są radami – radami wspierającymi biskupa diecezjalnego. Należą do nich: rada do spraw ekonomicznych, rada biskupia, rada kapłańska, rada misji i kolegium konsultorów, rada duszpasterska – wszystkie wspomagają biskupa przede wszystkim w posłudze duszpasterskiej, a także w zarządzaniu dobrami duchowymi i doczesnymi diecezji. Biskup diecezjalny obok tych „kanonicznych” rad może również ustanowić w swojej diecezji inne, których nie ma w kodeksie, na przykład: radę dziekańską, radę zakonną, radę do spraw młodzieży, radę katechetyczną itp. Wszystkie one są organami doradczymi biskupa. Ich propozycje, porady czy opinie powinny wspierać biskupa diecezjalnego i pomagać mu w prawidłowym zarządzaniu jego diecezją.
Authors:Piotr Kroczek Pages: 91 - 107 Abstract: Ustawa zmieniająca znowelizowany art. 240 kodeksu karnego wymusiła na KEP nowelizację dokumentu zatytułowanego Wytyczne dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia z dnia 8 października 2014 r. Celem tego artykułu jest przedstawienie w formie kilku uwag krytycznej oceny Wytycznych dokonanej w kontekście zasad techniki legislacyjnej oraz wspomnianej nowelizacji kodeku karnego.
Authors:Piotr Majer Pages: 109 - 138 Abstract: Artykuł zawiera analizę dawnych i obowiązujących przepisów prawa kanonicznego na temat możliwości pełnienia przez niekatolików funkcji chrzestnych, świadków bierzmowania i świadków przy zawarciu małżeństwa. Obowiązujące dziś przepisy znacznie odbiegają od surowości dawnego prawa, które przyjmowało za regułę, iż powyższe funkcje w Kościele katolickim winni pełnić katolicy, co więcej – nie wolno im było podejmować analogicznych zadań w innych Kościołach czy Wspólnotach chrześcijańskich. Wyjątki od tej reguły były dopuszczane stosunkowo rzadko – zwłaszcza w odniesieniu do chrzestnych – i musiały być dobrze uzasadnione. Dzisiejsza regulacja zachowuje ogólną regułę, ale możliwość zastosowania wyjątków jest dość szeroka i zawarta w przepisach prawa, tak iż nie trzeba odnosić się do przełożonego kościelnego w poszczególnych przypadkach. Takie złagodzenie dyscypliny wynika zarówno z przesłanek ekumenicznych, jak i z pragnienia przezwyciężenia praktycznych problemów, zwłaszcza w przypadku małżeństw mieszanych. PubDate: 2017-11-15 DOI: 10.15633/acan.2222 Issue No:Vol. 13 (2017)
Authors:Przemysław Michowicz Pages: 139 - 154 Abstract: Il presente studio s’interrgoa sull’effettiva presenza dell’istituzione della responsabilità oggettiva all’interno dell’ordinamento canonico vigente. Si tratta, infatti, di imputare la responsabilità al soggetto non agente (per dolo o per colpa) col il quale, tuttavia, l’agente rimane in una specifica relazione d’indole giuridica. A questo scopo servirà l’analisi delle soluzioni legali presenti negli ordinamenti civili come civil law e common law. In base a si giunti risultati, l’Autore proporrà una plausibile ipotesi, aperta comunque ad accogliere diverse opinioni dottrinali, le critiche inclusi.
Authors:Bartłomiej Pieron Pages: 155 - 181 Abstract: Zgodnie z prawem polskim kościoły i inne związki wyznaniowe korzystające z gwarancji wolności sumienia i religii niektórym ze swoich członków nadają status duchownego. Rzeczpospolitą Polską cechuje różnorodność funkcjonujących wspólnot wyznaniowych. Prezentują one różną doktrynę. Jednocześnie też ustanawianym przez siebie duchownym stawiają ściśle określone cele i zadania do realizacji. Przepisy prawa polskiego odnoszące się bezpośrednio do duchownych przewidują pewne odrębności wpływające na status prawny również w obrębie tej grupy osób. W niniejszym artykule podjęta jest próba odpowiedzi na pytanie: czy przepisy odnoszące się bezpośrednio do duchownych faworyzują tych, którzy przynależą do większych wspólnot wyznaniowych, kosztem pełniących swe funkcje w kościołach i innych związkach wyznaniowych o niezbyt wielkiej liczbie wiernych. Innymi słowy chodzi o to, czy w obrębie tej szczególnej grupy zachowana jest zasada równości wyrażona w art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W celu rozwiązania postawionego problemu konieczne jest wskazanie wyznaczników zróżnicowanego traktowania osób duchownych, co zostaje zrealizowane w prezentowanym tekście. Na podstawie przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że przepisy prawa polskiego, określając status duchownych, biorą pod uwagę pewne szczególne różnice w pełnionej przez nich posłudze, jak również uwzględniają odrębności na gruncie prawa własnego. Ten stan nie jest sprzeczny z zasadą równouprawnienia.
Authors:Chiara Minelli Pages: 183 - 228 Abstract: Nell’ambito di una più vasta riflessione sui dinamismi che caratterizzano il diritto canonico vigente, segnato nel profondo dall’esperienza della codificazione novecentesca, la posizione di Eugenio Corecco, chiamato nel 1982 a far parte della Commissione che doveva coadiuvare Giovanni Paolo II nella revisione dello schema novissimum, potrebbe offrire elementi interessanti per comprendere meglio il contesto nel quale è maturata la formulazione o la «non formulazione» di quella nota distintiva della norma canonica, che è la sua rationabilitas.
Authors:Tomasz Rozkrut Pages: 229 - 248 Abstract: Proces kościelny, w szczególności kanoniczny proces dotyczący orzeczenia nieważności małżeństwa, najczęściej kończy się wydaniem wyroku. Dotyczy to również kanonicznego procesu małżeńskiego, czyli zwykłego procesu spornego, procesu dokumentalnego oraz nowej formy kanonicznego procesu małżeńskiego, tj. procesu małżeńskiego skróconego przed biskupem. Prawodawca kodeksowy przewiduje także inne formy zakończenia procesu kanonicznego. Do wspomnianych sposobów należą: zawieszenie instancji, tymczasowe zawieszenie instancji, umorzenie instancji oraz zrzeczenie się instancji. Szczególnym przypadkiem w procesie małżeńskim jest zawieszenie instrukcji sprawy, czyli postępowania procesowego, oraz uzupełnienie zgromadzonego materiału celem otrzymania dyspensy super rato; ponadto istnieje także możliwość przekształcenia zwykłego procesu spornego w „proces biskupi”. Należałoby również podkreślić, przede wszystkim z praktycznego punktu widzenia, że współczesny kanoniczny proces małżeński, właśnie dlatego, że ma się zakończyć stosunkowo szybko, powinien być dobrze przygotowany. W szczególności dużego praktycznego znaczenia nabiera tutaj zaproponowane przez reformę procesową papieża Franciszka badanie przedprocesowe (duszpasterskie), które powinno odbywać się w nowych strukturach parafialnych lub diecezjalnych, a stworzonych dla wiernych będących w separacji lub rozwiedzionych, podających w wątpliwość ważność ich małżeństwa lub przekonanych o jego nieważności. Powyższe nowe struktury mogłyby posłużyć także jako miejsce, w którym można by podjąć ewentualne próby pogodzenia małżonków, naturalnie o ile jest to jeszcze praktycznie możliwe. Reforma procesu małżeńskiego papieża Franciszka z roku 2015 jest na tyle dynamiczna, że należy ją odnieść również do zawieszenia, umorzenia oraz zrzeczenia instancji, które być może niecodziennie spotyka się w praktyce sądów Kościoła; winny być jednak przedstawione sytuacje prawne poprawnie stosowane w praktyce sądowej.
Authors:Piotr Skonieczny Pages: 249 - 294 Abstract: Artykuł jest komentarzem do zmienionych kan. 111 i 112 CIC (por. motu proprio papieża Franciszka De concordia inter Codices z 31.05.2016 r.). Jest to komentarz prawnoporównawczy: autor sięga również do regulacji kodeksu wschodniego oraz do norm pozakodeksowych. Przedstawia pojęcia (I.1.), zakres (I.2) oraz zasadę woli wewnętrznej nowej dyscypliny (I.3.). Następnie zajmuje się przynależnością do Kościoła łacińskiego przez chrzest (II.) i przez przejście (III.). Komentując poszczególne przepisy, autor wskazuje na liczne niedoskonałości nowego ustawodawstwa. Uważa je jednak za potrzebne, zwłaszcza w dobie migracji wiernych.
Authors:Andrzej Sosnowski Pages: 295 - 334 Abstract: Impedimentum clandestinitatis, czy też obowiązek wprowadzenia formy kanonicznej małżeństwa jako obowiązującej do ważności związku małżeńskiego jest jednym z kamieni milowych w rozwoju małżeńskiej dyscypliny kościelnej. Odpowiadając na potrzeby Kościoła i społeczeństwa świeckiego, Sobór Trydencki po pierwsze uznał, że Kościół jest kompetentny we wprowadzaniu przeszkód małżeńskich, może wymagać określonej formy publicznej zawierania małżeństw, a jednocześnie broni zasady consensus facit nuptias i tego, że to małżonkowie są szafarzami sakramentu małżeństwa. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia drogi do uformowania się obowiązku zachowania formy kanonicznej przy zawieraniu małżeństw od pierwszych wieków chrześcijaństwa aż do soboru trydenckiego.
Open Access journal
[9 journals]
